Grashoff weet dat er een nieuw provinciebestuur aan zit te komen. De onderhandelingen van VVD, CDA, Forum voor Democratie en Lokaal Brabant zijn bijna afgerond. Maar de Groen Links-gedeputeerde denkt dat zijn opvolgers straks vooruit kunnen door zijn inspanningen.

We hebben een crisis
"We hebben een stikstofcrisis. Daar is inmiddels ook het rijk van overtuigd. Er is een harde noodzaak daar wat aan te doen. De regering verwacht medewerking van de provincies om die crisis op te lossen. En ook Europa zet druk op de ketel."

Brabant heeft 20 Natura 2000-gebieden. In de meeste natuurgebieden hebben planten en dieren last van stikstof. De natuur gaat er al jaren op achteruit. Daar moet iets aan gebeuren; de natuur in Natura 2000-gebieden is wettelijk beschermd.

Nieuw: 5 kilometer zones
Grashoff heeft op de kaart om elk Natura 2000-gebied een zone van ongeveer vijf kilometer gelegd. Ook in die zone wil de provincie nu aan de slag. Die zones krijgen wettelijk geen aparte status, maar de provincie kijkt of maatregelen daar helpen om de natuurgebieden te verbeteren.

Dat kan bijvoorbeeld door het opkopen van veehouders. 'Piekbelasters', noemt Grashoff ze: boerderijen die veel stikstof veroorzaken in de buurt van natuurgebieden. Het rijk heeft nu voor het opkopen van zulke bedrijven 350 miljoen euro beschikbaar en dat wordt waarschijnlijk nog meer. De gedeputeerde verwacht dat daarvan ruim dertig miljoen naar Brabant komt.

Stank
Het rijk heeft nog een andere opkoopregeling voor varkensboerderijen. Er is 180 miljoen euro om boerderijen uit de kopen die stank veroorzaken. Landelijk hebben zich daarvoor 500 bedrijven gemeld, in Brabant zijn dat er 300.

Die twee regelingen hebben allebei een 'dubbeldoel'. Als een boerderij stopt, komt daar geen stikstof meer vandaan. De stikstofruimte die zo ontstaat, gaat voor dertig procent naar de natuur. De rest wordt gebruikt om vergunningen te geven aan bedrijven die stikstof produceren, bijvoorbeeld bij de aanleg van wegen of het bouwen van huizen. Omdat allemaal te controleren, komt er een stikstofregistratiesysteem.

Volgens Grashoff hoeven boeren niet te verdwijnen uit de cirkel van vijf kilometer om natuurgebieden. Maar hij wil wel inzetten op milieuvriendelijke bedrijven.

Niet alleen opkopen
Het draait niet alleen om het opkopen van boerenbedrijven. Veel natuurgebieden hebben ook last van verdroging. In overleg met de waterschappen kan daar wat aan gebeuren. Alles samen zijn het processen die jaren kunnen duren.

Grashoff weet dat de partijen die het nieuwe college gaan vormen anders tegen de stikstof aankijken dan hij. Forum voor Democratie betwijfelt openlijk of er een stikstofprobleem is. Het CDA stapte in december uit de coalitie vanwege het Brabantse stikstofbeleid.

Grashoff: "Het rijk vindt dit belangrijk. Brabant zal mee moeten. Misschien met tegenzin. maar gewoon niets doen, dat kan niet."