Op enkele honderden meters van de Willemstadse wal liggen twee werkschepen voor anker. Op het dek is flinke bedrijvigheid te bespeuren. In opdracht van de Defensie Pijpleiding Organisatie (DPO) ruimt waterbouwer Van den Herik uit Sliedrecht de oude NAVO-pijpleiding op. De werkzaamheden zijn in nevelen gehuld door het grijze wolkendek boven de drukbevaren waterweg. Van een heimelijke missie is geen sprake.

Blind
Projectleider Rob Bhaggoe van de DPO kijkt vanaf een ander schip toe. De grijper aan de hijskraan speurt blind de bodem af naar de brandstofleiding. Na een half uurtje zoeken op de juiste coördinaten hebben ze de deels al gekortwiekte pijp te pakken.

Een hydraulische schaar knipt er een stuk van ongeveer twintig meter af. De rest plonst weer terug naar de bodem, maar ontsnapt uiteindelijk ook niet aan de grijper. Want Defensie moet haar in onbruik geraakte spullen opruimen. "De wet schrijft voor dat iets wat niet meer functioneel is en is afgedankt, moet worden verwijderd", licht Bhaggoe toe. Dus ook deze oude NAVO-brandstofleiding.

Zo gaat het opruimen van de pijpleiding eraan toe:

Nu mogen de media kijken en filmen terwijl de boel wordt opgeruimd. Hoe anders was dat in de decennia die volgden na de Tweede Wereldoorlog. Er ontstond een hoogoplopende ruzie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en hun bondgenoten. Gevreesd werd dat het communisme terrein zou winnen in Europa. Er werd serieus rekening gehouden met een kernoorlog, ook in Nederland. Militairen stonden in deze Koude Oorlog op scherp.

In het geheim gebouwd
Vanuit het Zuid-Hollandse Pernis werd daarom, onttrokken aan ieders oog, zo’n 550 kilometer aan pijpleiding gebouwd naar West-Duitsland en militaire (vlieg)bases in Nederland, zoals Woensdrecht en Gilze-Rijen. De brandstof werd opgepompt uit de raffinaderijen van Esso en Shell en onder meer via deze buisleiding naar de strategische bestemmingen getransporteerd.

De DPO is nog altijd verantwoordelijk voor het beheer van de pijpleidingen en stuurt met een druk op de knop brandstof tot buiten de landsgrenzen. Jaarlijks gaat het om ruim 4,5 miljard liter. Voor militair en civiel gebruik. Ongeveer de helft daarvan is bestemd voor Schiphol. In totaal kan er een half miljoen liter brandstof per uur worden verplaatst. Dat is evenveel als veertien tankwagens. Het Nederlandse buizenstelsel is aangesloten op het Europese leidingsstelsel van de NAVO, ruim zesduizend kilometer lang.

De afgelopen jaren is een groot deel van het leidingwerk in Nederland vernieuwd. De brandstofleiding van Defensie onder het Hollands Diep loopt tegenwoordig door de buisleidingenstraat. Dat is een betonnen tunnel bij Klundert. Sinds 2005 worden de twee oude leidingen daarom al niet meer gebruikt.