Hoeveel kamers zijn er beschikbaar? Wat is het nieuwe aantal geregistreerde coronagevallen? Is er genoeg personeel? Hoeveel materialen zoals beschermende pakken, mondkapjes en beademingsapparaten hebben we nog?

Allemaal vragen voor het crisisteam van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Tweemaal per dag komt een select groepje artsen en managers samen om het coronabeleid te bespreken. De inzet: het overeind houden van de intensive care. Dreigt een tekort, dan zoekt men meteen oplossingen.

Niks van te merken
Hans Kuijsten staat aan het roer van de vier intensive care-units die het ETZ normaal gesproken heeft. Na een ‘tik hem aan’-ellebooggroet laat hij de sinds deze week in gebruik genomen afdeling zien. Deze vleugel is de voorbije dagen klaargemaakt om een verwachte golf aan coronapatiënten op te vangen.

De gang is leeg, net als zes van de acht kamers. Een medewerkster zegt vriendelijk gedag. Passerende medewerkers dragen gewone werkkleding. Wie bij ‘fase rood’ hectische taferelen verwacht, komt op deze intensive care-afdeling in de ETZ-vestiging Elisabeth in Tilburg-Zuid bedrogen uit.

Klein deel belandt in ziekenhuis
Deze vleugel stond leeg, omdat de laatste jaren minder mensen op de intensive care belandden. “Een geluk”, noemt Kuijsten dat. “We konden deze dus heel snel inrichten.”

Alle Brabantse ziekenhuizen spraken af het aantal intensive care-plekken te verdubbelen. Zo ook het ETZ. Het ziekenhuis telt 32 van deze kamers, verdeeld over de locaties Elisabeth en TweeSteden. Dat moeten er, in het ongunstigste geval met veel doodzieke coronapatiënten, 64 worden.

Op de intensive care belanden alleen de meest zieke en verzwakte coronapatiënten. “Het leeuwendeel van de mensen wordt slechts wat ziekjes door het coronavirus en krijgt het ziekenhuis niet te zien. Een klein deel wel, en een nog kleiner deel komt op de IC te liggen”, brengt Kuijsten meteen de nuance aan in het coronagevaar.

Dagkoersen, maar nu stabiel
Inschatten hoeveel plaats nodig is, blijft lastig. “De situatie verandert zo snel”, weet Kuijsten. Het zijn inmiddels geen dagkoersen meer, maar uurkoersen. Daar waar dinsdag twee coronapatiënten in het ziekenhuis lagen, waren dat er donderdagavond al zestien, van wie er twee op de intensive care. Inmiddels lijkt de situatie ietwat gestabiliseerd en daalt het aantal ziekenhuisopnames zelfs licht.

Stress voelt hij niet. Het ETZ kan volgens Kuijsten een eerste golf ernstig zieke coronapatiënten aan. “We kunnen zo tien tot vijftien plekken extra opzetten. Als dat niet genoeg blijkt, word je creatiever. Dan kijk je verder: operatiekamers kunnen dienen als IC-kamers met daarbij anesthesieverpleegkundigen, die kunnen ook goed beademen. Dat soort plannen zijn we aan het uitwerken.”

Beademingsapparatuur
De intensive care-vleugel voldoet voorlopig. In de kamer die Kuijsten laat zien, hangt een beademingsmachine waarmee zuurstof wordt toegediend. Deze apparatuur is van cruciaal belang. Het coronavirus kan een dubbele longontsteking veroorzaken, doodsoorzaak nummer één bij mensen die de nieuwe infectieziekte hebben.

Terug naar de gang. Aan beide uiteinden bevinden zich afgesloten ruimtes. Door het raam zijn medewerkers zichtbaar die zich in gele pakken hijsen. Ze zetten spatbrillen voor hun ogen en trekken handschoenen aan. Via een speciale sluis betreden ze een kamer waar een coronapatiënt ligt. Als de ziekenhuismedewerkers terug komen, geldt hetzelfde veiligheidsprotocol en ontdoen ze zich van de bepakking.

'Een hoop gedoe'
“Pak in, pak uit, dat is een hoop gedoe”, oordeelt het hoofd van de IC. “Als we veel mensen in isolatie hebben, neemt de werkdruk toe. Je bent namelijk meer tijd kwijt per patiënt.”

Dit is een van de elementen die de ‘ziekenhuisbestrijding’ van het coronavirus zo ingewikkeld maken, zegt woordvoerder Wim Pleunis van het ETZ. In feite hangt alles met elkaar samen: de beschikbaarheid van kamers, bedden, beademingsapparatuur, beschermingsmaterialen maar ook de aanwezigheid van handelingsbekwame medewerkers. Als een van deze zaken wegvalt, ontstaat direct een probleem. Ter illustratie: je kunt wel genoeg beademingsapparatuur hebben maar als je te weinig personeel hebt dat hiermee kan omgaan, heb je daar niks aan.

En dat terwijl de reguliere zorg ‘gewoon’ doorgaat. Kuijsten: “Mensen met kanker en zwaargewonden door ongelukken moeten ook geholpen worden. Om een overbelaste intensive care en veel sterfgevallen te voorkomen, moeten we alles op peil houden.”

Opschalen
Voorlopig lukt dit bij het ETZ nog, stelt Pleunis. “Om dat zo te houden, kijken we dagelijks meermaals naar de actuele situatie. In dat opzicht moet je ‘code rood’ ook meer zien als richtlijn. We bereiden ons voor op een mogelijke crisissituatie.”

Door deze code te hanteren, staan ziekenhuizen vaak en nauw met elkaar in contact. Een voorbeeld: als in het Amphia Ziekenhuis in Breda geen ruimte is voor een nieuwe coronapatiënt, vangt men diegene in Tilburg op. “Zo helpen we elkaar uit en voorkomen we dat mensen noodzakelijke zorg niet meer krijgen”, zegt Kuijsten.

De toekomst zal leren of het ETZ en andere Brabantse ziekenhuizen klaar zijn om een golf aan ernstig zieke coronapatiënten op te vangen. Kuijsten: “We gaan ontdekken of we het aan kunnen, is het meest eerlijke antwoord. We weten niet of hier Italiaanse toestanden komen. Ik heb geen glazen bol. Maar voor nu is de reguliere en opgeschaalde capaciteit nog voldoende.”

LEES OOK:

Dit zijn de gevolgen van code rood in Brabantse ziekenhuizen