Video

Waarom wordt deze zwam 'chicken of the woods' genoemd? Frans Kapteijns geeft antwoord in Stuifm@il

13 september 2020 om 09:39 • Aangepast 20 september 2020 om 09:44
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan een zwam met de naam 'chicken of the woods', oleanderbladluizen en een prachtige rups.

Chicken of the Woods
Ien Doorn heeft een foto gemaakt van een oranjegele boomzwam. Ze denkt dat dit een zwavelzwam is en dat klopt. Het is zelfs een heel verse zwavelzwam. Deze boomzwam heeft deze naam te danken aan de kleur en ook de geur, want hij ruikt ook naar zwavel. Deze verse boomzwam ruikt zelfs naar kip, vandaar de Engelse naam 'chicken of the woods'. In dit jonge stadium zijn deze zwammen zeer smakelijk. Zwavelzwammen zijn parasitaire zwammen, die vooral op eiken te vinden zijn. In volle bloei zijn het heldergele tot baksteenrode zwammen. Je vindt ze vooral op oude eikenbomen, in de zomer tot aan de vroege herfst. Als zo’n eikenboom - al bevindt deze zwam zich soms ook op ander loofhout - bezet is met een zwavelzwam wordt de stam van die boom langzaam van binnen uitgehold.

Muggenlarven in een vaas (foto: Charlene Schneider).
Muggenlarven in een vaas (foto: Charlene Schneider).

Beestjes bij het wateroppervlakte
Charlene Schneider vraagt zich af wat voor diertjes in haar bloemenvaas hangen, bij het wateroppervlakte. Helaas heb ik voor haar een minder prettige mededeling. In haar vaas hangen namelijk muggenlarven. Vrouwtjes van de steekmug leggen gemiddeld een pakketje van honderd eitjes. Uit die eitjes komen na enkele dagen de larven. Hun larvale stadium duurt maar kort. Vooral de temperatuur speelt daarbij een grote rol. Hoe warmer het water is, hoe sneller ze uitkomen. Bij kamertemperatuur binnen enkele dagen. Bij zomerse temperaturen duurt de ontwikkeling van ei tot mug gemiddeld een tot twee weken. Ik zou in dit geval snel het water in de vaas weggooien.

De rups van de koninginnenpage (foto: Harrie Brokken).
De rups van de koninginnenpage (foto: Harrie Brokken).

Een werkelijk prachtige rups
Harrie Brokken heeft een foto van een rups toegestuurd met de vraag of dit de rups is van de koninginnenpage. Dat klopt. Het is een veertig millimeter grote geelgroene rups met zwarte strepen en oranje vlekken. De rups op de foto is in een wat ouder stadium, dus kan deze als verdediging een speciaal orgaan uit de nek toveren. Dit orgaan lijkt een beetje op een tong. Hiermee verspreidt de rups een doordringende geur. Je kunt je voorstellen dat een vogel behoorlijk schrikt van dit soort tovenarij. Later verpopt de rups in een kruidlaag. Bijvoorbeeld aan een stengel van de wilde peen, maar dit kan ook bij andere waardplanten.

Oleanderbladluis (foto: George Barbier).
Oleanderbladluis (foto: George Barbier).

Oleanderbladluizen op de Chileense jasmijn
George Barbiër heeft op zijn Chileense jasmijn - ofwel dipladena - luis zitten. Hij vraagt zich af welke soort dit is en hoe hij deze luizen kan verwijderen. De luizen hebben een mooie gele kleur met zwarte pootjes en zwarte uiteinden. We hebben hier te maken met oleanderluizen, die tot de grote familie van de bladluizen behoren. Oleanderluizen opereren in grote dichte groepen op jonge scheuten en langs de hoofdnerf van bladen. Ze zijn te vinden op die jonge delen van de groeiende bladeren of scheuten, omdat die sapstromen veel voedingstoffen bevatten. Deze sapstromen zijn nodig voor de groei van de plant en dus verzwakken die luizen de planten. Overigens zijn oleanderluizen gemakkelijk te bestrijden. Neem een plantenspuit met heel koud water en richt de stralen op de luizen. Oleanderluizen en ander bladluizen kunnen slecht tegen kou en vochtigheid. Door deze koude stralen sterven ze binnen enkele minuten. Je moet dit wel een paar dagen na elkaar doen, dan kom je helemaal van de plaag af.

Een vliegende koekoek (foto: Pixabay).
Een vliegende koekoek (foto: Pixabay).

Stop de koekoek met roepen in de zomer?
Michel Schraven vraagt zich af waarom hij in het vroege voorjaar de koekoek wel hoort maar verder in de zomer niet meer. Koekoeken arriveren hier zo rond half april en laten zich dan inderdaad meteen horen. Dit om aan te geven dat ze een bepaald gebied bezet hebben en om een vrouwtje te lokken. Na de paring gaan de vrouwtjes eieren leggen in nesten van andere vogels, zoals heggenmussen en karekieten. Na het leggen van het ei zit de taak erop voor ma en pa koekoek. Koekoeken zijn namelijk broedparasieten. Zij laten het uitbroeden en de zorg voor hun jongen over aan ander vogels. De volwassen koekoeken trekken weg na die eilegging in juni of juli. Jonge koekoeken gaan pas weg in september of oktober, maar die roepen dan nog niet.

Wachten op privacy instellingen...

Vleermuizen
De Zoogdiervereniging maakte bovenstaand filmpje over vleermuizen. Meer informatie vind je op de website van de zoogdiervereniging.

Een wespennest bij een nestkast (foto: Anny en Kees de Kok).
Een wespennest bij een nestkast (foto: Anny en Kees de Kok).

Bijen of wespen in vogelnestkastje?
Anny en Kees de Kok stuurden mij een foto van een nestkastje waarin een wespenkoningin een nest was begonnen. Het waren dus geen bijen maar wespen Dit komt vaker voor. Ook hommels trekken vaak in nestkastjes, maar bijen niet. De meeste bijen zijn trouwens solitair, die leven niet in een volk. Honingbijen wel, maar die tref je niet aan in een nestkastje van een koolmees. Overigens gaan honingbijen wel op zoek naar een nieuwe vestiging, maar een imker is er vaak als de kippen bij om zo’n zwerm op te halen. Maar in dit geval gaat het duidelijk om een wespenvolk. Voor dit volk was de koolmeesnestkast zelfs te klein, vandaar deze 'uitbouw'.

een platte tonderzwam (foto: Mientje Cowgirl).
een platte tonderzwam (foto: Mientje Cowgirl).

Wat is de naam van deze zwam?
Op de foto hierboven, die Mientje Cowgirl naar mij zond, zie je een mooie bruine zwam met een witte rand. We hebben hier te maken met een platte tonderzwam. Deze boomzwammen kun je het hele jaar tegenkomen, vooral op stammen en stronken van loofbomen zoals zomereiken, beuken en berken. Platte tonderzwammen zijn parasitair en tasten dus levende bomen aan. Deze aantasting veroorzaakt witrot bij de loofbomen. Dit betekent dat binnen in de bomen het bestandsdeel lignine - houtstof - wordt afgebroken. De door witrot aangetaste bomen worden hierdoor, na enige jaren, gevoelig voor stambreuk. Nadat de bomen gestorven zijn, leven platte tonderzwammen verder als saprofyt. Saprofyten zijn zwammen die van dode organismen leven.

Natuurtip
Zaterdag 19 september wordt van halftwee tot vier uur 's middags een wandeling georganiseerd door de Loonse en Drunense Duinen. Het is dit jaar 75 jaar geleden dat de Duitsers hun munitiedepot in de Loonse en Drunense Duinen opbliezen. De sporen daarvan zijn tot op de dag van vandaag zichtbaar. Tijdens deze wandeling met de boswachter hoor je meer over dit explosieve verleden van de M.A.St (Munitions Ausgabe Stelle). Inmiddels heeft de natuur weer beslag gelegd op het gebied. Ook hier kan de boswachter je van alles over vertellen.

Wie mee wil wandelen, moet zich aanmelden. Dit kan via deze link. De kosten bedragen tien euro, leden betalen zeven euro . Er wordt vertrokken vanaf de parkeerplaats bij café De Roestelberg aan de Roestelbergseweg 2 in Kaatsheuvel .

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.