Spin of toch geen spin?
Op de foto die Anja Thompson stuurde, zie je een bolletje met lange poten. Zij denkt dat dit een hooiwagen is. Dat klopt helemaal. Hooiwagens horen bij de orde van de geleedpotigen en vallen dan onder de familie van de spinnen en spinachtigen. Ze behoren dus wel tot dezelfde familie, maar horen niet bij de echte spinnen thuis. Vandaar spinachtigen. Met de echte spinnen hebben ze de acht poten gemeen, maar daarbij houdt het op. Sowieso zijn de acht poten bij de hooiwagens vaak heel erg lang. Daarnaast bestaat het lichaam van een hooiwagen niet uit een kopborststuk en een apart achterlijf, maar zijn het kopborststuk en het achterlijf aan elkaar vergroeid. Zo lijkt het een geheel. Tevens hebben hooiwagens maar één paar ogen, kunnen ze geen spindraden maken en hebben ze geen gifklieren. Als ze niet op weg zijn, zitten ze soms heel stil en plat op een ondergrond. Ze vallen dan bijna niet op. Hooiwagens kunnen trouwens een of meer poten laten vallen bij een aanval. Wat de vijand dan extra doet verwarren, is dat de losgelaten poten nog enige tijd bewegen. Dit kan een paar seconden zijn, maar ook wel een uur lang.

Jonge en oude gewone zwavelkoppen
Op de foto van Thea Willems hierboven zie een groepje voor het merendeel bruingekleurde paddenstoel bij elkaar staan. Binnen dit groepje staan twee 'verse' exemplaren, de anderen zijn helemaal verouderd. We hebben hier te maken met de gewone zwavelkop. Gewone zwavelkoppen krimpen helemaal in bij ouderdom. Zo lijkt het dan net een andere soort te zijn. In principe hebben de verse hoeden een zwavelgele kleur met in het midden een oranjebruine kleur. Deze saprofyten groeien meestal in dichte groepen bij de voet van loof- en naaldbomen. Je komt ze bijna overal tegen, maar zeker in bossen, parken en plantsoenen.

Rups bijna zo groot als een koffieroerstaafje
Op de foto die Michiel Kerkhof mij stuurde, zie je een glimmend donkerroodachtige rups met richting de onderkant een lichtere kleur. Daarnaast heeft deze rups een glimmende zwarte kop. Dit is een wilgenhoutrups. Deze rupsen kunnen gemakkelijk negen tot tien centimeter groot worden. Vlindervrouwtjes van de wilgenhoutrupsen leggen met hun legboren eitjes in de spleet van de schors van een loofboom. Daarna knagen de rupsen gedurende meestal twee jaar gangen in die boom.

Deze geknaagde gangen kunnen meterslang worden. Na twee jaar zijn de rupsen volgroeid en knagen ze in die loofboom een grote poppenkamer. Van het zaagsel en met gesponnen zijdedraden maken ze vervolgens cocons. Hierin verpoppen de wilgenhoutrupsen zich. Na overwintering komen ze in het voorjaar uit. Pak ze nooit op, want dan voelen ze zich bedreigd en scheiden ze onmiddellijk een geur af, die naar azijnzuur ruikt. Sommige mensen zeggen dat de geur lijkt op die van een bok in paringstijd. Hierboven zie je een mooi filmpje van zo’n rups.

De dood van een olijfboom
Op de bovenstaande foto die Peter Geboers mij stuurde, zie je jonge vruchtlichamen van de roodgerande houtzwam. Nu vraagt hij of dit de doodsteek voor deze olijfboom wordt. Het antwoord is ja, maar die doodsteek heeft al eerder plaatsgevonden. Het afsnijden van deze vruchtlichamen, wat Peter Geboers vorig jaar heeft gedaan, heeft geen enkel nut. De parasitaire schimmel zit dan al langer onder de schors. Het wegsnijden van die vruchtlichamen heeft hetzelfde effect als bijvoorbeeld het wegpakken van appels aan een boom. De zwamdraden van deze schimmel hebben de boom aangetast. Dat gebeurt onder de schors en in het hout. Het vervelende is dat je dit niet ziet. Maar als er zoveel vruchtlichamen uit de olijfboom komen, is die schimmel al veel langer bezig. Helaas betekent dit inderdaad het einde van de boom.

Van wie is dat holletje achter die berg zand
Marjon Jansen heeft mij een foto gestuurd van een holletje met veel zand buiten dat holletje. Ze vraagt wie dit gedaan heeft. Volgens mij kan dit maar een zoogdier zijn, als je zoveel zand ziet en kleine ingang: de bosmuis.

Achter de ingang heeft zo’n bosmuis dan ook niet alleen een nestkamer, maar ook een grote voorraadkamer gemaakt. Vandaar die grote berg zand bij de ingang. Bosmuizen doen het graafwerk met de voorpoten en met hun tanden. Vaak liggen de kamers en het gangenstelsel zo’n vijftig centimeter onder het maaiveld. Overdag worden de gangen, tussen de voorraadkamer en de nestkamer, gebruikt om de dag door te brengen want bosmuizen zijn nachtdieren.

Kraanvogels trekken over Nederland
In bovenstaand filmpje van Henk Groenewoud is te zien hoe kraanvogels over Nederland trekken. Een ongelooflijk spektakel.

Een schietende delta-achtige vlieg
Op de foto die ik ontving van Marjo Bouman zie je een delta-achtige vlieg zitten, met grotendeels zwarte vleugels en een zwart achterlijf met witte stippen. We hebben hier te maken met een muurrouwzwever. Muurrouwzwevers zijn insecten die behoren tot de familie van de wolzwevers. Wolzwevers zijn parasitaire insecten, die hun eitjes leggen op eitjes of larven van andere insecten, onder meer van metselwespen en metselbijen.

Beide metselsoorten leggen hun eitjes in gaatjes in muren of houten palen. Het vrouwtje van de muurrouwzwever schiet al vliegend, voordat het nestgaatje wordt afgesloten, een eitje in het nest van deze prooidieren. Uit het eitje van de muurrouwzwever komt een larve, die zich voedt met de larve van de metselbij of metselwesp. In juni komt dan het volwassen insect uit het gaatje gekropen en dan begint dit proces weer van vooraf aan. Een leuk weetje: de meeste wolzwevers zijn warmteminnend, vandaar dat deze soort relatief veel in stedelijke omgeving te zien is.

Vreemd insect in de nek
Op de foto van Carel Verdonschot zie je een zwartgeel langwerpig insect met zes lange poten. Daarnaast heeft dit insect twee vleugels, dus hoort dit insect thuis bij de tweevleugeligen ofwel de diptera. In dit geval hoort dit insect thuis bij de langpootmuggen, maar het heeft nog geen Nederlandse naam. De wetenschappelijke naam is ctenophora festiva. Dit insect is nauw verwant aan de gele kamlangpootmug. Deze soorten lijken erg veel op grote wespen, maar hebben maar twee vleugels en kunnen niet steken. Dit zijn net zoals andere langpootmuggen heel slechte vliegers en zijn meestal tijdens de schemering actief, maar ook in de nacht. Ze worden net zoals de andere langpootmuggen aangetrokken door licht.

Natuurtip
Het bos ligt nu vol beukennootjes, eikels en kastanjes. Eekhoorns verzamelen hun wintervoorraad en paddenstoelen schieten uit de grond. Tijd voor een lekker lange herfstwandeling. Geniet van de herfstkleuren in het bos! Kijk maar eens op deze website en klik dan 'routes bij jou in de buurt' aan. Daar kun je ook meedoen aan een fotowedstrijd. Daarnaast staan op die pagina de corona-richtlijnen. Vermijd te drukke natuurlocaties en heb respect voor de natuur en respect voor elkaar.