Drie jaar geleden rekende de provincie nog met 37 miljoen kubieke meter grondwater voor de boeren, met mogelijke uitschieters in droge jaren naar 70 miljoen. Maar 2018 en 2019 kwamen uit op 100 miljoen kubieke meter. (Eén kubieke meter is duizend liter).

We zijn overvallen
"We zijn overvallen door de snelheid van de klimaatverandering," zegt Lambert Verheijen, dijkgraaf van waterschap Aa en Maas. "We hebben veel meer te maken met extremen. Droogte en wateroverlast wisselen elkaar af. Dat vraagt om maatregelen."

De boeren zijn niet de enigen die grondwater oppompen. Brabant haalt elk jaar 300 miljoen kubieke meter uit de grond voor drinkwater. En de industrie heeft ook nog eens 20 miljoen kubieke meter nodig.

Grondwater moet weer aangevuld
Die 320 miljoen kubieke meter die wordt opgepompt, moet je vergelijken met het water (vooral regenwater) waarmee het grondwater wordt aangevuld. Dat is (in Brabant) per jaar 1700 miljoen kubieke meter.

Dat lijkt ruim voldoende maar ongeveer tachtig procent van het regenwater stroomt weg voordat het de bodem in kan zakken. Uit angst voor wateroverlast zijn we er als Nederlanders al eeuwen aan gewend water zo snel mogelijk de deur uit te werken. Brede en diepe sloten, gemalen, rioleringsbuizen en drainagesystemen voeren het waardevolle regenwater zo snel mogelijk af naar zee.

Nog maar net in evenwicht
De 320 miljoen kubieke meter die Brabant oppompt, wordt dus aangevuld met maar 340 miljoen kubieke meter. Het is nog maar net in evenwicht.

"En dan houd je nog geen rekening met de hoeveelheid water die de natuur nodig heeft," zegt Misha Mouwen van de Brabantse Milieu Federatie. Het is logisch dat bossen, heidevelden en moerassen ook water nodig hebben. Mouwen onderzoekt momenteel wat het aandeel van de natuur zou moeten zijn en denkt daar na de zomer meer over te kunnen zeggen.

Water langer vasthouden
"We moeten regenwater langer vasthouden," zegt dijkgraaf Lambert Verheijen. "Dat doe je door de grondwaterstand te verhogen of door water op te slaan in natte natuurgebieden. Die werken dan als een spons."

"Nederland is geen woestijn," voegt Mouwen daaraan toe. "Er is genoeg water in dit kletsnatte land maar we kiezen er voor om het snel weg te laten stromen. Als je het dan later nodig hebt, kom je in de problemen."

De waterstand verhogen klinkt simpel, maar dat is het zeer zeker niet. Wat de opties en de hindernissen zijn, lees je in een verhaal dat dinsdagochtend om 9.00 uur verschijnt op deze website.