Burgemeester Paul Depla van Breda liet er tijdens zijn toespraak geen misverstand over bestaan dat het uitzonderlijke tijden zijn. "Mijn generatie maakt door corona voor het eerst mee dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Herdenken helpt om het verleden te begrijpen. Het houdt ons alert, leert ons de betekenis van vrijheid te blijven ervaren."

Het thema van dit jaar 'vrij zijn' is daarom beladen. Dewi van Hoek van de stichting Arjati, die de bijeenkomst organiseert, vertelt dat door coronamaatregelen sommige bewoners van Raffy het gevoel hebben dat ze terug zijn in de kampen van toen. De beperkingen van nu halen bij de Molukse en Indische ouderen in het woon-zorgcentrum herinneringen omhoog uit hun jeugd.

De Bersiap
Het persoonlijke verhaal van Charles Turpijn, geboren op Sumatra, raakte het kleine gezelschap. De voormalig KMA-docent was zeven jaar toen hij bevrijd werd. Zijn moeder verkocht borstplaat om het gezin in leven te houden omdat zijn vader gevangen zat. Hoewel de Tweede Wereldoorlog tot een einde kwam, was het leed niet voorbij.

"Heel kort leefden we toen met de illusie in we écht weer vrij zouden zijn. Vader zou weer thuiskomen. Ik zou voor het eerst naar school gaan. Dat dacht ik en hoopte ik. Maar de werkelijkheid was anders. Er kwam een opstand van de Indonesiërs en die opstand ontaardde in een bloedige bersiap", vertelt Turpijn aan de aanwezigen.

De bersiap begon toen Indonesië de onafhankelijkheid uitriep. Het is de uiterst gewelddadige periode in de Nederlandse en Indonesische geschiedenis, die het hevigst was tussen ongeveer oktober 1945 en begin 1946. "Het is een periode die vaak vergeten wordt, maar die ook heel veel leed en pijnlijke herinneringen heeft veroorzaakt", vertelt Dewi van Hoek.

Intens
Burgemeester Depla benadrukte dat hij het belangrijk vindt dat de herdenking toch doorging. "Ik ben blij dat we online toch kunnen herdenken en op deze manier verbonden blijven en stil kunnen blijven staan bij die vreselijke tijd." Vanwege de beperkingen had de stichting Arjati een livestream opgezet zodat de herdenking elders kon worden gevolgd.

Hoewel het vreemd voelde dat maar zo weinig mensen bij de plechtigheid mochten zijn in de tuin van Raffy, had het ook iets speciaals. De taptoe en de Indische versie van het Onze Vader grepen de mensen bij de keel. Het kleinschalige maakte de herdenking, die normaal gesproken juist groots was geweest, een stukje intenser.