Nachtvlinder in de schemering op hout
Op het hout bij Ria Boot zit een prachtige nachtvlinder en dus geen mot. Het is een witgrijze vlinder met harige voorpoten en twee duidelijke bruine kleine banden op de vleugels. We hebben hier te maken met het imago van de meriansborstel. Heel mooi is dat, want heel vaak is in Stuifmail al de rups behandeld. Nu voor het eerst dus de vlinder. Deze redelijke grote nachtvlinders uit de familie van de spinneruilen houden hun vleugels in rust als een soort dakje boven hun achterlijf. Juist in Brabant kun je deze nachtvlinders aantreffen, want het leefgebied van de meriansborstel bestaat vooral uit zandgronden en duingebieden. Meestal komen de vlinders tussen half april en half juni uit hun poppen.

Is dit een schadelijk insect?
Op de bovenstaande foto zie je een klein insect op een stuk papier. Dit insectje heeft een zwarte kop, een zwart borststuk en oranje poten. Het is een van de in Nederland voorkomende bladwespen. Maar op basis van deze foto kan ik niet precies zien welk soort bladwesp dit is. Bladwespen horen thuis in de familie van de vliesvleugeligen, maar hebben geen wespentaille. De larven van bladwespen lijken op de rupsen van vlinders. Vandaar dat men deze larven bastaardrupsen noemt. Vaak kom je ook nog de naam zaagwespen tegen in plaats van bladwespen. Dit heeft er mee te maken dat legboor van deze bladwespen lijken op een kleine zaag. Met deze op een zaag lijkende legboor - dit insect heeft dus geen gif - zagen de vrouwtjes in planten en ze leggen hiermee hun eitjes. Echt schadelijk zijn bladwespen niet, maar zijn er grote populaties te vinden dan kunnen ze plantentelers wel wat schade berokkenen. Bij tuinplanten valt de schade mee.

Hoe bestrijd je het rozemarijngoudhaantje?
Op de lavendel- en rozemarijnstruikjes bij Yvonne Rommelaars zitten een aantal prachtige rozemarijngoudhaantjes. Ze zien er prachtig uit met hun metallic groene basiskleur en de paar gouden banden die verticaal over het lichaam lopen. Helaas zijn dit wel zeer schadelijke kevers. Yvonne wil graag weten hoe ze deze diertjes op een milieuvriendelijke manier kan bestrijden. Nou is dit een soort die nog geen natuurlijke vijanden kent omdat de rozemarijngoudhaantjes oorspronkelijk alleen in het gebied rond de Middellandse Zee voorkwamen. Het zijn dus invasieve exoten uit de familie van de bladhaantjes. Er zijn op dit moment bij mijn weten alleen nog maar niet-milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen, maar ik heb toch een tip gekregen van een goede vriend. Naast het wegvangen van deze kevers kun je ook een lekker sterk knoflook-aftreksel maken. Rozemarijngoudhaantjes komen af op die geur. Als je die in emmertjes of zo neerzet bij lavendel en rozemarijn verdrinken ze. Overigens kunnen deze insecten niet vliegen, enkel lopen. Ze zijn dus niet zo snel weg.

Pimpelmezen vechten tegen buitenspiegel
Maya heeft een paar buitenspiegels hangen en ziet dat er regelmatig pimpelmezen tegen fladderen. Ze vraagt zich af waarom ze dit doen. Volgens mij heeft dit te maken met territoriumgedrag. Al langere tijd zijn pimpelmezen aan het broeden geslagen. Ze hebben het nu druk met het voeren van de jonge pimpelmeesjes. Als er andere pimpelmezen in hun buurt komen, vallen ze die gelijk aan. Ze houden dus niet van indringers. Vermoedelijk zien de pimpelmezen in hun spiegelbeeld in de buitenspiegels bij Marya concurrenten en dus proberen ze die aan te vallen om hen te verdrijven. Tijdelijk een paar doeken over die spiegels hangen helpt hiertegen. Dat is ook beter voor de pimpelmezen, want ze zijn zo fel dat ze zichzelf behoorlijk kunnen verwonden tegen zo'n spiegel.

Wesp eet schutting op
Op de bovenstaande foto zie je een wesp op een schutting zitten. Ingrid vraagt zich af waarom die wesp haar schutting opeet. Nou, van opeten zal geen sprake zijn hoor. Deze wespen noemen we ook wel papierwespen, want ze schrapen met hun kaken houtvezels van stukken hout. Dat kan hout van bomen zijn, maar het kan ook onbewerkt hout van constructies zijn. Dus ook een niet geverfde schutting. Ze kauwen die houtvezels helemaal fijn en plakken die als dunne 'halve maanlaagjes' aan hun nest. De naam papierwespen hebben ze dan ook te danken aan het feit dat al die aangebrachte laagjes, die uiteindelijk een nestvormen, op papier lijken.

Wespennest bouwen
In bovenstaand filmpje van Vroege Vogels zie je hoe de wespen beginnen met bouwen van een papiernest. De koningin start met de bouw.

In het filmpje hierboven van Jan Mager zie je hoe werksters het papiernest steeds verder uitbouwen.

Parende nachtvlinders op kippengaas
Op de bovenstaande foto zie je twee parende vlinders aan kippengaas hangen. Het zijn bruinachtige vlinders. Hun voorvleugels lijken op boomschors. Bij de onderste vlinder, het mannetje, zie je op een van de achtervleugels een vlek die op een oog lijkt. Ook op die andere achtervleugel zit die vlek ook, maar dat zie je niet op de foto. We hebben hier - zoals Simon Wessels al vermoedde - te maken met de pauwoogpijlstaart. Pauwoogpijlstaarten, ook weleens avondpauwogen genoemd, behoren tot de prachtige nachtvlinderfamilie van de pijlstaarten. Overigens tonen de pauwoogpijlstaarten dit oog enkel bij verstoring en dient dit als afschrikking. Dit doen ze zelfs op een speciale manier. Ze tonen die oogvlekken wisselend door de voorvleugels schokkend heen en weer te bewegen. Vogels, die graag insecten eten, schrikken zich dan een hoedje en maken dat ze wegkomen. Vanaf eind april kun je deze nachtvlinders waarnemen. Overdag meestal rustend op boomstammen in de buurt van de voedselplanten, want in de nacht zijn ze pas echt actief. Het paren bij vlinders kan enkele uren duren. En omdat ze achterstevoren aan elkaar vastzitten, kunnen ze zich maar moeilijk verplaatsen. Vandaar dat ze overdag nog bij de familie Wessels op het kippengaas zitten.

Lieveheersbeestje met strepen
Op de foto hierboven zie je een kever met een geelzwart gestreept achterlijf. De kop en het borststuk zijn oranjeachtig. We hebben hier te maken met de bekende coloradokever. Deze kever, die door vooral aardappelboeren wordt gevreesd, komt oorspronkelijk uit het zuiden van Noord-Amerika. Sinds 1850 verspreidde deze kever zich, meereizend met mensen die aardappelplanten meenamen over een groot deel van de wereld. Na de Eerste Wereldoorlog kreeg deze coloradokever vaste voet aan de grond in Europa. In ons land werd de kever voor het eerst in 1937 levend gevonden, in het Limburgse Baarlo. In hun oorspronkelijke verspreidingsgebied hebben deze dieren verscheidene natuurlijke vijanden, maar in Europa nog niet. Vandaar dat ze een hele plaag kunnen vormen voor de aardappelteelt. Het zijn vooral de vraatzuchtige larven van deze kever die hele aardappelvelden kunnen ontbladeren. In het verleden heeft men op heel veel verschillende manieren getracht deze kevers uit te roeien. Men heeft bijvoorbeeld de natuurlijke vijanden van de coloradokever uit het zuiden van Noord-Amerika naar hier gehaald. Daarnaast werd het leger ingezet, maar ook kinderen en werklozen om de insecten te verzamelen en te vernietigen. Helaas hielpen al deze pogingen niet. Veel aardappeloogsten zijn zodoende mislukt.

Natuurtip
Op 23 en 24 mei vindt een vleermuistuintelling plaats. Als je in de lente ’s avonds weer buiten kunt zitten, is het tijd voor misschien wel deze spannendste tuintelling van het jaar. In de avondschemering komen vleermuizen tevoorschijn. Die gaan dan op jacht naar muggen en andere insecten. Misschien doen ze dit ook wel bij jou in de tuin. Ontdek het zelf volgende week zaterdag en zondag en laat weten hoeveel vleermuizen jij hebt geteld.

Als je in je tuin vleermuizen ziet vliegen, kun je via de website Tuintelling doorgeven hoeveel vleermuizen je in of boven je tuin hebt gezien en welke soort je denkt dat het is. Voor het bepalen van de soort heeft de Zoogdiervereniging een eenvoudig hulpmiddel gemaakt: een zoekkaart met de meest voorkomende vleermuizen in Nederland. Met deze zoekkaart kun je op basis van de grootte van de vleermuis en de manier van vliegen ontdekken welke soorten vleermuizen er in jouw tuin voorkomen. De zoekkaart kun je gratis aanvragen of downloaden bij de Zoogdiervereniging.