“Wat ik zo bijzonder vind: de erehaag is weer terug”, vertelt Naomi Samson van uitvaartverzorger Monuta. “Dat is eigenlijk een oud gebruik, maar door de afstandsregels door corona is het weer helemaal terug.” En ze is niet de enige die ook positieve gevolgen ziet van de maatregelen.

“Ik zie nu al dat mensen het liever klein houden. Er mogen al weer meer mensen komen, maar families kiezen zelf voor een beperkt gezelschap”, vertelt Ton Claassen van Claasen Uitvaartzorg in Veghel. Met zijn centrum zat hij midden in de coronabrandhaard. Hij is niet de enige die denkt dat uitvaarten in de toekomst minder massaal zullen zijn.

Stefani de Bie van Hommage Uitvaarten in Eindhoven: “Met honderd man in de zaal zijn de nabestaanden vaak bezig met zaken als: ziet het er wel goed uit, wie is er wel, wie is er niet, emoties worden moeilijker getoond. Wij Nederlanders slikken alles in, dan vinden we onszelf flink. Maar bij die kleine uitvaarten was het anders. Er werd wat afgehuild!”

Het ‘nieuwe normaal’ kan ook voor nieuwe ideeën zorgen, merkte Martin Horst van Van der Stappen Uitvaartverzorging uit Eindhoven. “Nabestaanden werden gedwongen om anders naar een uitvaart te kijken, daarom zijn ze dichter bij zichzelf gebleven. Ik had een familie waarbij men zei: 'Het liefst zou hij nog even thuis geweest zijn', uiteindelijk hebben we de uitvaart gewoon thuis gedaan. Dat kan altijd, maar daar waren de nabestaanden anders nooit op gekomen. Dan hadden we met z'n allen weer in een aula gezeten.”

Stefani de Bie weet het bijna zeker: dit blijft. “Ik denk dat er een trend gaat ontstaan. Hou het klein, denk goed na. Moet het allemaal zo groot en bombastisch omdat men dat verwacht?” Ton Claassen ziet ook een toekomst voor technische hulpmiddelen. “De livestream is door corona ook opeens vlot doorontwikkeld, die gaat niet meer weg, dat weet ik zeker.”

En dat terwijl er in het begin van de crisis vaak gezegd werd: nu een kleine uitvaart en later, als het weer mag, een grote herdenkingsdienst. Tom van Dijk van Monuta in Tilburg denkt er anders over: “Ik geloof niet dat dat nog gaat gebeuren. Zo werkt het rouwproces niet, mensen hebben een mooie dienst gehad en gaan verder met hun leven.”

Al met al hebben de beperkende maatregelen misschien wel beter uitgepakt dan verwacht. Van Dijk: “Toen er nog maar dertig mensen konden komen hoorden we van nabestaanden 'Jeetje nog maar dertig, hoe gaan we dat doen', maar naderhand hoorden we terug dat mensen het veel intenser hadden beleefd. De focus ligt op het afscheid zelf en minder op het hele rambam er omheen. Gisteren had ik al een uitvaart met alleen een gezin, zes mensen. Dat was een bewuste keuze.”