Het monument staat in de bijentuin naast het provinciehuis in Den Bosch. Met een bescheiden ceremonie, vanwege de coronacrisis, werd het monument gepresenteerd, door commissaris van de Koning Wim van de Donk.

Plaatselijk hebben de omgekomen burgemeesters al plaquettes gekregen en zijn er straten naar hen genoemd. Een provinciaal monument ontbrak nog.

De kern van het monument bestaat uit een boom die is geleverd door Brabants Landschap. Het staat symbool voor de kracht en standvastigheid van de twaalf bestuurders. "Mannen uit één stuk", zegt Arnoud-Jan Bijsterveldt. Hij was een van de initiatiefnemers van het monument. Samen met journalist Joep Crolla.

De twaalf Brabantse burgemeesters weigerden mee te werken aan strenge maatregelen die de Duitse bezetter oplegde tussen 1940 en de bevrijding in de herfst van 1944 . Negen van hen werden gedeporteerd, drie geëxecuteerd. Slechts eentje, Fried Manders uit Leende, overleefde deportatie en gruwelen van het concentratiekamp.

Het gaat om de burgemeesters van de toenmalige gemeenten Grave, Bergeijk en Luyksgestel, Leende, Waalwijk, Geldrop, Heeze, Oost-, West- en Middelbeers, Someren, Son en Breugel, Erp, Asten, en Bakel en Milheeze.

"Er wordt vaak gezegd: de overheid faalde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar dat was niet over de hele linie", volgens Bijsterveld. "Het idee leefde al langer, maar we vonden het nu écht tijd worden. Twee maanden geleden hebben we er wat druk op gezet en alle medewerking gekregen van de provincie."

Bij de ceremonie was een beperkt aantal aanwezigen. Iedere betrokken gemeente was uitgenodigd met één vertegenwoordiger van het college. En er waren nabestaanden van de burgemeesters.

De burgemeesters staan ook op het digitaal monument voor Brabantse gesneuvelden. Ze horen bij de ruim 2100 Brabanders die jaarlijks herdacht worden bij het monument van de onbekende soldaat in Waalre.

LEES OOK: Brabant herdenkt de gesneuvelden met sobere ceremonie