De vermiljoenhoutzwam kan ook fel oranje zijn
Op de foto die Kristel Hugten mij stuurde, zie je vier fel oranje boomzwammen op een boomstam. Zij vraagt zich af wat dit zijn. De vier fel oranje zwammen heten vermiljoenhoutzwam. Zelfs de onderzijde, waar de buisjes zitten, is fel oranje. Deze zwammen zijn saprofyten boomzwammen, ze leven op dode takken en dode stammen van loofbomen. Je ziet ze op berken, diverse kerssoorten en ook op de lijsterbes. Overigens kan de kleur van deze zwammen variëren van intens oranje naar vermiljoenrood.

Vermiljoenrood is een kleur. De rode baan van de Nederlandse vlag is bijvoorbeeld helder vermiljoen. De vruchtlichamen van de boomzwam worden gebruikt als schuilplaats, maar worden ook gegeten door vele soorten kevers. Het schijnt dat men in Nepal vermiljoenhoutzwammen gebruikt als bloedstelpend geneesmiddel.

Een spreeuw alleen, hoe kan dat?
Jacques Huismeester heeft op 1 januari een solo spreeuw gefotografeerd en dat riep bij hem twee vragen op. Spreeuwen leven toch in groepen in de winter? En als het kouder wordt, trekken ze toch naar het zuiden? Op beide vragen kan ik met een ja antwoorden. Ik heb twee mogelijke verklaringen waarom deze spreeuw bij hem aanwezig was. Ten eerste: spreeuwen worden nog steeds gehouden als volièrevogel, mogelijk is dit een ontsnapt exemplaar. Daarnaast leven spreeuwen inderdaad in grote groepen in de winter en trekken ze als een groep met de vorstgrens mee. Hoe kouder het wordt, hoe verder ze wegtrekken. Het kan zijn dat deze spreeuw verzwakt is en de groep niet heeft kunnen volgen. Maar misschien zijn er nog meer verklaringen. Een tip: zorg voor wat voedsel en open water voor deze solo spreeuw.

Boom met zaagsnede
Op de foto die Jeanny en Frans Hollander mij stuurden, staat een boom met onderin een brede zaagsnede. Zij vroegen zich af wat dit is. We noemen dit in vaktermen een geringde boom. Het ringen van bomen doet men om meer dode staande bomen te krijgen. Een echt goed bos heeft naast jonge bomen en oude bomen ook dode staande bomen. Dat is heel belangrijk voor de biodiversiteit, de verscheidenheid aan planten en dieren. Nu kennen we in Nederland nog niet veel echte bossen. Daarom zijn boseigenaren bezig echte bossen te krijgen. Vaak ziet men in die bossen dood hout liggen. Maar om staande dode bomen te krijgen, ringen ze de vaak aangeplante exoten. Dat ringen zorgt ervoor dat de sapstromen ophouden. Daardoor sterft zo’n boom dan staand. Spechten en paddenstoelen hebben daar bijvoorbeeld enorm profijt van.

Wat voor een klein kuikentje is dit?
Op de foto die Geert Schots mij stuurde, zie je een heel klein grijs wit vogeltje met een zwart snaveltje. Wat bij deze kleine vogel goed opvalt, is de mooie gele baan op de kop. We hebben te maken met een goudhaan, het kleinste vogeltje van Nederland en zelfs van Europa. Goudhaantjes worden zo ongeveer 8,5 centimeter groot. Daarmee zijn ze zelfs kleiner dan een winterkoning of een vuurgoudhaan, die worden zo ongeveer negen centimeter groot. Het gewicht van goudhaantjes is maximaal zeven gram. In deze tijd, het winterseizoen, kun je ze goed waarnemen. Dan komen ze aan huis en op de voederplank. In de rest van het jaar zijn ze moeilijker te zien, omdat ze vooral in de toppen van de bomen - vooral bomen met naaldhout - actief zijn.

Wants op de binnenzijde garagedeur
Harrie Brokken trof een raar insect aan en hij dacht aan een wants. Op de foto hierboven zie je dit insect, met diverse kleuren bruin en helaas maar vijf poten. Een van de poten heeft dit insect vermoedelijk tijdens een gevecht verloren. Ik kan duidelijk zien dat het gaat om een bladpootwants, ook wel bladpootrandwants genoemd. Deze soort wantsen zoeken nu het kouder is, net zoals lieveheersbeetsjes, een warme winterverblijfplaats. In dit geval in de garage van Harrie. Hij kan die wants rustig laten zitten, want wantsen doen verder niets. In het voorjaar trekt deze wants weer naar buiten. Dan gaat die sappen opzuigen bij jonge dennenappels.

Hoe komt het dat sommige loofbomen het blad nog lang behouden?
Dianne den Boer vraagt zich af waarom sommige loofbomen nog lang hun bladeren behouden en andere bomen niet. Loofbomen - en lariks-soorten - verliezen inderdaad naar de winter toe hun bladeren. Waarom? Dit heeft te maken met een stukje zelfbescherming, tegen het uitdrogen. Gedurende het seizoen nemen deze bomen water op en ze verdampen ook water. Dat verdampen gebeurt voornamelijk via de bladeren. In het winterseizoen - en dat begint soms al in de herfst - wordt het steeds moeilijker om water op te nemen. Wortels zijn bij lagere temperaturen minder krachtig om dat te doen. Daarnaast bevriest het water in die periode regelmatig. Rest dat de boom enkel nog water, wat in de boom zit, verdampt. Dat wordt dan een ramp, want dan droogt zo'n boom helemaal uit. Kortom: veel minder verdampen, als deze bomen hun bladeren afstoten, helpt dan. Naar mijn idee voelen de bomen aan wanneer het klimaat kouder wordt en hun wortels dus nauwelijks nog water aankunnen. Op dat moment beginnen ze met het afstoten van de bladeren. Bomen met een sterker wortelstelsel zullen zo lang mogelijk wachten met het afstoten van bladeren. Minder strenge winters spelen dus een grote rol bij het afstoten van bladeren en het behoud van bladeren.

Spreeuwen in vlucht
Hierboven zie je een prachtig bijna acht minuten durend filmpje van Bart Siertsema van een grote zwermen spreeuwen, die allerlei figuren maken. Dit doen spreeuwen voordat ze gaan slapen. Ze zoeken elkaar op en maken zo een mooi schouwspel.

Prenten en spoor van een wolf?
Op de bovenstaande foto van Ad van Brunschot zie je mooie prenten - voetafdrukken - van een zoogdier. Ad vraagt zich af of dit mogelijk het spoor van een wolf is. Het is erg lastig om via deze foto vast te stellen of het om een hond of wolf gaat. Je ziet maar een paar prenten en op basis daarvan kun je dit niet zien. Ook het loopspoor is te minimaal. Als je er zeker van wil zijn of het om een wolf gaat, moet je ten eerste het spoor minimaal honderd meter volgen. Daarnaast moet de achterpoot in de voorpoot afgedrukt zijn. Tot slot moet het spoor de gehele lengte rechtdoor lopen. Honden zwalken in het algemeen meer naar links en naar rechts. Tip: neem altijd een liniaal mee om de grootte te kunnen opmeten. Overigens is het zo dat in de omgeving waar deze foto gemaakt is een wolf rondloopt en zelfs gevestigd is. Lees hier meer daarover.

Natuurtip
Wil je de verveling te verdrijven tijdens de harde corona-lockdown?

1. Leer een instrument bespelen
Simpeler dan je denkt. Neem privéles, of kijk tutorials . Ukelele en gitaar kosten bijna niks en echt iedereen kan muziek maken. Het intro van ‘Smoke on the water’ van Deep Purple is zó eenvoudig.!

2. Avondje down memorylane
Televisie uit, YouTube aan. Jij en je partner kiezen om beurt een liedje van vroeger. Smeer zeep in je haar, teken een lijntje onder de ogen en dans alsof het je laatste uur is op Joy Division en The Cure of bedenk choreografieën bij Modern Talking en Boney M.

3. Kook Russisch
Keer wat anders dan die eeuwige pasta. Creatief met aardappelen, uien en bieten en crème, afgeblust met ijskoude wodka of champagne. Wie Russisch kookt, leert dat mensen uit het land van Gogol en Tsjechov wel degelijk genieters zijn.

Hier vind je nog 22 waanzinnige tips.