De beraadslaging over het bestuursakkoord is afgelopen. Er volgt nu een schorsing en de installatie van de nieuwe gedeputeerden. Het liveblog eindigt hier.

21.20 uur
Een meerderheid van de staten stemt voor een PVV motie 'om de generatie IV kerntechnologie, waaronder de ThoriumMSR-technologie als nieuwe en innovatieve techniek aan te merken en voor Noord-Brabant actief werk te maken met deze techniek'.

Dat ontlokt Arend Meijer van D66 tot de opmerking dat de PVV nog nooit zo succesvol is geweest. "Dat zegt veel over deze nieuwe coalitie", zegt hij.

21.10 uur
Een meerderheid van de staten stemt tegen een motie om de verplichtingen te respecteren die zijn ingegaan in het kader van de culturele basisinfrastructuur dat met Rijk en Brabantstadpartners is en dus bezuinigingen of afbouw van subsidierelaties niet eerder in te laten gaan dan met de start van een volgende planperiode, zijnde 1 januari 2025.

21.00 uur
Een motie om de Philharmonie Zuidnederland nu al toe te zeggen dat er de komende jaren structureel geld komt is afgewezen.

20.50 uur
Alle Statenleden hebben een coronaproof plekje gekregen. Ze moeten daar blijven zitten gedurende hele stemming. Als die klaar is moet iedereen weer onder begeleiding de zaal uit.

20.25
Er volgt een schorsing. Daarna moeten alle Statenleden in de zaal komen (een deel volgt de beraadslagingen elders in het provinciehuis). Vanwege de RIVM-maatregelen is dat een welhaast militaire operatie die door commissaris Van de Donk haarfijn wordt uitgelegd. Zodra iedereen binnen is wordt er gestemd over tientallen moties en het bestuursakkoord.

20.00 uur
De nieuwe coalitiepartijen kondigen aan dat zij de portefeuille van Wil van Pinxteren een andere naam gaan geven. Het wordt nu Vrije Tijd, Cultuur en Sport. Daarmee willen VVD, CDA, Forum en Lokaal Brabant meer draagvlak creëren in de cultuursector en aantonen dat cultuur wel degelijk van belang is.

D66 woordvoerder Arend Meijer noemt dat winst en een inzicht dat is ontstaan naar aanleiding van de protesten en het debat. Meijer noemt het ontbreken van het woord cultuur in de portefeuille 'een beginnersfoutje'.

19.35 uur
Frans-Jan Brouwers van 50Plus onderstreept het belang van cultuur. Hij vraagt zich af of het mogelijk is om te bezuinigen op mobiliteit in plaats van op cultuur.

19.25 uur
Namens de PvdA zegt Stijn Smeulders dat ook zijn partij het bestuursakkoord niet zal steunen. Daar waar mogelijk zullen de sociaal-democraten wel constructief meewerken.

19.20 uur
Alexander van Hattem (PVV) kondigt al aan dat zijn partij het bestuursakkoord niet kan steunen vanwege het klimaatbeleid.

18.40 uur
Provinciale Staten hebben een dinerpauze. De vergadering wordt om 19.10 uur voortgezet. Dan wordt de tweede termijn voortgezet. We gaan dan ook verder met dit liveblog. Er worden ook nog tientallen moties en amendementen op het bestuursakkoord in stemming gebracht. Daarna wordt er over het akkoord zelf gestemd. Tenslotte is de beëdiging van de nieuwe gedeputeerden.

18.30 uur
Er ontstaat een fel debat tussen Harry van den Berg (PVV) en Roijackers (GL). Roijackers zegt dat ze tot de conclusie is gekomen dat FvD geen afstand wil nemen van de uitspraken van Thierry Baudet. Van den Berg vraagt haar of zij afstand neemt van de felle woorden die haar partijgenoot Rik Grashoff richtte aan Forum voor Democratie. Volgens Van den Berg suggereerde Grashoff dat FvD een racistische partij is. Hagar Roijackers neemt geen afstand. "Ik weet waarom Grashoff zo reageerde. Hij is doodsbang dat er in Nederland Hongaarse toestanden ontstaan."

Roijackers haalt opnieuw keihard uit naar de VVD. Die heeft volgens haar op een handige manier het eigen verkiezingsprogramma omgezet in een bestuursakkoord. "Die hebben juridisch allang de zaken voor elkaar. De VVD allang dat een referendum niet kan. Ze weten ook al welke Natura 2000-gebieden juridisch het best worden geofferd. Dat zijn de Oeffeltse Meent en het Ulverhoutse Bos," zei ze.

Hermen Vreugdenhil (CU/SGP) vraagt zich af hoe GroenLinks in de vorige coalitie dan zo goed met de VVD heeft kunnen samenwerken. "Dat komt omdat we toen samen op een een balk stonden waarop vakgedeputeerden elkaar in evenwicht hielden," aldus Roijackers.

18.20 uur
Volgens Arend Meijer (D66) zet deze coalitie de bijl aan de wortels van de cultuursector. Volgens hem zegt de coalitie dat de baan van mensen in de cultuursector eigenlijk vrijetijdsbesteding is. "U heeft het voortdurend over draagvlak. In die sector bent u alle draagvlak al kwijt," aldus Meijer.

18.10 uur
Ankie de Hoon (CDA) wordt bekritiseerd door Hagar Roijackers (GL). Die vraagt zich af wat het CDA zegt tegen mensen in de kunstensector hun baan kwijt raken. Volgens De Hoon is het 'never nooit niet' de bedoeling van haar partij om de culturele sector om zeep te helpen. Ze erkent dat er wordt bezuinigd, maar dat dat nodig is om te voorkomen dat de provincie in financiële problemen komt en straks de ingrepen nog harder zullen zijn. "Heeft u dan helemaal niet in de gaten waar de VVD mee bezig is," verzucht Roijackers.
Everling (SP) doet er een schepje bovenop. "Als ik naar de non-verbale communicatie kijk dan zie ik elke keer als het moeilijk wordt de andere coalitiepartijen naar de VVD kijken. De VVD heeft niet één maar drie poesjes op schoot," zegt hij.
"Ik ben allergisch voor katten," antwoordt Otters van de VVD,

18.05 uur
Willem Rutjens (FvD) wordt aan de tand gevoeld door Marco van der Wel (PvdD). Die laatste wil weten wat het betekent dat er in het bestuursakkoord staat dat er wordt gewerkt aan een meer diervriendelijke agrarische sector.

Rutjens zegt dat hij dat niet weet en een voorstel van Gedeputeerde Staten afwacht. "Tja," verzucht van der Wel, "zo kan iedereen een bestuursakkoord maken."

17.30 uur
Na een pauze is de tweede termijn van de behandeling van het bestuursakkoord.

Er ontstaat debat tussen Suzanne Otters (VVD) en Maarten Everling (SP). Everling wijst haar er nog eens op dat een correctief referendum wettelijk niet kan. Wat de huidige coalitie voor ogen heeft kan volgens Otters wel. Als Everling wil weten wat die coalitie dan precies wil. "Als we straks met een voorstel komen laten we daar dan gezellig samen over praten," aldus Otters

Hermen Vreugdenhil (CU/SGP)
Hij vraagt zich af of de vorige coalitie echt niet samen verder had gekund. Volgens hem heeft het oude college van Gedeputeerde Staten niet aangevoeld wat er in de verschillende politieke partijen leefde. Volgens Vreugdenhil werd de buren geen rust gegund.

Hij pleitte er voor om cultuur ook in naam een plaats te geven.

Richting VVD, CDA, Forum en Lokaal Brabant zei Vreugdenhil dat het geen pas geeft om de ogen te sluiten voor wat Forum-leider Thierry Baudet zegt.

16.40 uur
Wil van Pinxteren (Lokaal Brabant)
Van Pinxteren is fractievoorzitter van Lokaal Brabant en beoogd gedeputeerde voor Vrije Tijd. Hij stak de loftrompet over het bestuursakkoord. Hij herhaalde nog maar eens dat de nieuwe coalitie met uitgestoken hand daarover met alle Brabanders wil gaan praten.

16.15 uur
Marco van der Wel (PvdD)
Van der Wel zegt dat zijn partij nooit en te nimmer mee zal werken aan de voorgestelde bezuinigingen op cultuur.

Verder is de Partij voor de Dieren van mening dat er te veel asfalt komt in Brabant. Van der Wel pleitte voor meer ruimte voor de fietser.

16.00 uur
Stijn Smeulders (PvdA)
De PvdA maakt zich grote zorgen over de aanpak van de stikstofproblemen. Volgens de sociaal-democraten wordt boeren te veel ruimte geboden. De deadline is opgeschoven naar 2024 en boeren mogen zelf weten wanneer ze een aanvraag voor een nieuwe stal indienen. "Je moet wel een hele domme boer zijn als je dat geschuif nog serieus neemt," aldus Smeulders. Hij was bang dat boeren een loopje gaan nemen met deze coalitie.

Hij noemde CDA en Forum verlengstukken van respectievelijk ZLTO en Farmers Defence Force. Smeulders denkt dat de groei van de industrie, de dienstensector en de woningbouw alleen mogelijk is als boeren stikstofruimte inleveren. Hij is bang dat CDA en FvD dan niet thuis geven en Brabant op slot gaat.

15.50 uur
Jan-Frans Brouwers (50Plus)
Brouwers constateert dat in het nieuwe bestuursakkoord heel veel terug te vinden is uit het verkiezingsprogramma van zijn partij. 50Plus was aanvankelijk in beeld met de nieuwe coalitie mee te doen. De partij trok zich onder druk van het landelijk bestuur terug waarna Lokaal Brabant aanschoof.

15.40 uur
Alexander van Hattem (PVV)
Van Hattem haalt uit naar Forum, de andere partij op de rechterflank. De PVV'er verwijt Forum te veel concessies te doen op het gebied van klimaatbeleid. "U heeft bij het kruisje getekend om het beleid van VVD'er Ed Nijpels mogelijk te maken," aldus Van Hattem.

Willem Rutjens sloeg terug. "De PVV heeft in al die jaren heel veel vragen gesteld en moties ingediend. Maar wat heeft u bereikt. Niks. Heeft u zich wel eens afgevraagd of de PVV-methode wel werkt?" vroeg Rutjens.

Van Hattem zei dat Forum zijn partij had moeten uitnodigen voor de onderhandelingen, dan had hij kennis kunnen maken met die methode.

"Wij hebben onze eigen verkiezingsprogramma", aldus Rutjens

15.30 uur
Hagar Roijackers (GroenLinks)

Volgens Roijackers is de huidige coalitie geen afspiegeling van ‘het Brabantse midden”. Ze stelt dat het coalitieakkoord feitelijk een blauwdruk is van het VVD-verkiezingsprogramma met hier en daar een ander accentje. “Wat speelt de VVD dat toch vroom en handig.”

Ze vindt dat Forum en CDA door de VVD zijn ingepakt met een referendum en kernenergie en een handreiking naar de boeren om de deadline een beetje op te schuiven.

“Op natuur wordt tien miljoen bezuinigd. De VVD pakt haar kans, dat moet je ze nageven. Maar arm, arm Brabant,” aldus Roijackers.

Ook Roijackers breekt een lans voor cultuur. Marcel Deryckere van het CDA reageert als door een wesp gestoken. Hij probeert al een week op sociale media te spinnen dat cultuur voor het CDA belangrijk is en dat daar nog steeds veel geld naar toe gaat. Hoe dat wordt verdeeld is aan Provinciale Staten, zegt hij.

Arend Meijer (D66) wijst er opnieuw op dat Philhamonie Zuidnederland voor 1 juni moet weten of er na 2021 nog steeds anderhalf miljoen euro per jaar beschikbaar is. "Dat is over een paar weken. Daar kunnen we als Provinciale Staten niet meer over praten."Deryckere zegt dat hij er op vertrouwt dat het nieuwe college daarin verstandig handelt.

15.15 uur
Arend Meijer (D66)

Ook Meijer richt zijn peilen op Forum. Dat heeft zich volgens hem laten inpakken door met name de VVD. Die partij laat volgens zijn partij de oren hangen naar de landelijke VVD.

Meijer verweet de nieuwe coalitie dat die de makers in de cultuursector geen enkel perspectief biedt, ‘juist nu ze het door de coronacrisis zo moeilijk hebben’. Volgens de democraat is cultuur belangrijk voor alle mensen die zich in Brabant willen vestigen.

15.00 uur
Maarten Everling (SP)

Hij vindt dat Forum voor Democratie een spinnend poesje is geworden op de schoot van de VVD. Als voorbeeld noemde hij de invoering van het correctief referendum op verzoek van Forum. “Dat kan wettelijk helemaal niet. Als je dat nu voorstelt maak je je zelf volstrekt belachelijk en dat straalt af op de hele politiek,” aldus Everling.

Hij had ook goed nieuws. De SP Tweede Kamerfractie bereidt een wetswijziging voor om zo’n referendum mogelijk te maken. “Ik reken er dan ook op dat alle coalitiepartners hun Kamerfracties bewerken om dat voorstel te steunen,”aldus de socialist.

14.30 uur
Ankie de Hoon (CDA) voert het woord

De Hoon erkent dat haar achterban verdeeld is over samenwerking met Forum. Ze benadrukt dat de kernwaarden van haar partij overeind blijven. “We willen samen de schouders zetten onder de grote problemen waar Brabant voor staat."

SP wil van De Hoon weten hoe zij het vindt dat Forum-leider Baudet heeft gezegd dat CDA en VVD meewerken aan de vernietiging van Nederland.

De Hoon: “Wij voelen ons in Brabant niet aangesproken. Zodra de heer De Bie (beoogd gedeputeerde FvD – red.) zoiets zegt hebben we een ander probleem."

CDA wil nog deze bestuursperiode de bereikbaarheid van de Brainportregio te verbeteren. Harry van den Berg (PVV) daagde haar uit met de vraag of de zogenoemde Ruit om Eindhoven aan de oostkant nu wordt aangelegd. “Wij dagen de gemeenten uit met een plan te komen”, aldus De Hoon.

Waar Forum voor Democratie het stikstofprobleem nog vooral als een juridisch probleem ziet zegt De Hoon nadrukkelijk dat dat voor haar partij niet geldt. "Daarom hebben we in het bestuursakkoord afspraken gemaakt om de stikstofuitstoot aan te pakken."

Arend Meijer (D66) wil van De Hoon weten waarom Brabantse boeren in 2024 hun stallen milieuvriendelijk moeten hebben. Dat is strenger dan wat het nieuwe Brabantse college wil. Volgens Meijer was dat voor het CDA een paar maanden geleden nog onbespreekbaar. "Laten we maar eens afwachten waar het rijk uiteindelijk mee komt."

Anne-Miep Vlasveld (PvdD) wilde weten wat er gebeurt als de boeren niet op tijd hun stallen klaar hebben. Dat vond De Hoon een suggestieve vraag. "Dat is precies wat de formateurs bedoelden toen ze schreven dat er onderling wantrouwen was. In de nieuwe coalitie gaan wij uit van vertrouwen."

Voormalig cultuurgedeputeerde Henri Swinkels (SP) wilde weten of dit college de Philharmonie Zuidnederland blijft steunen. CDA heeft zich altijd ingezet om die instelling meerjarige zekerheid te geven. De Hoon: "Wij zeggen niks toe. We moeten bezuinigen. Provinciale Staten moeten daarover beslissen."

Meijer (D66): "Philharmonie moet snel weten of er geld komt. Daar staan ze onder enorme druk."

De Hoon: "Wij zeggen niks toe. Er zijn veel groepen met goede bedoelingen. Daar moeten we het samen over hebben. Ik ben blij te merken dat er veel draagvlak is voor de Philharmonie Zuidnederland."

13.45 uur
Willem Rutjens (Forum voor Democratie) voert het woord.

Belangrijkste punt is de bestuurlijke vernieuwing. Daarom wil zijn partij een referendum. Forum wil ‘gewone Brabanders’ zoveel mogelijk fysiek en online betrekken bij de besluitvorming.

Eric Logister (D66): “Hoe zijn gewone Brabanders eigenlijk betrokken geweest bij de totstandkoming van het bestuursakkoord?”

Rutjens: “De gewone Brabander heeft bij de verkiezingen gesproken”.

Rutjens pleit ook voor kernenergie. “Dat is welkom in Brabant,” zegt hij.

Arend Meijer (D66): “De meerderheid van Provinciale Staten heeft al eerder democratisch tegen kernenergie gestemd. Dat was ook op basis van een verkiezingsuitslag.”

Rutjens zegt dat hij die stukken niet heeft gelezen. Meijer: “Maar hoe zat u dan in de onderhandelingen over het bestuursakkoord? U bent gewoon genaaid door VVD en CDA”.

Wat Forum voor Democratie betreft, gaan de windmolens bij Steenbergen niet door omdat daar niet het draagvlak is dat in de ogen van de partij nodig is.

Rutjens zegt dat hij wil laten onderzoeken of het mogelijk is dat de status van een aantal Natura 2000-gebieden teruggedraaid kan worden.

SP, GroenLinks en D66 wijzen Rutjens erop dat een heleboel zaken in Brabant zijn geregeld volgens landelijk en Europees beleid en dat je dat niet zomaar kunt veranderen. “Wat hebben CDA en VVD u eigenlijk verteld tijdens de onderhandelingen,” vraag Meijer hem nogmaals.

Rutjens is trots dat de bezuinigingen zoals de nieuwe coalitie die voorstelt heeft geleid tot de afschaffing van de verhoging van de motorrijtuigenbelasting. Alexander van Hattem (PVV): “Er is geen sprake van afschaffing, de belasting wordt iets minder verhoogd”. “Dat is inflatiecorrectie”, aldus Rutjens.

Hagar Roijackers (GroenLinks) wil van Rutjens weten of hij bereid is afstand te nemen van uitspraken van Forum-leider Thierry Baudet. Rutjens zegt dat hij de landelijke politiek buiten de Brabantse statenzaal wil houden.

13.00 uur
Suzanne Otters (VVD) voert het woord.

VVD wil dat het nieuwe college na de zomer met een plan komt hoe de verdeling van stikstof wordt geregeld, zodat natuur wordt beschermd en de woningbouw, het bedrijfsleven, de wegenbouw en de landbouw zich kunnen ontwikkelen.

VVD wil ook inzetten op kernenergie. Windenergie wordt alleen nog toegestaan als er draagvlak voor is. “Draagvlak is niet degene die het hardst roept,” aldus Otters.

Cultuur blijft voor de VVD van groot belang. Dat er geen aparte portefeuillehouder cultuur meer is, komt volgens haar omdat de term “Vrije Tijd” beter aansluit bij de belevingswereld van de Brabander. Volgens haar valt daar cultuur, erfgoed en sport onder. Dingen die de Brabander in z’n vrije tijd doet.

12.10 uur
Scheidend gedeputeerde Rik Grashoff haalt fel uit naar Forum voor Democratie en VVD. Hij zegt dat de wisseling van de bestuurswacht niet nodig was, omdat de oude coalitie er uit had kunnen komen. “Dit is schadelijk voor de continuïteit van het beleid," aldus Grashoff.

Hij mist in het nieuwe bestuursakkoord elan en visie. Grashoff: “Dat komt omdat er moet worden samengewerkt met Forum voor Democratie, een partij die het klimaatprobleem simpelweg ontkent. Als je het daar niet over eens bent, hoe wil je dan samen een visie ontwikkelen om het probleem op te lossen."

Hij verwijt de VVD dat die een partij in het zadel heeft geholpen waarvan Thierry Baudet de leider is. Volgens Grashoff is Forum ronduit racistisch en flirt de partij en haar leider openlijk met het rechts-extremistische gedachtegoed. “Ik vraag de Brabantse VVD: hoe kun je daar nou voor weglopen. Dat gaat ons allemaal aan, dat is niet alleen voorbehouden aan de landelijke politiek."

Grashoff heeft zich verbaasd dat het in de VVD-achterban ‘oorverdovend stil is gebleven’. “Gaat het daar alleen maar om politieke pragmatisme?” vraagt de scheidend gedeputeerde zich af.

Het siert volgens hem de CDA-achterban dat die wel een discussie voerde over samenwerking met Forum. “Ik hoop dat die wordt voorgezet en dat er ten halve wordt gekeerd in plaats van ten hele wordt gedwaald," aldus Grashoff.

12.00 uur
Van de Donk spreekt Rik Grashoff toe, die vanuit Delft werd ingevlogen. Toen Grashoff een jaar geleden aantrad kende de commissaris hem niet. “Ik was verbaasd, want hadden we die kwaliteit niet in Brabant? Nu begrijp ik het. Ik ben onder de indruk hoe jij in korte tijd een Brabander bent geworden."

Volgens de commissaris was niet iedereen het altijd eens met Grashoff, maar twijfelde niemand aan zijn deskundigheid. “Het doet pijn je te laten gaan. Jij ging met de meest ingewikkelde opdracht op pad. En je bent ver gekomen. Je hebt echt indruk op mij gemaakt. Je wordt in Brabant op handen gedragen. Je inzet voor de provincie was fenomenaal."

11.45 uur
Erik van Merrienboer noemt zichzelf een zondagskind, mede dankzij zijn leermeesters. Hij prijst zijn grote voorbeelden en met name wijlen burgemeester Rein Welschen van Eindhoven. “U moet zich rekenschap geven van zijn grote verdiensten," aldus Van Merrienboer.

Hij roep zijn opvolgers op om zonder angst en vrees te strijden voor een beter Brabant. “Doe dat samen met anderen. Vrijheid in solidariteit," was de boodschap die Van Merrienboer mee gaf.

11.30 uur
Van de Donk spreekt scheidend gedeputeerde Erik van Merrienboer toe. De commissaris noemt de PvdA’er één van de grote zonen van Brabant. Volgens Van de Donk dacht hij altijd in oplossingen. “Dat waren soms bestuurlijke wonderen,"aldus de commissaris. Van Merrienboer was een strateeg die in elk probleem een kans zag en het beste uit zijn mensen haalde. “Met wonen en ruimte heb jij Brabant gediend”, aldus Van den Donk. “Ik ga de Van Merrienboer-momenten missen. We hebben samengewerkt aan een Brabant dat in balans is. Je was één van die toekomstmakers van Brabant."

Ook Van Merrienboer krijgt een kunstwerk van Mulders. Ook nu zegt de commissaris: "Omdat kunst troost biedt."

11.10 uur
Vergadering begint met afscheid oude gedeputeerden. Commissaris van de Koning Wim van de Donk spreekt als eerste Anne-Marie Spierings (D66) toe. Hij zei onder meer dat het voor haar een politieke missie was, om de land- en tuinbouw te verduurzamen. Volgens de commissaris deed ze dat vanuit haar grote betrokkenheid met mensen die in die sector werken. Zij moet weg in een tijd waarin de korte termijn meer dominant was dan de lange termijn, aldus Van de Donk tegen Spierings. Hij bood haar ter afscheid een aquarel aan van Mark Mulders. “Wellicht dat op dit moment kunst troost biedt”, aldus de commissaris.

Spierings gebruikt haar 'voorlopig laatste woorden in deze statenzaal' om alle mensen die haar omringden te bedanken. “Met mijn drive ging het nooit snel genoeg”, zei ze pratend over de verduurzaming van de landbouw en de energietransitie. Ze prijst zich gelukkig dat ze wordt opgevolgd door een gedeputeerde die zich gaat bekommeren om 'mijn zee aan vrije tijd'.