Een wolf op je erf: wat nu?
Herpt, Sterksel, Vlijmen, Haarsteeg, Lierop, Wijk en Aalburg, Heeze, Sterksel: in veel Brabantse dorpen troffen schapenboeren deze maand hun dieren dood aan. Het is dus meer dan een gerucht: de wolf is actief in Brabant. Soms grijpt het roofdier één schaap, zoals in Sterksel en Haarsteeg, en soms ligt het schapenaantal véél hoger, zoals in Bokhoven (15) en Hedikhuizen (8, een dag later 24). In sommige dorpen gaat de wolf dagen aan stuk zijn gang.
Het is overduidelijk dat er al weken zeker één wolf door Brabant loopt. De provincie, die over het wolvenbeleid gaat, laat er echter weken overheen gaan voordat ze willen bevestigen dat het om een wolvenaanval gaat. Dat heeft twee redenen.
Niet altijd een wolf
Allereerst: het is niet zo dat alleen wolven schapen te grazen nemen. Sterker nog: in het vorige kwartaal zijn 31 schademeldingen van boeren binnengekomen. Daarbij valt op dat er op 2 december in Slappeterp in Friesland maar liefst 38 schapen door een hond gegrepen zijn. Dat is het grootste aantal doodgebeten schapen sinds de wolf in Nederland actief is.
De boosdoener? Een hond.
Vergoeding van de provincie
De tweede reden heeft te maken met geld. De wolf is een beschermde, inmiddels inheemse, diersoort in bijna heel Europa, en dus krijgen boeren bij een wolvenaanval ‘hun geld terug’. Daar zijn allemaal Europese regels voor. Boeren krijgen van de provincie de dagwaarde van een schaap vergoed, ongeveer 120 euro.
Maar goed, dan moet het dus wel met zekerheid om een wolvenaanval gaan. Als een vee-dier niet is doodgebeten door een wolf, maar bijvoorbeeld door een vos of hond, wordt de schade niet door de provincie vergoed.
Onderzoek door BIJ12
Daar komt natuurorganisatie BIJ12 om de hoek kijken. BIJ12 is uitvoeringsorganisaties voor provincies als het om natuurkwesties gaat en dus ook van wolvenbeleid. Zij zoeken uit of het om een wolvenaanval gaat.
Als een boer kans wil maken op een vergoeding, moet hij BIJ12 telefonisch benaderen om een melding te doen. Vervolgens stuurt hij BIJ12 foto’s van het dode vee op. BIJ12 heeft consulenten die speciaal opgeleid zijn om te herkennen of het gaat om een beet van een wolf, vos of hond. Als er gerede twijfel bestaat gaat het snel: binnen 24 uur krijgt de boer een bezoek van een expert van BIJ12.
BIJ12 is in Nederland in vier regio’s opgesplitst om op dergelijke momenten snel te kunnen schakelen. Dat laatste is belangrijk: als een boer vergoed wil worden, moet via dna-materiaal kunnen worden aangetoond dat het om een wolvenbeet gaat. Maar na 24 uur is DNA-materiaal niet meer betrouwbaar genoeg. Daarom moet BIJ12 binnen 24 uur op het erf van de boer zijn om het onderzoek in gang te zetten.
DNA-onderzoek in Wageningen
De vervolgstap is het DNA-onderzoek zelf. Dat gebeurt op de universiteit van Wageningen, en dit proces neemt veel tijd in beslag. Ongeveer een volledige maand later krijgt zowel de boer als de provincie de uitslag van het onderzoek te horen. In het geval van een wolvenaanval krijgt de boer dus ongeveer 120 euro per schaap vergoed, een bedrag dat volgens BIJ12 ‘niet veel later’ wordt overgemaakt.
Deze gang van zaken is niet helemaal nieuw: dit beleid heet het Interprovinciaal Wolvenplan en is eind januari 2019 opgesteld door het Interprovinciaal Overleg (IPO). Sindsdien is er een hoop veranderd. Inmiddels huist er op de Veluwe een wolvenroedel en wordt het land meermaals bezocht door een zwervende wolf die zoekt naar territorium om zich te vestigen.
De toekomst
Het Interprovinciaal Wolvenplan loopt tot en met 2021. Wat er daarna gaat gebeuren is nog niet helemaal zeker, zegt BIJ12. “Ondertussen gaan we kijken of we dat plan gaan voorzetten. Daar zijn de provincies nog steeds over bezig”, aldus een woordvoerder van BIJ12.