De hoofdpunten:

• Motie van afkeuring tegen De Bie afgewezen
• Rutjens: "Mantra Brabant is Brabant en Den Haag is Den Haag bleek in de praktijk niet te werken"
• Brabantse coalitie kan verder dankzij steun van coalitiepartijen en kleine oppositiepartijen

SAMENVATTING: Ondanks politieke soap kan de coalitie verder: 'In het belang van onze mooie provincie'

16.30 uur: het debat is afgelopen en daarmee eindigt deze liveblog

16.15 uur: Stemming over de moties
De motie van afkeuring tegen gedeputeerde Eric de Bie (FvD) wordt met 15 stemmen voor en 39 stemmen tegen afgekeurd. Voor stemden alleen GL, D66 en SP. Ook de motie van SP waarmee het college een brevet van onvermogen wordt toegedicht wordt ook verworpen met 18 voor en 36 tegen. De motie om de besprekingen over de financiën te heropenen haalt het ook niet

15.55 uur: Op verzoek van de VVD wordt geschorst zodat men zich kan beraden op moties

15.50 uur: Na een korte schorsing krijgen de gedeputeerden weer het woord
Van der Maat biedt zich aan als aanspreekpunt voor de PvdA. Smeulders: "We zullen er eens over nadenken en ook over alle andere mogelijkheden om samen te werken binnen de open parlementaire samenwerking."

Tegen GroenLinks en SP zei hij dat er een begroting ligt en dat zijn eerste reflex was dat de motie van die partijen moet worden ontraden. Maar bij nader inzien vond hij dat Provinciale Staten daar over moeten beslissen, ook gelet op de aard van de bespreking vrijdag.
Eric de Bie zei dat hij het een waardevol debat vond. Hij benadrukte dat hij altijd integer zal handelen.

15.40 uur: GroenLinks en SP willen nieuwe afspraken over geld
GroenLinks en SP vinden dat de veranderde politieke situatie reden is om de meerjarige financiële afspraken vanaf de begroting van 2022 te herzien. Daar willen de partijen in het voorjaar over praten. Ze vinden dat als de coalitie een open parlementaire structuur voorstaat zo’n gesprek een handreiking zou kunnen zijn. Daarvoor dienen ze een motie in.

15.20 uur: Motie van SP is bekend
De motie die SP heeft ingediend komt neer op een bevret van onvermogen. "Uit deze bestuurlijke chaos blijkt het onvermogen van de ‘samenwerkende partijen’ om Brabant op een stabiele en geloofwaardige wijze te besturen", staat er in de motie.

Ondertussen reikt Hagar Roijackers van GroenLinks nog eens de hand naar VVD en CDA om samen te praten over hernieuwde samenwerking over links. Alexander van Hattem (PVV) begint zich te storen aan het gevecht van zijn linkse oppositiecollega's. Hij laat meermalen zijn ongenoegen blijken. "Mevrouw Roijackers, u vindt dat het CDA afstand moet nemen van Forum. U staat zelf op de landelijke kandidatenlijst van GroenLinks samen met iemand die de Moslimbroederschap aanhangt. Neemt u daar dan ook afstand van?" vroeg Van Hattem zich af.

15.15 uur: Motie van afkeuring tegen gedeputeerde De Bie
Ine Meeuwis (D66) kondigt een motie van afkeuring aan tegen Eric de Bie omdat hij geen afstand neemt van het landelijke Forum dat volgens haar staat voor discriminatie en antisemitisme.

15.10 uur: Camiel van der Meeren: "Ik had liever over het referendum vergaderd"
Camiel van der Meeren (FvD) snapt eigenlijk niet waarom het debat wordt gevoerd: "Ik had liever vandaag gesproken over de referendumverordening die oorspronkelijk op de agenda stond. Het referendum is sowieso de reden waarom ik de politiek in ben gegaan. Maar goed, de oppositie wilde een debat. No hard feelings, hoor. De vergadering over het referendum staat alweer op de agenda van de volgende vergadering."

14.50 uur: SP gaat een motie indienen getiteld "brevet van onvermogen"
Nadat de drie betrokken gedeputeerden hebben gesproken begint de tweede termijn met een motie van de SP getiteld "brevet van onvermogen" . Daarover later meer als de inhoud bekend is.

Suzanne Otters neemt nog eens expliciet afstand van uitlatingen van Thierry Baudet. "Dat doe ik heel direct en volgens mij heeft de heer De Bie dat indirect ook gedaan," aldus Otters. Ankie de Hoon (CDA) neemt ook afstand van Baudet. Ze is vooral dankbaar dat een aantal kleine partijen steun betuigt aan het bestuursakkoord.

14.40 uur: Peter Smit: "Ik zie de meerwaarde van het lidmaatschap van een landelijke partij nu niet in"
Gedeputeerde Peter Smit vertelt dat hij als onafhankelijke verder gaat omdat hij dat de beste manier vindt in zijn contacten binnen en buiten het Provinciehuis. Hij benadrukt dat zijn plan voor de aanpak van droogte met grote meerderheid is aangenomen en dat heeft hem gesteund om door te gaan. Ook hij gaat nog meer zijn best doen om binnen de open parlementaire alle partijen mee te krijgen met zijn plannen.

Smit benadrukt dat hij aanspreekpunt van JA21 maar dat hij voorlopig geen lid meer wordt van een landelijke partij. Volgens hem heeft dat geen meerwaarde voor zijn opdracht die hij in Brabant heeft.

Ine Meeuwis (D66) nam er geen genoegen mee en wilde weten waarom hij zijn lidmaatschap van Forum heeft opgezegd. Smit vertelde dat in zijn geval er eerst het bestuursakkoord lag en dat Forum hem vroeg of hij namens die club gedeputeerde wil worden. Pas daarna is hij lid van Forum geworden. Toen het bij die partij mis ging en hij had ontdekt dat hij voor zijn werk niet per se lid van een landelijke partij hoefde zijn heeft hij zijn lidmaatschap op. Nu is hij aanspreekpunt voor JA21, niks meer en niks minder.

Daarna stak Stijn Smeulders van oppositiepartij PvdA zijn hand op. "Is er ook een gedeputeerde die aanspreekpunt voor de PvdA wil zijn?'

14.15 uur: Eric de Bie: "Bij ons is geen plaats voor antisemitisme of discriminatie"
Forumleider Eric de Bie zegt dat de scheidslijn in zijn fractie al langer zichtbaar was, maar dat het daarbij altijd over landelijke zaken ging, nooit over Brabantse. Ook hij benadrukt dat hij en zijn partij het bestuursakkoord zullen blijven steunen.

Hij zegt dat hij werkt zonder last of ruggespraak en dat hij zich nooit zal laten leiden door invloeden van buitenaf. "Bij Forum in Brabant is geen plaats voor antisemitisme of discriminatie. Ik handel vanuit conservatief liberale principes en doe geen uitspraken over wat er landelijk bij Forum gebeurt," aldus De Bie.

De SP probeerde De Bie er toe te verleiden om afstand te nemen van Thierry Baudet, maar De Bie ging daar niet op in. "Beschouw mij als FvD Brabant en reken mij af op wat ik in Brabant doe".

"Ik blijf ver weg van extremisme," aldus De Bie. Ine Meeuwis wees hem er op dat hij wel prominent bij Forum voor Democratie landelijk aanwezig was. De Bie hield vol dat hij weliswaar dankzij Forum en Thierry Baudet in de Staten zit, maar dat hij toch vooral als een onafhankelijk liberaal-conservatief opereert. "Ik ga nog meer mijn best doen om uw vertrouwen te winnen," zei De Bie nadat Hagar Roijakcers (GL) opmerkte dat De Bie veel meer een Forum-politicus is dan hij doet voorkomen.

De Bie verontschuldigde zich voor het feit dat hij heeft gezegd dat Cees van der Sande de leeggekomen plek van Stijn Roeles zou innemen. "Dat deed ik op basis van toezeggingen, maar ik bleek te vroeg gesproken te hebben."

Die Bie gaat niet zelf de leeggekomen plek innemen. Volgens hem komt dat de slagkracht van het college van GS niet ten goede. Volgens hem is de kiezer meer gediend met een stabiel provinciebestuur dan met het invullen van alle zetels.

14.00 uur: Christophe van der Maat "We moeten extra ons best doen om als GS meerderheden te krijgen"

Gedeputeerde Christophe van der Maat (VVD) benadrukt dat het bestuursakkoord nog steeds van kracht is. Dat is de leidraad "waar u ons 24/7 op kunt aanspreken". Hij vertelt dat de Staten al in grote meerderheden een aantal belangrijke beslissingen hebben genomen op bijvoorbeeld het gebied van mobiliteit. Hij noemde ook de grote steun voor de Omgevingsvisie. "Vijf partijen hebben gezegd dat ze continuïteit waarborgen en daar vertrouw ik op," aldus de gedeputeerde. Hij zei ook dat hij zijn ogen niet sluit voor de zorgen die er in het debat zijn geuit.

Over de open parlementaire samenwerking met bestuursakkoord zei hij: "Het is natuurlijk niet zo dat wij gaan proberen om voor elk voorstel de kleinst mogelijke meerderheid te krijgen. Wij streven naar de grootst mogelijke meerderheid. Dat moeten we verdienen en daar gaan we ons voor inzetten. We snappen ook wel dat we extra ons best moeten doen, temeer omdat er een extra partij bij is gekomen." Hij voegde er aan toe dat het vinden van meerderheden extra inspraak vraagt van alle partijen.

SP'er Maarten Everling wilde van Van der Maat weten hoe hij nou zelf aankijkt tegen samenwerking met Forum voor Democratie. "Wat er is gebeurd is weinig fraai," zei hij. "Dat leidt ook erg af. Daar besteed ik veel tijd aan en die tijd kan ik niet gebruiken om mijn opdracht als gedeputeerde uit te voeren."

12.45 uur: De vergadering is geschorst tot 13.45 uur

12.40 uur: Hermen Vreugdenhil: "Provinciaal bestuur heeft forse deuk opgelopen"
Hermen Vreugdenhil (CU/SGP) zei dat het provinciaal bestuur een forse deuk opgelopen. Hij was de afgelopen weken niet trots lid van Provinciale Staten te zijn. Hij was niet tegen een open parlementaire samenwerking. Net als de PvdD vond hij de handreiking van de VVD belangrijk om bij het maken van de Perspectiefnota (waarin de plannen voor de komende tijd staan) alle partijen vroegtijdig te betrekken. "GS zullen vertrouwen van Provinciale Staten moeten verdienen zodat we ook het vertrouwen van de kiezers terug kunnen winnen," aldus Hermen Vreugdenhil. "We kunnen niet zeggen: och er is weer een meerderheid we gaan gewoon door."

12.35 uur: Harold van den Broek, Lokaal Brabant: "Wij hebben voldoende vertrouwen in de huidige coalitie"
Harold van den Broek (Lokaal Brabant) zei dat hij er vertrouwen in heeft dat de huidige coalitie het bestuursakkoord gaat uitvoeren. "We zijn niet gelukkig met de ontstane situatie maar wij zien dat in de coalitie het vertrouwen naar elkaar is uitgesproken. Dat is voor mij voldoende. We zagen een maand geleden een goed betrouwbaar bestuur, daar is geen verandering in. Wij maken ons best zorgen over landelijke invloeden en daar worden we niet vrolijk van, maar we hebben vertrouwen in het bestuur," aldus Van den Broek. Hij zei dat Lokaal Brabant onmiddellijk in het geweer komt als bijvoorbeeld antisemitisme of discriminatie een rol gaan spelen in de FvD-fractie.

12.30 uur: Frans-Jan Brouwers: "we moeten gezond verstand gebruiken"
Frans-Jan Brouwers (50Plus) heeft bedenkingen tegen een open parlementaire samenwerking "maar het is nu even niet anders". "De kans is groot dat we gegijzeld worden door een relatief kleine partij. Maar als we allemaal ons gezonde verstand gebruiken kunnen we de Brabanders goed dienen, " zei Brouwers.

12.25 uur: Marco van de Wel (Partij voor de Dieren)
Marco van de Wel (PvdD) vindt een open parlementaire samenwerking wel verfrissend, maar hij vond wel dat de moties van andere partijen dan uitgevoerd moeten worden.

11.50 uur: Willem Rutjens: "Mantra Brabant is Brabant en Den Haag is Den Haag bleek niet te werken"

Iedereen keek uit naar de bijdrage van Willem Rutjens, voorzitter van de afsplitsing. Hij is lid van JA21, maar volgens het reglement moet het Groep Rutjens zijn. Commissaris van de Koning Ina Adema benadrukte dat meerdere keren. Rutjens gaf zelf de voorkeur aan JA21.

Rutjens vertelde waar JA21 voor staat. "Terug naar een betrouwbare overheid die rekening houdt met de menselijke maat."

Hij werd er mee geconfronteerd dat JA21 nu drie zetels heeft terwijl niemand op die partij heeft gestemd. Rutjens: "Wij zijn gekozen als volksvertegenwoordigers. en houden vast aan ons mandaat om het liberaal conservatief geluid te laten horen."

De reden dat drie leden uit Forum voor Democratie stapten kwam omdat in de praktijk autonoom optreden van de landelijke Forum niet werkte. "Amsterdam kwam naar Brabant en Brabant wil naar Den Haag. Het bleek niet mogelijk die dingen te scheiden en dat leek ons voor Brabant onwenselijk. Ik was een fel woordvoerder voor die autonomie. Ik denk dat ik daarin te naïef was. Dat wijt ik aan politieke onervarenheid".

Hij benadrukte dat de samenwerking op basis van het bestuursakkoord overeind blijft. "Onze afsplitsing heeft helemaal niks te maken met hoe we in Brabant samenwerken," aldus Rutjens.

Rutjens verwacht niet dat er persoonlijke en inhoudelijke problemen ontstaan met de fractie van FvD of de individuele leden. "Ik ken ze heel goed en in die zin heb ik er wel vertrouwen in dat we in Brabant goed samenwerken," aldus de fractieleider van JA21.

Hermen Vreugdenhil (CU/SGP): "Dat geloof ik wel maar ik vraag me af in hoeverre landelijke ontwikkelingen toch voor instabiliteit kunnen zorgen."

Na de splitsing van de fractie heeft JA21 aan de coalitie gevraagd of zij met de andere vier mochten samenwerken "in het belang van onze mooie provincie Brabant". Dat vonden VVD, CDA, FvD en Lokaal Brabant goed. In die bespreking werd afgesproken dat gedeputeerde Peter Smit het aanspreekpunt voor JA21 zou zijn, maar wel als onafhankelijk gedeputeerde. "Ik weet niet of Smits lid is of wordt van JA21. Ik weet wel dat hij geen lid meer is van Forum. Hij is ons aanspreekpunt niet de JA21-gedeputeerde," aldus Willem Rutjens.

11.45 uur: "Kans dat we komende zomer naar Griekenland vliegen is groter dan dat we een stabiele coalitie krijgen"

Stijn Smeulders was het eens met Ankie de Hoon (CDA) dat er over inhoud gepraat moet worden in plaats van wie met wie samenwerkt. Maar daar heb je volgens hem wel een stabiele coalitie voor nodig. Smeulders: "Volgens mij is de kans groter dat we komende zomer met de Koning in het vliegtuig naar Griekenland kunnen dan dat er een met FvD stabiele coalitie in Brabant is." Ook hij pleitte voor een nieuwe stabiele coalitie.

11.40 uur: PVV: "Dit college neemt beleid van vorige college over"

Alexander van Hattem (PVV) verbaast zich over de handreiking van GL en D66. "Dit linkse college voert precies uit wat het vorige college in werking zette. Er is nauwelijks iets veranderd. Het enige dat u dus wil is terug naar het pluche," aldus Van Hattem.

Hij deed een beroep op gedeputeerde De Bie terug te keren naar de Statenfractie om de leeggevallen plaats op te vullen. Volgens hem kunnen zijn taken gemakkelijk over de andere gedeputeerden worden verdeeld.

11.30 uur: Hagar Roijackers reikt hand aan CDA en VVD

Ook Hagar Roijackers (GL) vreest voor stabiliteit in de Brabantse politiek als een aantal leden uit de fractie landelijk campagne gaat voeren onder leiding van Thierry Baudet. "We hebben al genoeg crises in onze provincie. Het laatste wat we nu kunnen gebruiken is een onvolwassen en instabiel provinciebestuur," aldus Roijackers.

Volgens haar wordt de komende tijd de Brabantse politiek beheerst door gedoe rond Forum. Roijackers vergeleek dat met thuiswerken met jengelende kinderen om je heen. Net als D66 bood zij VVD en CDA een hand om via een middencoalitie de problemen aan te pakken.

11.15 uur: D66: 'Is De Bie teruggefloten door Thierry Baudet?"

Ine Meeuwis (D66) zegt dat haar partij Eric de Bie tot nu toe het voordeel van de twijfel heeft gegeven. Volgens haar was hij als gedeputeerde voor klimaat constructief bezig. Maar sinds zijn optreden tijdens een congres is dat vertrouwen weg. "Is hij door Thierry Baudet teruggefloten en moet hij een klimaatontkenner zijn. Wat betekent dat voor het Brabantse klimaatbeleid?" vroeg Meeuwis.

Ze gaf gedeputeerde Peter Smit er van langs. "U werd lid van Forum om gedeputeerde te kunnen worden. Dat werd gevierd met een barbecue waar de coronaregels werden overtreden. Bent u nou geen lid meer van Forum?" wilde ze weten.

Ook Meeuwis was bang dat de coalitie met Forum niet stabiel zal zijn. "Stop met doormodderen in een plakbandcoalitie en keer terug naar een stabiele middenpositie. D66 wil daar wel aan meewerken".

Ankie de Hoon (CDA) zei dat ze een moord gedaan zou hebben als D66 zich tijdens de coalitie-onderhandelingen zo had opgesteld dat de partij in de coalitie mee had kunnen doen. "U moet ook eens naar uzelf kijken," aldus de Hoon tegen Meeuwis.

10.30 uur: FvD vindt het jammer dat landelijke problemen niet buiten de deur konden worden gehouden
Camiel van der Meeren, de nieuwe fractievoorzitter van FvD, betreurt het dat het niet is gelukt om de landelijke problemen bij Forum buiten de deur te houden. Hij respecteert de keuze van zijn voormalige partijgenoten dat ze onder een andere naam verder gaan.

Over de relatie tussen Forum in Brabant en Thierry Baudet. "U heeft te maken met Camiel van der Meeren uit Brabant, verder kan ik er niet zoveel mee," aldus van der Meeren.

Ine Meeuwis (D66) merkt op dat Forum in Brabant nadrukkelijk achter Thierry Baudet blijft staan. Volgens haar is dat iemand die racistische- en antisemitische uitspraken heeft gedaan. Van der Meeren houdt vol dat er geen verband gelegd mag worden tussen Forum in Brabant en het landelijke vorm. "Wij gaan allemaal door met het bestuursakkoord, dat verandert niet na de afsplitsing. De onderlinge verhoudingen zijn ook nog goed."

Hermen Vreugdenhil (CU/SGP) wil er niet aan. "Er is iets gebeurd in uw fractie dat de komende tijd van invloed zal blijven. Waarom heeft u niet gekozen om als één onafhankelijke fractie verder te gaan als u nog steeds allemaal het beste voor Brabant voor heeft. Wat er nu gebeurt komt de stabiliteit van het Brabantse bestuur niet te goede."

Hagar Roijackers (GL) vroeg zich af wie Van der Meeren nu eigenlijk voor de gek houdt. "Landelijke tendensen zijn Brabant binnen geslopen," zei ze.

Van de Meeren: "Dat ontken ik niet maar wij werken verder aan een duurzaam Brabant".

Roijackers: "U lijkt op de woordvoerder van Sadam Hoessein. U vertelt dat er niks aan de hand is en ondertussen stort achter u de boel in".

Stijn Smeulders (PvdA): "Een aantal van uw fractieleden staat op de landelijke verkiezingslijst van Forum. Die gaan campagne voeren. Denkt u nou echt dat dat geen gelazer gaat geven in Brabant. Dat is slecht voor de stabiliteit."

Van der Meeren blijft er bij dat Brabant en Den Haag twee verschillende grootheden zijn. Volgens hem zijn daar binnen de fractie harde afspraken over gemaakt.

Frans-Jan Brouwers wil weten wat de verschillen zijn tussen FvD en JA21 in Brabant. Van der Meeren: "Dat zult u zien. Belangrijk is dat we samen het bestuursakkoord steunen. We hebben getoond dat we een betrouwbare partner zijn."

Van der Meeren zegt dat als zijn fractiegenoot Hans Smolders naar de Tweede Kamer gaat hij ook lid van Provinciale Staten blijft. Leden van de oppositie denken dat dat niet verenigbaar is qua tijd. Vreugdenhil vond dat FvD de rol van provinciale politicus niet serieus neemt.

Over de lege plaats in de fractie zei Van der Meeren dat ze nog een keer alle mensen op de lijst gaan benaderen. Daar had hij overigens weinig vertrouwen in. "Als dat niet lukt dan is dat inderdaad een unieke situatie. De optie om gedeputeerde De Bie terug te laten keren naar de fractie is overwogen maar vanwege de stabiliteit in het college van GS is dat niet aan de orde." Hij sloot niet uit dat het in de toekomst alsnog gebeurt als de stabiliteit in GS op een andere manier kan worden gewaarborgd.

10.10 uur: CDA: wij kozen voor Forum om nieuwe zuurstof in de Brabantse politiek te brengen

Ankie de Hoon (CDA) verdedigt de keuze van haar partij om de stekker uit het vorige college te trekken en te kiezen voor Forum. "Wij zaten klem omdat wij als Brabant strengere eisen voor boeren hadden dan de rest van heel Europa. Daarom vonden wij dat Brabant toe was aan nieuwe zuurstof," aldus De Hoon.

De Hoon zegt dat ze heel tevreden is met de afspraken die ze met Forum heeft gemaakt. "Maar het was geen rozengeur en maneschijn," zegt ze. De Hoon wees daarvoor naar de uitspraken van Forum-leider Thierry Baudet die ook in Brabant voor onrust zorgden. Uiteindelijk telde voor het CDA dat de onvoorwaardelijke steun van Forum en de afsplitsing voor het bestuursakkoord voor haar doorslaggevend waren om door te gaan.

"We moeten kijken naar de inhoud," aldus De Hoon. Volgens haar zitten Brabanders niet te wachten op het politieke gekrakeel daar omheen.

Ondanks haar eerdere betoog wil Den Hoon van FvD en de Groep Rutjens toch weten of alle fractieleden nog achter het bestuursakkoord staan.

9.50 uur: VVD betreurt dat Brabanders vertrouwen in politiek verliezen

Suzanne Otters (VVD) zegt dat ze de gang van zaken betreurt, Ze begrijpt dat Brabanders het vertrouwen in de politiek verliezen. Otters wijst in dit verband naar de media die te veel het accent leggen op de politieke problemen en niet op wat het provinciebestuur heeft bereikt.

Volgens Otters is de VVD niet verantwoordelijk voor de ontstane situatie. Volgens de SP is de coalitie ontstaan onder leiding van de VVD en dus is de partij wel medeverantwoordelijk. "We stonden er met 55 Statenleden bij," aldus Otters.

Opvallend is dat de afsplitsing van Forum voor Democratie niet meer wordt aangeduid als JA21 maar als Groep Rutjens. Otters gebruikt die twee namen overigens door elkaar.

VVD heeft nooit overwogen samenwerking met FvD en Groep Rutjens te verbreken. De partij wil met die twee samen het bestuursakkoord uitvoeren.

Over de uitspraken van Thierry Baudet zegt Suzanne Otters: wij leggen daar als coalitie geen verantwoording voor af. "De VVD werpt de uitspraken van Baudet verre van ons," aldus Otters.

Volgens haar biedt de nieuwe situatie juist nieuwe kansen. Door een open parlementaire samenwerking krijgen andere partijen de gelegenheid mee te denken.

9.45 uur: SP mag als eerste het weer woord voeren

De SP mag als aanvrager als eerste het woord voeren omdat de partij het debat heeft aangevraagd. Maarten Everling opent meteen de aanval op FvD -gedeputeerde Eric de Bie. Die zei aan tafel bij Thierry Baudet dat het goed ging met de Brabantse fractie. Een week later scheurde die. "Hoe geloofwaardig ben je dan nog?" vroeg Everling zich af.

Het feit dat Forum één zetel in de Statenfractie niet invult vond Everling verwerpelijk. "Dan hebben we het over 10.000 stemmen. De Bie kan dat oplossen door terug te keren in de fractie. Of hecht hij zo aan het pluche."

De overstap van Chris Spooren van 50Plus naar CDA vind Everling zetelroof. Hij haalde uit naar het CDA. "We zouden nooit een zetelrover in onze fractie toestaan," aldus Everling.

9.30 uur: Het debat begint
De voorzitter opent de vergadering van Provinciale Staten.