Een mobieltje vertelt voortdurend aan een centrale computer op welke plaats het is. Wie de gegevens van een heleboel mobieltjes bekijkt, weet dus hoe Nederlanders zich door het land bewegen. Het is belangrijk dat die informatie is geanonimiseerd. Alleen het aantal mobieltjes wordt geteld. Je ziet dan hoeveel mensen van A naar B gaan, maar niet wie dat zijn.

De drukte in de binnenstad
Het bedrijf Mezuro uit Weesp heeft al jarenlang ervaring met het anoniem verwerken van zulke gegevens. In opdracht van gemeenten kan Mezuro bijvoorbeeld meten hoe druk het was in een binnenstad, hoe lang de bezoekers bleven en waar ze vandaan kwamen.

De Eindhovense wiskundigen Remco Van der Hofstad en Nelly Litvak koppelen die informatie met informatie uit de Covidradar-app. In die app melden mensen vrijwillig hoe ze zich voelen en of ze coronaklachten hebben. Als via de Covidradar-app blijkt dat in een gemeente mensen besmet zijn, willen zij met behulp van mobiele data voorspellen hoe die besmetting zich verder gaat verspreiden.

Al kleine tests gedaan
Mezuro heeft zelf aan het begin van de coronacrisis al wat kleine tests gedaan. In de buurt van Breda en in de Achterhoek bleek het bedrijf redelijk te kunnen voorspellen hoe het virus zich gedroeg. Van der Hofstad (hoogleraar kansberekening) en Nelly Litvak (hoogleraar complexe netwerken) willen dat eerste model wetenschappelijk onderbouwen en verfijnen. Ze willen per gemeente voorspellingen kunnen doen. Onder hun leiding zijn al wetenschappers aan de slag.

Van der Hofstad: "Mensen die besmet zijn, kunnen andere al besmetten voordat ze zelf klachten hebben. Je loopt dus altijd achter. Met de mobiele data kan je al eerder risico's inschatten en maatregelen nemen. Uiteraard combineer je dat dan met gegevens van de GGD en de informatie uit de Covidradar."

Goed nieuws voor de economie
Wim Steenbakkers van Mezuro: "Omdat je door de mobiele data in kan schatten hoe een virus zich verspreidt, kan je regionaal maatregelen nemen. Dan hoeft niet heel Brabant in de lockdown als bijvoorbeeld in Leeuwarden een uitbraak is. In die buurt moet je dan wel maatregelen nemen. Dat verschil kan de komende maanden voor de economie goed nieuws zijn."

Het gebruik van mobiele data ligt gevoelig. Nogmaals: de informatie die de hoogleraren nodig hebben, is niet naar individuele personen te herleiden. Desondanks heeft het kabinet besloten dat er eerst een noodwet moet komen. Die wordt volgende week in de kamer besproken. Telecomproviders hebben al aangegeven dat ze hun data beschikbaar willen stellen als die wet er doorkomt.

Nog twee maanden
Van der Hofstad denkt dat er nog twee maanden nodig zijn om een eerste werkend model te maken. Daarna zou de informatie deel uit kunnen maken van het beroemde 'dashboard' waarmee minister Hugo de Jonge de coronacrisis de komende maanden onder controle wil houden.