“Van de televisie, van Omroep Brabant.” Herman kijkt met een verwilderde blik uit zijn ogen. Hij draagt een te korte lange broek met daaronder donkere pantoffels.

Van de 75 jaar die Herman achter de rug heeft, bracht hij er heel wat door in de psychiatrie. Dat wil zeggen: wonend op een locatie van GGz Breburg. Hij heeft psychotische klachten, een persoonlijkheidsstoornis en een licht verstandelijke beperking. Herman krijgt niet goed mee wat om hem heen gebeurt. Zelfstandig wonen is voor hem geen optie.

Psychiatrische diagnoses
Nieuwe mensen, verscholen achter een mondkapje en een blauw schort met ook nog eens een televisiecamera bij zich, wekken zijn interesse. Wie wij zijn en wat we op de corona-afdeling van GGz Breburg doen, vraagt hij. Het antwoord blijft hem niet lang bij. Na tien seconden vraagt Herman er opnieuw naar, dertig tellen later nog eens.

Vriendelijk steekt de Brabander een hand uit. Die beantwoorden met de mijne ‘kan’ ik niet: Herman heeft corona en ik draag geen handschoenen. Zijn ogen stralen onbegrip uit. Een licht gevoel van schuld borrelt bij me op.

“Kom je”, vraagt verpleegkundige Evi van Esch. Ze wikkelt haar arm moederlijk in de zijne en loodst Herman door de fel oranje geschilderde gang naar zijn tijdelijke kamer.

Psychiatrische aandoeningen
GGz Breburg, actief in de regio's Tilburg en Breda, telt drie 'coronavleugels'. Naast deze in Tilburg zijn uit voorzorg ook in Dongen en Etten-Leur afdelingen ingericht, voor oudere bewoners met chronische psychiatrische aandoeningen. Wie de infectieziekte heeft, verhuist voorlopig hierheen.

Met deze afdelingen probeert GGz Breburg verpleeghuisachtige taferelen in de kiem te smoren. In sommige verpleeghuizen raakte de helft van de bewoners besmet. Ruim een maand geleden leek dit ook bij een GGz-locatie in Dongen te gebeuren. Een bewoner testte positief. Vier volgden niet lang daarna.

Trots
Individuele isolatie heeft te veel voeten in de aarde. "In twee dagen tijd tuigden we een heel team op met verpleegkundigen van allerlei locaties. In no-time is deze leegstaande verdieping klaargemaakt als corona-afdeling", zegt manager Nienke van der Meer trots.

Hier en daar hangen tekeningen en kaartjes met daarop lieve boodschappen aan de muren. 'Fijne Pasen!', valt te lezen. Maar een warme, familiaire sfeer, zoals op de GGz-afdeling waar Herman vandaan komt, hangt hier niet echt.

‘Sober' is het woord dat Breburg-bestuurder Alex de Ridder in de mond neemt. “Het is niet de optimale zorg die we gewend zijn te bieden, maar dit moest snel gebeuren.”

Wat heet: daags na de eerste besmettingen verblijven hier acht coronapatiënten. Sommigen hebben extra zuurstof nodig, twee van hen overlijden. Maar door bewoners in groepen te plaatsen blijft grootschalige verspreiding binnen de muren van de GGz uit.

Behoorlijk ingewikkeld
Corona en psychiatrie. Hoe ingewikkeld is die combinatie? Behoorlijk, antwoordt Van der Meer. “Voor ons is al lastig te bevatten wat corona is. Wij denken ook: wat overkomt ons? Een deel van deze mensen, senioren met chronische psychiatrische problemen, volgt het ‘normale leven’ eigenlijk al niet meer.”

Structuur
Regelmaat en rust zijn belangrijke pijlers in de zorg voor psychiatrische patiënten. Via activiteiten in een vertrouwde omgeving met veelal dezelfde personeelsleden krijgen ze de broodnodige structuur. Tot corona. Dan verandert alles.

Cliënten zoals Herman die het virus krijgen, worden uit hun vertrouwde omgeving geplukt en krijgen te maken met onbekende medewerkers. Mondkapjes, spatbrillen, lichtblauwe schorten en handschoenen maken hen ook nog eens onherkenbaar.

“Dat is wennen en aanpassen”, zegt Van der Meer. “Er was iemand die deze veranderingen heel slecht trok. Een cliënt schreeuwde de hele nacht. Anderen reageren weer heel rustig en accepteren de situatie gemakkelijker.”

Vrij rondlopen
Een groot voordeel van dit coronaverblijf is dat bewoners vrij over de afdeling kunnen rondlopen. In hun vertrouwde omgeving hadden ze geïsoleerd in hun kamer moeten blijven. Door de inzet van extra verpleegkundigen krijgen ze bovendien meer aandacht en zorg. Door onder begeleiding te beeldbellen met mensen van hun eigen afdeling, houden bewoners contact met elkaar.

Evi van Esch is verpleegkundige van het eerste uur op deze corona-afdeling. Toen personeel gevraagd werd bij te springen, meldde zij zich direct. Spannend en leuk, noemt ze het werk. Een mondkapje bedekt haar gelaat, alleen haar blonde lokken en blauwe ogen zijn zichtbaar. Bewoners reageren wisselend.

Eng
Van Esch: “Er zijn mensen die verward zijn. Niet door corona, maar door hun psychiatrische bagage. Voor hen was het eng. Zij zeggen: ‘Waarom heb je een masker op, heb ik iets fout gedaan?’ We hebben vaak moeten uitleggen waarom dat zo is. Dat blijft niet bij iedereen even goed hangen.”

Rust is het credo. “We proberen mensen te laten wennen aan de situatie. Steeds vertellen we waarom we dit dragen. Alles doen we hier sowieso rustig, veel rustiger dan op andere afdelingen. Het is vooral sneu voor mensen als ze het niet begrijpen en er angstig van worden.”

Na de eerste, wat onrustige, weken hebben verpleegkundigen het vertrouwen van cliënten gewonnen. Ze zijn gewend aan deze situatie. Ook qua ziekteverloop gaat het de goede kant op.

Coronavrij
Dagelijks bezoekt een dokter de afdeling om te zien hoe patiënten eraan toe zijn. Vandaag brengt ze mooi nieuws: vier patiënten stappen deze middag in een wit busje, die hen terugbrengt naar hun eigen, vertrouwde afdeling. Zij zijn coronavrij.

Ook Herman is aan de betere hand, al is hij nog niet zo ver dat een chauffeur hem naar huis brengt. Wachtend op goedkeuring van de dokter blijft Herman hier, amper snappend wat er gaande is. In handen van zorgzame verpleegkundigen. Dat wel.

*Herman is een gefingeerde naam van een patiënt die op de corona-afdeling van GGz Breburg in Tilburg verblijft.

LEES OOK:

Minder mensen met psychische problemen melden zich en dat zorgt straks voor langere wachtlijsten