De burgers die de staat nu dagen, komen onder meer uit Deurne, Boxmeer, Landerd, Bergeijk, Veghel, Zundert, Sint-Anthonis, Rucphen en Reusel-De Mierden. Ze geven aan voor een veel grotere groep omwonenden te staan. De omwonenden werken samen met het Brabants Burgerplatform, een stichting die opkomt voor de belangen van de burgers in het buitengebied. Die stichting laat in een verklaring weten dat de veehouderij door de overheid te veel wordt beschermd. Het gevolg is dat 'het recht op ongestoord woongenot van burgers wordt geschonden'.

Advocaat Nout Verbeek staat de omwonenden bij. Volgens hem hopen ze op eenzelfde resultaat als bij de Urgenda-zaak waarin het klimaatbeleid van de overheid aan de kaak werd gesteld. "Die zaak leert ons dat de Staat de verplichting heeft om rechten van burgers te beschermen", zegt hij woensdagochtend in een reactie.

'Reële kans op succes'
Ook het burgerplatform denkt dat vanwege de klimaatuitspraak er 'een reële kans op succes' is. De stichting geeft aan dat de stankoverlast al vaker is aangekaart, alleen dan bij de Raad van State. Omdat die alleen toetst of de regels zijn nageleefd, kregen de klagers altijd nul op het rekest, stelt het platform.

Volgens de advocaat is de actie niet gericht tegen de veehouders. "De boeren blijven binnen de vergunningsruimte die de overheid ze biedt. Ze doen dus niks fout", zegt hij. "Het punt is alleen dat die vergunningen nooit hadden mogen worden toegekend."

Ministerie wil niet op zaak vooruitlopen
De staat is volgens Verbeek nu de enige die de zaak kan oplossen. Waarbij volgens hem zeker ook moet worden gekeken naar de belangen van de boeren die investeringen hebben gedaan. Een woordvoerder van het ministerie van Landbouw zegt woensdag niet te kunnen vooruitlopen op de rechtszaak.

Wel zegt ze dat het ministerie bijvoorbeeld met de zogenoemde warme saneringsregeling voor varkensboeren al actie onderneemt om stankoverlast aan te pakken. Een regeling waarvoor het kabinet 275 miljoen euro extra uittrekt, zo werd woensdag bekend.

Reactie ZLTO
Boerenorganisatie ZLTO laat in een reactie weten dat het Brabants Burgerplatform vaker probeert via de rechter haar gelijk te krijgen en 'dat is haar goed recht'. Op de nieuwe rechtszaak wil ZLTO inhoudelijk niet ingaan. Wel geeft de boerenorganisatie aan dat in Nederland wordt 'gewerkt met een systeem van objectieve geurnormen waarbij de balans tussen een gezonde leefomgeving en economische activiteit wordt geborgd'. Dat systeem werkt volgens de organisatie goed.

De rechter in Den Haag zal zich over de zaak buigen, maar een inhoudelijke behandeling laat nog op zich wachten. En dit kan volgens Verbeek nog wel even duren. De betrokken partijen hebben wel al een dagvaarding ontvangen.