Van Bebber weet veel over ziektes die tussen mens en dier overdraagbaar zijn.

Komt zowel de piek tijdens de Q-koortsepidemie als die tijdens de coronacrisis, doordat er in deze regio zoveel geitenhouderijen zitten? Tijdens de Q-koorts waren dat immers de grote boosdoeners. “Nee, het probleem van de geiten is door vaccinatie redelijk gecontroleerd nu”, zegt Van Bebber. Maar de hoeveelheid fijnstof die in deze regio in de lucht zit, onder meer door de veehouderij en het verkeer, heeft er volgens hem wel aan bijgedragen dat de regio de coronahotspot van Nederland is. En misschien nog wel belangrijker: veel mensen in deze regio, ook Q-koortspatiënten, hebben longproblemen. Dat laatste is relevant omdat ze daarom ook kwetsbaarder zijn voor corona.

‘Levensgevaarlijke combinatie’
“In deze regio hebben ze een slechte uitgangspositie als het om de longen gaat. Dan is de combinatie met het coronavirus levensgevaarlijk”, legt Van Bebber uit. “Als jouw basisconditie, je hart en je longen, minder is dan loop je extra risico.” Van de Q-koorts is bekend dat de ziekte gepaard gaat met blijvende hartkwalen, maar ook met longontstekingen. Van Bebber: “Daar is ook onderzoek naar gedaan, in 2016. Er zijn veel mensen met longklachten in deze omgeving.”

Op onderstaande afbeelding zie je de concentratie van Q-koortspatiënten in Nederland in 2009:

Het verband is volgens hem niet te negeren: “Ik zou niet weten wat een andere oorzaak zou kunnen zijn. Je kunt het niet wegpoetsen.” De Q-koorts eiste zo’n 10 jaar geleden 94 doden en nog eens duizenden mensen werden (chronisch) ziek. De meesten wonen in het gebied waar nu ook het coronavirus huishoudt: Uden, Veghel, Sint Oedenrode.

Fijnstof
Een andere boosdoener is volgens Van Bebber de hoge concentratie fijnstof in de lucht. Die is in dit gebied, met veel intensieve veehouderij, ook hoger dan op andere plekken in Nederland. Dat opgeteld met de vele longklachten maakt beide kaartjes misschien iets minder verrassend: “Dit gebied is gewoon extra gevoelig voor corona, ze krijgen dubbele klappen.”

Op onderstaande afbeelding zie je de concentratie van COVID-19 patiënten in Nederland:

Maar deze regio is toch niet de enige plek met veel fijnstof in de lucht? “Dat klopt. De vraag is dan ook hoe het straks gaat in Zuid-Holland, het Rijnmondgebied. Daar is ook veel fijnstof. Niet door de veehouderij maar door het verkeer. Ik ben heel benieuwd hoe het daar straks gaat als het virus als het ware opschuift”, zeg Van Bebber. Afgelopen weekend beleefde het coronavirus de piek in Brabant. De verwachting is dat nu Zuid-Holland en Gelderland met een piek te maken krijgen.

‘Pap, moet ik gaan hamsteren?’
Van Bebber had in januari al sterke vermoedens dat het wel eens goed mis kon gaan. “Ik heb in januari al gezegd: dit kan een pandemie worden. Begin januari was ik op een verjaardag. Toen had ik het er ook over en zei mijn dochter: ‘Pap, moet ik gaan hamsteren?’. Dat hoefde toen niet en nu gelukkig nog niet.”

“We moeten ons in Brabant wel realiseren: wij zijn risicogebied voor het ontstaan van zoönosen. Veel intensieve veehouderij, een hoge bevolkingsdichtheid, intensief transport en handel met het buitenland; dat vergroot de kans op de uitbraak van tussen mens en dier overdraagbare ziektes.”

Moeten we ons hier als provincie tegen wapenen? “Nee dit moet je groter aanpakken. Hoe we nu omgaan met de veehouderij is zowel voor burger en als boer ziekmakend. Er is ten onrechte een vermeend economisch belang. Op dit moment blijven we ons milieu verzieken en daar verzieken wij ons zelf mee. Prestige ten koste van onze gezondheid.”