In 2005 kreeg het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement opdracht van de toenmalige gemeente Aalburg om onderzoek te doen naar de ongeregeldheden. Al snel bleek dat wat er allemaal speelde, alleen te begrijpen was door te kijken naar de historie van Veen.

Waar komt de traditie vandaan?
De inwoners van Veen hebben al sinds de jaren vijftig of zestig – daarover wisselden de inwoners die de onderzoekers spraken van mening – een gewoonte om zich met oud en nieuw te verzamelen op de centraal gelegen kruising in het dorp. Daarbij werd in eerste instantie nog op bescheiden schaal vuurwerk afgestoken, zo staat in een rapport van het COT.

In de jaren tachtig wordt rondom de jaarwisseling ook hout in brand gestoken op de kruising. Het is dan oud, rot hout dat afkomstig is van fruitdistributiebedrijf Timmermans. Dit bedrijfspand was tot 2001 vlakbij de kruising gevestigd.

Een omslagpunt is er rond het jaar 1990. Het in brand steken van hout gaat dan voor het eerst over in het stoken van geprepareerde auto’s. Het door Timmermans klaargezette hout wordt iets eerder, een dag voor oudejaarsdag in brand gestoken. Tijdens oud en nieuw zelf volgen voor het eerst de autowrakken.

Waarom spreken de ouders hun kinderen niet op hun gedrag aan?
Veen is een handelsdorp, zo constateren de onderzoekers. Tot de helft van de 20e eeuw heerste er bittere armoede, maar langzaam ging het beter. Lokaal geniet de handige, slimme en hardwerkende ondernemer de meeste status, zeggen de onderzoekers van COT.

De economische onafhankelijkheid én het harde werken zouden de houding van de inwoners ten aanzien van het in vlammen laten opgaan van auto’s in de laatste dag van het jaar verklaren. Met hard werken hebben ze het verdiend om ‘drie uur lang’ (van 00:00 uur tot 03:00 uur) zélf de orde te bepalen op hún kruising’.

“We werken 364 dagen en nachten, op zondag na dan, keihard en dan komt de burgemeester ons vertellen wat we die ene nacht wel en niet mogen doen op die kruising? Dat kunnen we dan ook wel zelf. Op die ene avond stoken we dus”, zegt een respondent. Volgens het rapport betalen de rijke ouders vaak de boetes van de jongeren.

Volgens bronnen van Omroep Brabant in Veen zou er ook door oudere inwoners van het dorp geld gegeven worden aan de durfal die de auto’s het dorp in weet te smokkelen of in brand te steken.

Waarom doet de gemeente of de politie niets?
Al verschillende jaarwisselingen werd de lokale verordening aangepast om te voorkomen dat er auto's in brand zouden worden gestoken. Ook waren er initiatieven om bijvoorbeeld een vreugdevuur op een alternatieve locatie te organiseren. Maar zonder resultaat.

Ondanks alles lukt het de politie maar niet om ‘een informatiepositie’ op te bouwen, volgens het onderzoek. De inwoners hebben een afkeer van de overheid en de politie en niemand wil te boek staan als informant. Bovendien is er angst om zelf doelwit te worden. Daarom melden ook ooggetuigen zich niet snel.

Vorig jaar was er een gebiedsverbod voor een aantal jongeren, zij mochten zich van ruim vóór tot ruim na de jaarwisseling niet op de beruchte kruising vertonen. Dit jaar was zo'n maatregel er niet. Elf auto's gingen in vlammen op.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT:

Op nieuwjaarsdag is goed te zien hoe groot de ravage is: overal staan uitgebrande autowrakken