Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft strikte uitvoeringsrichtlijnen opgesteld voor COVID-19-vaccinaties. Veel van die maatregelen gelden ook voor het Rijksvaccinatieprogramma. Zo mogen vaccinateurs geen sieraden dragen, de polsen niet bedekken met kleding en moeten hun nagels kort zijn. Daarnaast dienen alle vaccinateurs hun handen tussen het vaccineren door te wassen met zeep of desinfecteren met alcohol.

“Tijdens de COVID-19-pandemie is het nog belangrijker dan normaal dat de uitvoerende medewerker regelmatig de handen reinigt”, staat in het COVID-19-vaccinatieprotocol van het RIVM. Er worden ook mondkapjes gedragen. Maar nergens in het protocol valt het woord 'handschoenen'. Er wordt simpelweg met geen woord over gerept.

Tijdens de coronacrisis moeten we fysiek contact zoveel mogelijk vermijden, maar nota bene tijdens de vaccinatierondes voor COVID-19 worden er geen handschoenen gebruikt. "Ja, we begrijpen dat dat een beetje raar klinkt", zegt een woordvoerder van het RIVM. "Maar handschoenen worden in Nederland nooit gedragen tijdens het vaccineren - ook niet in het Rijksvaccinatieprogramma. Dat doen wij niet omdat het geen toegevoegde waarde heeft bovenop de huidige maatregelen."

Ook volgens viroloog Ab Osterhaus is 'het allemaal niet zo ingewikkeld'. Het dragen van handschoenen is volgens hem simpelweg overbodig. “Er zijn al heel veel maatregelen getroffen als je gaat vaccineren. Denk bijvoorbeeld aan de mondmaskers en het aanhouden van goede handhygiëne. Zulke zaken zijn al ruim voldoende als het gaat om COVID-19”, legt Osterhaus uit.

Maar als je bloed gaat prikken, dan moet de 'prikker' wél handschoenen dragen. "Inderdaad", erkent een RIVM-woordvoerder, "maar dan is er een grotere kans dat er bloed op de handen van de prikker komt. Daar bescherm je dan tegen met handschoenen. Maar bloed vormt in dit geval geen aannemelijk risico. Het is sowieso al verplicht de handen te wassen bij het vaccineren. Met gebruikte handschoenen loop je bovendien evenveel risico als met ongewassen handen."

Viroloog Osterhaus zou zelf 'ook een vaccinatie zonder handschoenen zetten’, zegt hij. "Mocht je een bloedvaatje raken tijdens het vaccineren, dan maak je dat wondje schoon en doe je er een pleister op. Dat is het dan wel. Er zijn landen die het gebruik van handschoenen verplichten, maar het kan geen kwaad zonder handschoenen te vaccineren. Ook bij COVID-19. Dit virus draag je immers over via de luchtwegen, niet via de huid."

Als er slijmvliescontact zou zijn tussen de prikker en de gevaccineerde, zou het een ander verhaal zijn, zegt Osterhaus. "Maar dat is niet zo. Theoretisch gezien zou het virus op de hand van een vaccinateur kunnen zitten. Maar in zo'n geval brengt diegene het enkel over op andere huid, niet in de luchtwegen."

De vaccinateur raakt bovendien de naald niet aan. "Maar nogmaals, zo'n theoretisch scenario is in de praktijk al nagenoeg onmogelijk vanwege de vereiste handhygiëne", zegt Osterhaus. "Het gaat dan echt om een verschrikkelijk kleine kans, eigenlijk verwaarloosbaar. En dat geldt niet alleen voor COVID-19, maar ook voor alle andere virussen. Verreweg het belangrijkst is het om je handen te wassen."

"En ook niet onbelangrijk," vervolgt de viroloog, "als je gaat massa-vaccineren is de methode zonder handschoenen simpelweg het handigst en het snelst."

De eerste coronavaccinaties werden woensdag in Veghel gezet:

LEES OOK:

Eerste medewerkers gevaccineerd in Brabantse ziekenhuizen

Sanna kreeg als allereerste de coronavaccinatie: 'Ik heb er helemaal niets van gevoeld'

Zo overwin je je prikangst om je toch te laten vaccineren tegen het coronavirus