Rik van de Rakt (18) uit het niets door Ayoub Y. doodgestoken in Oss: geen cel maar tbs geëist
"Jij was voor mij mijn grote broer en je was er altijd voor mij. Nu moet ik dit alleen doen. Ik heb geen grote broer meer. Ik ben nu enig kind." Woorden van Kyra, de zus van Rik, gericht aan Ayoub Y. Ook Ingrid, de moeder van Rik neemt het woord in de rechtszaal. Vechtend tegen de tranen vertelt ze over de allerergste nachtmerrie waar een moeder in terecht kan komen. "Dit had nooit mogen gebeuren, dit mag nooit meer gebeuren."
Verwarring over de naam van de verdachte
Bij aanvang van de zaak ontstaat er verwarring over de naam van de verdachte. Heet hij nu Abdullah A.? De tolk geeft duidelijkheid. Drie namen heeft de verdachte. Zijn eigen naam, Ayoub, de naam van zijn vader, Abdallah en een achternaam: Y. Geen Abdallah A. dus maar Ayoub Y.
De rechtbank richt vrijdag eerst het woord tot de nabestaanden. Zo legt de rechter uit dat ze zich realiseert dat het een zware dag wordt met het aanhoren van de 'details rond de dood van je kind, je broer'. "We hopen dat de behandeling van de zaak vandaag rustig en duidelijk voor u zal verlopen", zegt de rechter.
'Beestjes' in zijn hoofd
Ayoub Y. weet het allemaal niet meer. De tolk moet alles twee keer vertalen. De vragen van de rechter en de antwoorden van Y. Er komt een rommelig verhaal. Over hoe Y. op de ochtend van 19 april dacht dat er 'beestjes' in zijn hoofd zaten. Dat hij heel angstig was en overtuigd dat mensen hem wilden vermoorden.
Hij wilde weg, vluchten uit Nederland. Hij stapte thuis in Heesch op de fiets naar het station in Oss. Ja, hij had een mes bij zich, waarom weet hij eigenlijk niet. Misschien om makkelijker door bossen te kunnen trekken. Wel weet hij dat de politie op hem afkomt als hij eenmaal op het station is. Er zit bloed op het mes. Van hem en van Rik van de Rakt. Hoe dat daar komt weet hij ook niet. Het enige wat hij weet is dat hij niemand heeft vermoord... maar ook dat weet hij eigenlijk niet.
Camerabeelden
Op camerabeelden is te zien van Y. voor hij op het station aankwam nog op andere plekken is geweest. Ook op de kruising bij de Julianasingel. Er is een fietser te zien, waar een schim, waarschijnlijk de verdachte, achteraan rent. Een paar seconden later ligt de fietser op de grond. De schim, verdwijnt uit beeld.
Een kleine tien minuten later komt de eerste melding binnen bij de hulpdiensten. Een automobilist belt als hij Rik in de berm ziet liggen. Rik leeft dan nog. Rik weet nog naar zijn stiefvader te bellen, maar kan niks meer zeggen. Als hij zijn stiefzoon terugbelt, neemt die niet meer op. Het mes heeft Rik dodelijk in zijn long en slokdarm geraakt. Ayoub Y. blijft nog een tijd rondhangen bij de plek van het steekincident, pas als de hulpdiensten arriveren fietst hij weg.
Medicijnen
Is Ayoub Y. in de war? Dat is de grote vraag. Bij Vluchtelingenwerk is bekend dat Y. zich niet goed voelt. Hij vertelt over zijn buikklachten en wordt doorverwezen naar een arts. Hij krijgt medicijnen voor zijn buik, maar ook voor zijn psychische klachten. Medicatie waar hij op een bepaald moment mee stopt. Hij voelt zich stukken beter en besluit om die medicatie niet meer te nemen. In zijn huis zijn twee volle verpakkingen gevonden, uitgiftedatum: oktober 2019.
Rik overlijdt door één enkele steekwond. Het mes gaat door zijn rugzak, beschadigt zijn long en zijn slokdarm. Op die rugzak wordt het dna van Ayoub Y. aangetroffen. Volgens de rechter een sterke bewijslast, want zelf heeft hij geen goede verklaring voor wat er is gebeurd. Advocaat Tom Deckwitz benadrukt nog eens dat Ayoub Y. 'extreem verward' was toen hij hem voor het eerst sprak op het politieburea. Iets wat volgens de advocaat in het dossier nauwelijks staat vermeld.
Paranoïde psychose
Het Openbaar Ministerie is helder. Y. is volledig ontoerekeningsvatbaar. Hij lijdt aan verschillende stoornissen en heeft in een vlaag van paranoïde psychose Rik van de Rakt gestoken. Hij verkeerde in de 'realiteitsgestoorde waan' dat slechteriken hem achtervolgden en wilden doden, waardoor hij extreme doodsangst ervaarde. Rik werd in deze psychose aangezien voor één van die slechteriken en gedood. Hem in de cel stoppen heeft geen zin. Hij moet dan ook gedwongen worden behandeld. Dat is effectiever dan een celstraf.
Ingrid, de moeder van Rik wil dat ook. Tijdens het spreekrecht richt ze zich op een bijzondere manier tot de verdachte. "Psychose of niet, je hebt het toch gedaan. Neem je verantwoordelijkheid door je te laten behandelen. Maak jouw moeder trots door aan jezelf te werken. Laat haar zien dat je ook iets goeds kan doen."
Straf zal nooit voldoende zijn
De vader van Rik krijgt het te kwaad als hij gebruik maakt van zijn spreekrecht. "Hoe vertel ik mijn dochter dat haar broer niet meer leeft? Jij hebt alles gekregen. Een huis, steun en hulp. En dan vermoord je mijn zoon? Het hele leven is nu anders door jouw toedoen. De straf die jij krijgt zal nooit voldoende zijn. Je hebt Rik zijn toekomst afgenomen en dat vergeef ik je nooit."
Ayoub Y. praat, de tolk vertaalt. Hij zegt dat het vreselijk is wat er is gebeurd en dat een vader zijn zoon nooit zou mogen verliezen. Maar als hij het laatste woord krijgt zwijgt hij. Hij heeft niets meer toe te voegen.
De rechtbank doet over twee weken, 22 januari om 13:00 uur uitspraak. Verdachte Y. wil daar niet bij zijn.
LEES OOK: