Premier Mark Rutte deed dinsdagavond een dringende oproep aan Nederlanders die al in het buitenland zijn om na te gaan of hun verblijf daar nodig is. Zo niet, dan moeten ze kijken of ze kunnen vertrekken, zo luidde het advies. Dit geldt dus ook voor studenten van hogescholen en universiteiten, ook al verblijven ze vanwege hun studie voor een langere periode in het buitenland. Studenten volgen daar bijvoorbeeld een minor van enkele maanden of zijn in het buitenland voor een lange stage.

Fontys roept 700 studenten terug
Fontys Hogescholen heeft in Brabant en Limburg ongeveer zevenhonderd studenten die voor hun opleiding in het buitenland zitten. Hiervan zit zestig procent in Europa, de rest verblijft op andere werelddelen. "We helpen ze waar het kan, maar het is maatwerk", aldus een woordvoerder.

"We moeten met ieder van hen kijken hoe ze niet teveel studievertraging oplopen en hoe we de kosten zo laag mogelijk kunnen houden". Het grootste deel van de Fontysstudenten die in het buitenland verblijft, volgt in Brabant een opleiding. Zij kregen woensdagmiddag een mail over de terugroepactie.

'Dringend advies' van TU/Eindhoven en Avans
Bij Avans Hogescholen staan medewerkers elke dag in contact met de in totaal vijfhonderd studenten die in het buitenland zitten. Dat doen ze al sinds de coronacrisis begon in China. Eerder deze week hebben ze de laatste reizen naar het buitenland afgezegd en mogen studenten niet meer weg voor hun studie, voor zover dat nog mogelijk was.

Het advies dat de overheid dinsdagavond gaf, geldt 'net als voor alle Nederlanders' ook voor studenten aan de TU/Eindhoven, laat een voorlichter weten. "We hebben alle 180 TU/e-studenten in het buitenland deze week het dringende advies gegeven om terug te komen, gegeven het feit dat in snel tempo meer grenzen dichtgaan." 110 studenten reageerden dinsdag op die oproep. 22 van die studenten bleken al thuis, 29 anderen hebben besloten om naar huis te komen. Ongeveer 60 studenten hebben laten weten te blijven in het land waar ze zitten, omdat ze dat land veiliger vinden.

Tilburg University
Ook Tilburg University raadt studenten en medewerkers met klem aan om terug te keren na het advies van het ministerie van Buitenlandse Zaken, aldus een woordvoerder. "Zeker nu er eigenlijk geen gebieden meer zijn zonder risico en steeds meer landen hun grenzen sluiten." Mensen die terug willen keren, moeten contact met de universiteit opnemen, dan helpen medewerkers hen waar mogelijk. Bij deze opleidingen gaat het in ieder geval om 150 Brabantse uitwisselingsstudenten, maar dat is niet het totale aantal studenten en personeelsleden, dat in het buitenland aan het werk.

De opleidingen voelen zich gesteund door overkoepelende scholenorganisaties als VSNU en Vereniging Hogescholen. Woordvoerders van deze instanties zeggen dat het landelijk beleid is te onderzoeken of studenten teruggehaald kunnen worden als een 'oranje' reisadvies van kracht is. Dat is sinds voor alle landen ter wereld sinds dinsdagavond het geval.

Studenten worden niet verplicht
Studenten die de dringende adviezen van premier Rutte en hun onderwijsinstellingen toch in de wind slaan, kunnen dat officieel 'gewoon' doen. "Het is geen verplichting om naar Nederland te komen", zegt een woordvoerder van Vereniging Hogescholen. "Studenten kunnen hun argumenten hebben om in het buitenland te blijven. Bijvoorbeeld omdat het er veiliger is dan in Nederland. Maar onderwijsinstellingen hebben een zorgplicht en denken nu mee om studenten waar mogelijk te ondersteunen bij hun terugkeer."

Als studenten 'gewoon' in het buitenland blijven, heeft dat mogelijk consequenties voor het vervolgtraject. Mocht de situatie in een land bijvoorbeeld verslechteren, kan het zo zijn dat scholen geen of minder ondersteuning bieden in het alsnog naar Nederland halen van de student als de situatie daar om vraagt.

Compensatie
Als studenten gehoor geven aan de oproep van de onderwijsinstellingen heeft dat ook financiële consequenties. Zo moeten vliegtickets worden betaald en in de meeste gevallen is de huur voor het verblijf in het buitenland al voor langere tijd overgemaakt. Ook is het de vraag in hoeverre studenten studievertraging oplopen.

Het is de vraag wie dat allemaal gaat betalen. Hier overleggen scholenorganisaties donderdag over bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De TU/Eindhoven laat weten dat de opleiding extra reis- en verblijfkosten gaat vergoeden.