Video

Waarom heet deze libel glazenmaker? Frans Kapteijns geeft antwoord op vragen in Stuifm@il

20 september 2020 om 09:54 • Aangepast 27 september 2020 om 10:04
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail aandacht aan een dode nerts, een klucht spreeuwen en een verdwaalde kever.

Prachtige grote libel
Op de foto hierboven zie je een vrij grote libel. De libel heeft op het donkere achterlijf tot bijna achteraan groene vlekken. Helemaal achteraan een paar blauwe. De naam van deze libellensoort is blauwe glazenmaker. Dit insect behoort tot de familie van glazenmakers binnen de groep van echte libellen. De naam glazenmaker is afkomstig van de gelijkenis met de glazenmakers van vroeger, toen er nog geen auto’s rondreden. De mensen die een kapotte ruit hadden, belden dan naar de glashandel. Dan droegen de glazenmakers het glas in een raamwerk van latten op de rug waardoor dit net vleugels leken. Blauwe glazenmakers zijn grote libellen - maximaal 7,5 centimeter - en worden het meest gezien van alle glazenmakers. Ze leven van ongeveer eind juli tot half september en jagen graag op plaatsen met veel halfschaduw. Je kunt ze dan ook zeker tegenkomen in je tuin, maar ook op bospaden.

Geelgerande waterkever verdwaald (foto; Henny van de Leur).
Geelgerande waterkever verdwaald (foto; Henny van de Leur).

Een verdwaalde kever
Op de openingsfoto zie je een ovale zwarte kever met een gele rand aan de buitenzijde in het groene gras. Verder zie je niet veel, behalve dat de achterpoten groot zijn. We hebben hier te maken met een geelgerande waterkever, die een foutje heeft gemaakt. Geelgerande waterkevers kunnen goed vliegen, maar deze kever heeft zich vergist. Bij het verlaten van een waterplas op zoek naar een nieuwe waterplas is deze kever in een weiland terechtgekomen. Dit was zeker niet zijn of haar bedoeling. Geelgerande waterkevers zijn echte rovers, die voornamelijk op waterinsecten jagen maar ook kleine vissen en salamanders worden buitgemaakt. Ze leven in allerlei soorten plassen, maar hebben een voorkeur voor dichte onderwatervegetatie. Sloten en vennen zijn favoriet. Als een plas te vol is of er te weinig prooien leven, vliegen ze weg. Dit doen ze voornamelijk in de nacht. Verkeerd geland op land wordt deze geelgerande waterkever een hulpeloos insect, want die kan zich niet goed voortbewegen met die tot roeispanen omgevormde poten.

Een klucht spreeuwen (foto: Toos Jacobs).
Een klucht spreeuwen (foto: Toos Jacobs).

Een klucht spreeuwen
Toos Jacobs zag aan het strand bij het Zeelandse Ouddorp zo'n 10.000 vogels bij elkaar. Zij vroeg zich af of dit een klucht spreeuwen was. Op de foto zie je boven de duintop die vogels bij elkaar. Ik denk dat het inderdaad een klucht spreeuwen is. Dit hele spectaculaire natuurverschijnsel kom je vooral tegen in het najaar. Nederlandse spreeuwen, volwassen vogels en hun jongen, krijgen dan gezelschap van spreeuwen uit Scandinavië en Oost-Europa. Deze laatste vogels komen naar ons land omdat het in die landen dan te koud wordt. Overdag zwerven spreeuwen in kleine groepjes in ons land, maar in de avondschemering komen ze bij elkaar. Ze zoeken dan elkaars gezelschap op - dat is namelijk veiliger - en dan gaan ze in heel grote groepen een slaapplaats zoeken. Hieronder zie je een mooi filmpje van Ton Kerkhof.

Wachten op privacy instellingen...

Hoe komen de kleine padjes in mijn tuin?
Wim Boon heeft allerlei kleine padjes in zijn tuin. Hij vraagt zich af waar ze vandaan komen en hoe ze in zijn ommuurde tuin kunnen komen. Dit is een beetje een lastige vraag, want ik ken zijn tuin niet zo goed. Maar amfibieën hebben vaak maar een heel klein gaatje nodig om binnen te komen. Daarnaast vraag ik me af of het padjes zijn of bruine kikkertjes. Als ze jong zijn, lijken die erg op elkaar. Waar komen ze vandaan, is dan nog de vraag. Gewone padden en bruine kikkers zijn maar even in een voortplantingspoel. Daarna leven ze tot de overwintering voor een groot deel op het land. Dus een poel of plas in de buurt - dit kan ook en vijver zijn in een tuin - en ze kunnen zich voortplanten. Daarna trekken ze de wijde wereld in op zoek naar voedsel. Dit kan overal zijn, als er maar schaduw en vochtigheid aanwezig is.

Een zuidelijke boomsprinkhaan (foto: Guus Bertens).
Een zuidelijke boomsprinkhaan (foto: Guus Bertens).

Insect op de achterdeur
Op de foto hierboven zie je een lichtgroen groot insect zitten. Het diertje heeft heel lange achterpoten, enorm lange voelsprieten en het achterlijf loopt uit in een platte lange staart. We hebben hier te maken met een sprinkhaan uit de familie van de sabelsprinkhanen. Deze naam hebben ze te danken aan het feit dat de vrouwtjes van de sabelsprinkhanen een sabelachtige legbuis hebben waarmee ze eitjes in de bodem afzetten. De officiële naam van de door Guus Bertens gefotografeerde sabelsprinkhaan is 'zuidelijke boomsprinkhaan'. Deze zuidelijke boomsprinkhaan is heel herkenbaar omdat volwassen dieren vrijwel ongevleugeld zijn. Dit komt bij andere soorten sabelsprinkhanen niet voor. Deze sabelsprinkhaan heeft allerlei kleine diertjes - die vooral op planten leven - op het menu staan. Bladluizen zijn favoriet, daarom moeten mensen heel blij zijn als ze deze zuidelijke boomsprinkhaan in hun tuin hebben.

Een dode nerts (foto: Cees de Jager).
Een dode nerts (foto: Cees de Jager).

Dood dier
Soms krijg ik heel eenvoudige e-mailberichten binnen. Op de bovenstaande foto zie je een heel donker harig dood dier en Cees de Jager wilde weten wat het is. Volgens mij is dit een dode nerts. Officieel is de naam Europese nerts, maar soms kom je ook de naam moerasotter tegen. Daarnaast heb je ook nog Amerikaanse nertsen of minken. Hoe dan ook: het is een roofdier uit de familie van de marterachtigen. Het komt vaak voor dat nertsen ontsnappen, zeker de laatste tijd. Nertsen werden gefokt vanwege hun huid - het bont - en in Brabant stonden heel veel van deze pelsdierfokkerijen. Deze fokkerijen worden verboden per 2024, maar vanwege het coronavirus is dit vervroegd en nu moeten ze stoppen in 2021.

Een zwartblauwe houtbij (foto: Berry Dehaas).
Een zwartblauwe houtbij (foto: Berry Dehaas).

Mooi insect in de tuin
Op de foto hierboven zie je een totaal zwart insect met de vleugels mooi gespreid. We hebben hier volgens mij te maken met een blauwzwarte houtbij. Deze bij behoort tot de onderfamilie van houtbijen, maar de blauwzwarte houtbij lijkt meer op een soort grote vlieg. Toch is het een echte solitaire bij. Tevens een van de grootste soorten - bijna drie centimeter - bijen in Europa. In ons land is deze solitaire bij redelijk zeldzaam, maar door het steeds warmer wordende klimaat in ons land worden ze steeds vaker aangetroffen. De vrouwtjes van blauwzwarte houtbijen zetten hun eitjes af in dood hout. Dit doen ze niet in rottend dood hout, maar in hout van pas gestorven bomen. Ze graven in die bomen een nestholte van wel dertig centimeter. In die holte leggen ze voedsel en daarop een eitje. Dan wordt zo’n gangdeel afgesloten, knagen ze van houtstof een wandje en daarvoor wordt opnieuw voedsel neergelegd. Daarop weer een nieuw eitje enzovoorts. Bomen die deze vrouwtjes van de blauwzwarte houtbij zoeken, zijn vooral lariks en berk, maar ook fruitbomen zoals kers of pruim.

Wachten op privacy instellingen...

Kleine vuurvlinder
De kleine vuurvlinder waarvan Hans Melters bovenstaand filmpje maakte, kom je zeker tegen bij onze Brabantse heidegebieden. De film laat een aardig beeld zien hoe fraai dit vlindertje is en er is ook een paring gefilmd.

Natuurtip
Woensdagmiddag 23 september vindt van twee tot vier uur 's middags een kindermiddag over Ijslandse paarden plaats in bezoekerscentrum De Kraaijenberg aan de Fianestraat in Bergen op Zoom. IJslandse paarden leven samen met runderen in het Markiezaat. De gidsen van deze middag brengen een echte IJslander mee en geven uitleg over het ras, het temperament en de gangen van dit paard. Ook zal een gids de gangen laten zien op het paard. Misschien is er ook nog tijd om de kudde in het Markiezaat te bezoeken.

De middag is bedoeld voor kinderen tussen 7 en 12 jaar, maximaal dertig kinderen. Deelnemers wordt geadviseerd kleren aan te doen die vies mogen worden en stevige schoenen te dragen.

Aanmelden kan via dit formulier. Maximaal vier kinderen per aanmelding (dus geen ouders opgeven). Er wordt vertrokken vanaf de parkeerplaats bij bezoekerscentrum De Kraaijenberg aan de Fianestraat 21 in Bergen op Zoom

Deelnemen kost twee euro per persoon, maar is gratis voor beschermers van Brabants Landschap en leden van IVN.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.