Machinegeweren ratelen en mortieren dreunen. Het moet afschrikwekkend zijn geweest. Herrie en lichtflitsen in het donker en een vijand die bijna onzichtbaar is. Waar zitten ze? Al snel komen de Duitsers ook echt uit hun loopgraven en stellingen, op de Nederlandse troepen af.

Bronzen Leeuw
Soldaat Cornelis Picokrie uit Tilburg schiet met zijn bren-machinegeweer op de vijand. De Tilburger wordt geraakt en sneuvelt. Hij is slechts 20 jaar oud. In de zomer van ‘45 krijgt hij postuum de Bronzen Leeuw voor heldhaftig optreden bij Hedel.

De Nederlanders kunnen de aanval afslaan. Ze vuren terug met kanonnen en mortieren. Het gevecht is zwaar. Er vallen doden en gewonden, aan beide kanten.

Commandopost onder vuur
Bij een boerderij in Hedel zit een kleine commandopost. Daar zit ook soldaat Pieter Kamp, een boerenzoon uit Dinteloord. Hij zet zich schrap als hij wordt aangevallen. De vijand komt heel dichtbij. Twee van Pieters kameraden sneuvelen, hijzelf raakt ernstig gewond. Ze kunnen hem nog afvoeren maar later op de dag sterft hij. De Dinteloorder wordt slechts 24 jaar.

Gewonden worden voor zover mogelijk terug de Maas over gebracht, naar een noodhospitaal in Sint-Michielsgestel. Dat geldt ook voor soldaat Romke Smit, 20 jaar, uit Den Haag. Ze brengen hem daar binnen maar hij overlijdt aan zijn verwondingen. Volgens de geschiedenisboeken is hij de laatste gesneuvelde van de Prinses Irene Brigade in de Tweede Wereldoorlog. Hij ligt begraven op het Militair Ereveld De Grebbeberg.

Krijgsgevangenen
De Nederlanders worden niet volledig onder de voet gelopen. Ze kunnen hier en daar standhouden en nog zo'n 45 krijgsgevangenen maken. De Duitse soldaten worden meegenomen en ondervraagd en vertellen dat ze overal zijn opgetrommeld: Tiel, Ammerzoden. Het is een allegaartje van Wehrmacht tot aan matrozen van de Kriegsmarine.

De commandant van de Britse brigade die de leiding heeft over de operatie is het beu. Verder oprukken naar het noorden is mislukt. En er zijn meerdere redenen om de operatie te staken, ook politieke. Die redenen zijn niet meteen duidelijk maar worden pas later bekend. De commandant geeft om 12.00 uur bevel om terug te trekken. De Prinses Irene Brigade gaat weg uit Hedel, terug naar Den Bosch.

Blindgangers
Het grootste deel van Brabant is al meer dan een half jaar vrij, maar veilig is het niet. Er gebeuren dagelijks ongelukken met achtergebleven munitie en wapens. Vooral rondslingerende mijnen vormen een dodelijk gevaar.

Op deze dag gaat het mis in Woensdrecht. Op de Rijzendeweg is Johan Verbeek bezig in de aspergebedden. Daar vindt hij een granaat. Johan gooit hem weg, vermoedelijk belandt het projectiel boven op een landmijn. Alles ontploft. Johan sterft in de explosie op 41-jarige leeftijd. Hij is een van de mensen die 75 jaar na de oorlog een gezicht kreeg in het boek Het Verdriet van Woensdrecht, van Jan van Elzakker.

'East meets west'
In Duitsland rukken geallieerden nu snel op. Het net sluit zich rond het Derde Rijk. Amerikanen en Russen ontmoeten elkaar aan de rivier de Elbe, bij de plaats Torgau. Een iconische foto markeert het komende slotstuk van de oorlog in Europa.

In de laatste weken van de oorlog werd er op verschillende fronten gevochten om de nazi's te verslaan. In de verzetskranten werden de Nederlanders, voor zover het mogelijk was, op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen. Een aantal van deze kranten uit het archief van Jan de Wit uit Rosmalen is hier te lezen. Heb jij nog kranten uit de oorlogsjaren voor het archief van Jan? Mail hem op [email protected]

Vuil werkje
In de kranten valt niet alleen te lezen hoe het aan het front gaat. Zeker in bevrijd gebied komen vaste rubrieken terug. Zo is in een krant van 25 april 1945 onderstaand ingezonden stuk te lezen. Een Brabander heeft wel een klusje bedacht voor NSB'ers en zwarthandelaren...