Eind april, een zonnige lentedag met een klein briesje. In het Lex en Edo Hornemannplantsoen in Eindhoven staan wat mensen met bloemen in de hand rondom het monument voor de twee broertjes. Onder hen is Lout Donders. In dertig jaar is hij er samen met zijn vrouw altijd bij geweest op deze dag om de dood van de jongens te herdenken. “Ja misschien hebben we het één of twee keer gemist”. Eigenlijk zou Donders vandaag bij een grote herdenking in Hamburg zijn, maar door corona gaat die niet door. Ook deze in Eindhoven is eigenlijk spontaan ontstaan, en bescheiden van aard.

Toeval
Donders was een jonge enthousiaste journalist voor Omroep Brabant toen hem gevraagd werd of hij met een stel scholieren mee naar Duitsland wilde. De collega die wél Duits sprak en eigenlijk zou gaan was namelijk ziek. Samen met de scholieren volgde hij de sporen van de jongens, via Kamp Vught, via Westerbork, via Auschwitz, tot aan de kelder waar Lex en Edo vermoord werden. “Eigenlijk is dat verhaal mijn hele leven aan me blijven plakken.”

“In de eerste plaats omdat het een gruwelijk verhaal is en er gaandeweg ook steeds meer details bekend werden”, zegt Donders. “In de tweede plaats omdat ik tijdens die reis een blonde Hamburgse tegenkwam die twee jaar later mijn echtgenote werd. We hebben een zoon die bijna dertig is nu en zo valt een heel dramatisch verhaal samen met een heel mooi verhaal.”

Engels des Doods
Het verhaal van de jongetjes is inderdaad ontzettend dramatisch. Vader Flip Hornemann wordt als eerste naar kamp Vught gebracht, moeder Bets Hornemann-Docters en hun zoontjes volgen daarna. Vader en moeder sterven aan uitputting en buiktyfus, de jongens vallen in kamp Neuengamme in de handen van de nazi-wetenschapper Josef Mengele, die bekend stond als de Engels des Doods. In het kamp worden op hen, en nog achttien andere kinderen, proeven gedaan met injecties van TBC-cellen.

Als het einde van de oorlog nadert proberen de nazi’s hun sporen uit te wissen, ook de sporen van de proeven op de kinderen die inmiddels behoorlijk ziek zijn door de injecties. Ze worden naar een leegstaande school gebracht aan de rand van Hamburg, gedrogeerd en daarna opgehangen. Lexje is dan 12, Edo is 8 jaar oud.

Het boek moest er komen
Niet alleen het verhaal van de broertjes, maar ook het verhaal van het proces tegen de daders wat tot in 1983 duurt, staat beschreven in het boek van Donders. Een boek dat er volgens Donders zelf, maar ook volgens Martijn Docters moest komen. Hij is een achterneef van de jongetjes en groeide op met de verhalen over de broertjes. Nu hij zelf pubers heeft, beseft hij dat het verhaal moet worden doorverteld en niet vergeten mag worden. “Ik dacht ik ga regelen dat het boek er komt, dan kan Lout doen waar hij goed in is, en dat is schrijven.”

Zonder Marlies
Donders schreef het boek met de hulp van zijn vrouw Marlies, maar zij mag niet meer meemaken dat het nu af is. Vorig jaar, vlak voor de kerst, overleed ze. “Dat is pijnlijk. De laatste loodjes van het boek waren daarom zwaar, maar ik moest het per se afmaken. Omdat het ook haar verhaal is.” Dat ze er tijdens deze herdenking in het zonnige plantsoentje niet bij kan zijn is verdrietig, vertelt Donders. Hij kijkt naar het boeket dat hij zojuist bij het monument neer heeft gelegd. Het heeft verschillende paarse en lila bloemen. “Het zijn haar kleuren, dus ze is er eigenlijk wel bij.”