Veelvraat is ook een rups en wordt een vlinder
Op de foto die H. Brokken mij stuurde zie je een langharige rups met aan de onderzijde grijswitte haren en boven zwarte haren en verder wat oranje kleur op het lichaam. We hebben hier te maken met een rups met de naam veelvraat. Deze rups en vlinder behoren tot de familie van spinners en dit zijn nachtvlinders. Deze nachtvlinder is dan weer wel nachtactief als dagactief. De rupsen zijn actief tot diep in september, soms oktober. Ze overwinteren als rups verstopt tussen mos of dode bladeren op de grond. In het voorjaar zie je soms zo’n veelvraatrups in het zonnetje liggen. Na maart gaat de rups verpoppen op de grond en verandert het diertje in een langwerpige sigaarvormige cocon vlak bij de grond. Vanaf eind april komen dan de vlinders uit de cocons gekropen.

Vele tientallen insecten op drie kliko's
Op de kliko’s van de familie van der Meulen zaten tientallen hele kleine insecten en zij vroegen zich af waar deze invasie vandaan kwam en wat het zijn. Allereerst zie ik op de foto die gestuurd is inderdaad heel veel kleine insecten en omdat het er zoveel zijn, dacht ik aan bladluizen. Na nog eens gekeken te hebben naar de diertjes, op advies van collega Menno Slaats, zie ik dat het allemaal springstaarten zijn. Deze kleine insecten hebben diverse kleuren, 6 poten, maar geen vleugels. Wat ze wel extra hebben is een staart onder het lichaam. Dit is trouwens niet zo maar een staart, maar meer een springvork en daarmee komen deze kleine insecten vooruit. Die springvork is een soort katapult en als hij uit klapt, dan kan zo'n springstaart wel 8 centimeter verder landen. De springstaartenfamilie is erg groot en beslaat 7000 beschreven soorten, maar de wetenschappers zijn er van overtuigd dat er veel meer soorten springstaarten zijn. Ze schatten het aantal zelfs op 50.000 soorten! Op het menu van springstaarten staan vooral schimmels, rottende bladeren en bacteriën. Voor de bodem zijn het dus zeer nuttige dieren, want als er ernstige bodemvervuiling is dan zie je nauwelijks tot geen springstaarten.

Groot gat bij de Kleine Aa bij Boxtel, bever of toch iets anders?
Wim Peijnenburg stuurt mij een foto waarop een groot gat te zien is en vraagt zich af of het holen zijn. Volgens mij niet. Ik denk dat het te maken heef met de droogte en daarna grote regenbuien. Op de foto zie je boven het gat wortels van een boom of struik. Onder die boom of struik is het zand weggespoeld en is het gat ontstaan. De tweede vraag van Wim Peijnenburg is of er nog bevers zitten op de Kleine Aa? Dit omdat er vorig jaar veel knaagsporen te zien waren van de bever. Zelf heb ik inderdaad ook geen knaagactiviteit meer gezien en zeker geen beverburcht. Mogelijk heeft een bever wel gepoogd daar een burcht te bouwen, want Wim Peijnenburg zag veel gaten. Overigens kunnen die dus ook ontstaan zijn door uitspoeling.

Geelgekleurde grote bijzondere rups
Op de foto die Carmen Thijs mij stuurde zie ik een gelige rups met blauwe dwarsstrepen en op het achtereind een langere punt of pijl. We hebben hier dan ook te maken met een rups uit de mooie familie van pijlstaarten. Deze nachtvlinderfamilie heeft allemaal rupsen met een pijl op het achterste deel van hun lichaam, vandaar pijlstaartfamilie. Vanwege het feit dat de foto wat wazig is, is het lastig om precies te zien welke rups het is, maar ik ga er vanuit dat het een rups is van de doodshoofdvlinder. Na de rupsperiode volgt een verpopping, die ondergronds plaatsvindt. De losse cocon van deze soort kan soms wel meer dan 30 centimeter diep in de grond liggen. In Nederland komt deze vlinder ook voor, maar kan niet overwinteren, in Spanje wel. De naam van deze doodshoofdvlinder heeft hij te danken aan het feit dat op het borststuk van de vlinder een op een schedel lijkende vlek staat.

Grootst bekende organisme ter wereld
Op de foto die Hans van de Kar mij stuurde, zie je een eikenboom staan die vol zit met paddenstoelen. De soort die erop zit heet honingzwam en van deze soort zijn inmiddels 73 geslachten bekend. Honingzwammen zijn parasitaire zwammen, die levende bomen aanvallen. Vandaar dat sommige mensen de honingzwam een bosplaag noemen.

Leuk weetje: “In 2000, als gevolg van een aanvankelijk raadselachtige bossterfte in het Malheur National Forest (Oregon, Verenigde Staten), werd een gigantisch mycelium van de een honingzwamsoort ontdekt. Het strekte zich uit over een oppervlakte van ongeveer negen vierkante kilometer (900 hectare), waarmee het qua oppervlakte het grootst bekende organisme ter wereld zou zijn. De leeftijd van het mycelium werd geschat op 2.400 jaar en het gewicht op ongeveer 600 ton. De grootste honingzwamkloon van Europa werd in 2004 ontdekt in Zwitserland nabij de Ofenpas. Deze was 500 tot 800 meter in doorsnee, had een oppervlakte van 35 hectare en was ongeveer 1000 jaar oud.”

Wanneer gaan Siberische grondeekhoorns in Nederland in winterslaap?
Op de foto zien we een Siberische grondeekhoorn en Marij van Driel wil weten wanneer ze met de winterslaap gaan. De Siberische grondeekhoorn behoort zoals de naam al aangeeft tot de familie van eekhoorns, maar komt van nature voor in Siberië en Oost-Azië. In Nederland zijn er ook exemplaren te vinden rond Tilburg, maar het gaat hier om ontsnapte exemplaren uit de voormalige dierentuin aldaar, en in Weert. In de herfst leggen deze diertjes een voedselvoorraad aan in hun hol, maar ook in de grond. Volgens mij gaan ze in onze steeds minder koud wordende winters niet echt meer in winterslaap, maar kunnen weleens dagen in hun hol blijven. Overigens is bij wet het volgende vastgesteld; “De Siberische grondeekhoorn mag sinds 2016 onder Europese wetgeving niet langer worden gehouden, gekweekt en verhandeld. Dieren die in dat jaar als gezelschapsdier werden gehouden, mogen worden gehouden tot hun natuurlijke dood. Vanwege het invasief karakter, is het uitdrukkelijk verboden de dieren in de natuur vrij te laten.” Gelukkig voor de dieren in Tilburg en Weert vallen zij onder de uitzondering en mogen blijven leven.

Niek Kuipers maakte deze video over de Siberische grondeekhoorn in Tilburg:

De Siberische grondeekhoorn (17 cm) is aanzienlijk kleiner dan de rode eekhoorn (28 cm) en heeft een bruingrijze, oker of zandkleurige vacht op de bovenzijde met vijf zwartbruine lengtestrepen. De soort komt oorspronkelijk uit de Aziatische taigazone. Tegenwoordig komt hij door ontsnapping uit gevangenschap ook voor in West-Europa.

Wat voor soort kevers zitten er op de asters?
Op de foto die Jack Aerts mij stuurde zitten twee insecten met rode dekschilden waarop zwarte motieven staan en Jack vraagt zich af welke kevers dit zijn. De insecten die op de asters zitten zijn geen kevers, maar wantsen. De naam van deze wantsen is vuurwants. Vuurwantsen zijn vooral plantenzuigers, maar soms zuigen ze ook dode insecten leeg. Indien er niet voldoende planten of dode insecten zijn, dan gaan ze beginnen aan levende insecten. Is dan de honger nog niet gestild, dan beginnen ze aan elkaar en wellicht is dat een van de redenen waarom ze vaak in grote getale bij elkaar zijn. Altijd voldoende eten dus. Ze kunnen ook niet vliegen en zijn ze lang onderweg naar een volgende voedselbron. Het zijn echte wantsen en bij gevaar kunnen ze steken met hun zuigsnuit en een smerige stanklucht verspreiden. Tegen vijanden hebben de vuurwantsen afdoende chemische middelen in zich, die ze halen uit de plantensappen. Het blijkt namelijk uit studies dat de afweerstof uit tientallen verschillende chemische stoffen bestaat.

Natuurtip
De laatste jaren lees en hoor je in de media steeds meer over vondsten van drugsafval. Met name in de provincie Noord-Brabant doen deze vondsten zich voor. De Bijtende Bende-audiotour leidt je dwars door de natuur rondom Kasteel Nemerlaer (Haaren, NB). Bewandel de route, beluister de audiofragmenten en ontdek meer over de problematiek en gevolgen van drugsafval in de natuur. Tijdens de Bijtende Bende-audiotour ontdek je alles over de problemen en gevolgen van drugsafval in de natuur. Deze Bijtende Bende-deal voorziet je van een drankje en een aandenken aan dit avontuur! Benieuwd hoe een XTC-lab ruikt? Of wil je de natuur een handje helpen? Dan is deze deal écht iets voor jou. Maak je klaar voor een leerzame tocht!

Meer informatie over deze audiotour of ander Brabantse Avonturen, kijk hier