Het is uniek. Nooit eerder is inwoners van een complete provincie gevraagd en geadviseerd thuis te blijven in verband met een verkoudheidje. Maar dit is wel wat het RIVM afgelopen vrijdag heeft gedaan, om de verspreiding van het coronavirus aan banden te leggen.

Afwachten
Wilthagen: “Dit is inderdaad nog nooit vertoond en ongekend. We weten natuurlijk niet hoe lang het zal gaan duren, maar hier zijn we echt niet zomaar vanaf. Hoeveel mensen maandag thuisblijven? Een op tien? Een op de vijf? Het is afwachten. Op een gezin van vijf mensen zou het zomaar om een of twee gezinsleden kunnen gaan.”

Wat dat zou betekenen voor het Brabantse bedrijfsleven moeten we niet onderschatten, vindt de hoogleraar. Volgens hem is de impact enorm.

"Stel je bedrijf is afhankelijk van onderdelen vanuit China en die onderdelen kunnen niet worden geleverd. Daardoor kan jouw bedrijf bepaalde producten niet maken. Je moet je klanten 'nee' verkopen. Die klanten verliezen hun vertrouwen, de productie stagneert, er is minder werk, de economische groei stopt. Van de andere kant: door het 'thuisblijfadvies' van het RIVM van afgelopen vrijdag komt jouw werknemer Piet maandag misschien niet werken omdat hij verkouden is. Maar door het coronavirus ís er ook helemaal geen werk voor Piet. Er ontstaat een vicieuze cirkel. Het virus maakt niet alleen mensen, maar ook de Brabantse economie ziek.”

Wilthagen weet te vertellen dat sinds de uitbraak van het coronavirus al 750 Nederlandse bedrijven een beroep hebben gedaan op de zogeheten ‘werktijdverkortingsregeling’. “Via deze regeling zorgen bedrijven ervoor dat de mensen voor wie ze nu minder of geen werk hebben, tijdelijk een WW-uitkering krijgen. Punt is wel dat als die mensen later in hun leven WW aanvragen, ze minder overhouden. Gezien de huidige situatie, schat ik in dat het aantal bedrijven dat gebruikmaakt van de regeling de komende dagen explosief zal stijgen."

Harde klappen
Maar ook binnen de zorg en het onderwijs deelt het coronavirus harde klappen uit. “Dit zijn natuurlijk bij uitstek de sectoren waar de werkdruk al enorm hoog is. En die zal alleen maar hoger worden. Ziekenhuismedewerkers die normaal gesproken gewoon gaan werken als ze verkouden zijn, blijven nu thuis. Het bredere effect hiervan kan zijn dat de mensen die wél werken, overbelast raken. En uiteindelijk met een burn-out thuis komen te zitten."

Wilthagen vervolgt: "En wat denk je van het psychologisch effect; mensen kuchen of hoesten een keer en vragen zich af: ben ik nu wel of niet verkouden? Moet ik wel of niet gaan werken? Wat als ik ga werken, maar toch besmettelijk blijk te zijn? Ben ik dan schuldig aan het verspreiden van het virus? Wat als ik niet ga werken, wat vinden mijn collega's dan van mij? Al deze vragen en afwegingen kunnen een grote druk op mensen leggen.”

Ook kansen door e-learning
Toch vindt hij dat de crisis ook kansen biedt. “Ik ben toevallig bezig met een artikel over het belang van e-learning. Hoe we dit toegankelijker kunnen maken en hoe dit werknemers en werkgevers kansen biedt om mensen in de toekomst vanuit huis te laten werken. Dat wordt nu wel ineens héél actueel en belangrijk, want aan het vanuit huis werken, ontkom je nu niet. Misschien kunnen we deze situatie aangrijpen om er van te leren en er uiteindelijk sterker uit te komen."

Hoeveel mensen maandag niet op het werk zullen verschijnen, is volgens Wilthagen nogal koffiedik kijken. Ook is het lastig de economische schade voor Brabant nu al vast te stellen. "Maandag weten we meer, maar zowel de groep die niet gaat werken als de economische schade zullen groot zijn."

Dit niet al te vrolijke beeld doet denken aan het spreekwoordelijke sneeuwbaleffect: het ooit kleine balletje is alsmaar groter geworden. En lijkt voorlopig nog wel even door te rollen en dus in omvang toe te nemen.

Lees alles over het coronavirus op onze themapagina.