Het is een sombere dag die past bij het gemoed van Maurits Stoetzer. Al jaren is hij lid van de Vereniging De Metworst en een soort wandelende encyclopedie. We staan, in de stromende regen, tussen Sambeek en Vortum-Mullem, twee kerkdorpen van de gemeente Boxmeer. Aan niets is te zien dat hier, op het 'Vortums Veld' jaarlijks duizenden mensen de paardenraces bijwonen. Het is een natte, kale, provinciale weg dwars door de weilanden.

Storm in 1990
Stoetzer vertelt hoe uitzonderlijk het is dat de rennen niet doorgaan. "Al helemaal nu in deze tijd." De weg wordt al jaren bestrooid met een dikke laag zand, waardoor het evenement minder gevoelig is geworden voor weersinvloeden, zoals sneeuw en ijs. "De laatste keer dat De Metworst werd afgeblazen was in 1990. Toen kregen we storm. Al was dat op de dag zelf nog, nu kunnen we ons er beter op voorbereiden."

Maar die 'voorbereidingstijd' maakt het niet minder zuur. Gijs Snijders kan zijn titel dit jaar niet verdedigen en dat doet pijn. "Dat is wel een flinke domper ja. Eerst denk je dan nog kan er echt niet iets geregeld worden zonder publiek, maar als je realistisch nadenkt weet je dat het er gewoon niet in zit."

Winnen zonder publiek
De liefde voor de race zit zo diep, dat het publiek inderdaad bijzaak is. Minder sfeer natuurlijk zonder duizenden juichende mensen langs de kant. "Maar als je de jongens de keus zou geven tussen nooit winnen of winnen zonder publiek zouden ze toch gaan voor winnen zonder publiek. Het is maar één keer per jaar dus het is gewoon weer een vol jaar wachten."

Toch blijft een deel van de traditie ook dit jaar in ere. "We rennen niet, maar we gaan wel de prijzen ophalen, daar waar het allemaal om gaat", zegt Stoetzer. "Gijs blijft nog een jaar Koning, die mag dus namens de vereniging de goederen in ontvangst nemen."

De traditie is ontstaan in de Middeleeuwen. Freule Aleida reed met haar koets en kreeg een ongeluk. Vrijgezelle Boxmeerse jongens hebben haar toen gered. Als dank daarvoor heeft ze een hoeve belast met een jaarlijkse beloning van zeven el metworst, een halve varkenskop, twee broden en een halve ton bier, in deze tijd te vergelijken met twee fusten. Die prijs wordt zo elk jaar opgehaald door de jonge vrijgezelle mannen van Boxmeer, op vastenavondmaandag.

Wat wel langzaam is veranderd, is de betekenis van de term 'vrijgezel', zegt Stoetzer. "Moest je vroeger nog echt vrijgezel zijn, de regels zijn inmiddels een beetje aangepast. Dat moet ook wel met alle moderne samenlevingsvormen van deze tijd. De regel is nu dat je niet getrouwd mag zijn en geen kinderen hebben. Dat alles klinkt simpel, want er is een heus paginagroot reglement, maar een Tinderdate en Metworstrennen gaan inmiddels perfect samen", lacht hij.

Op de vraag of Gijs dit jaar had meegedaan met het winnende paard van afgelopen jaar, vertelt hij dat hij inmiddels gezegend is met een fijne schoonvader (!) die in de paarden zit. "Het is gewoon een onschuldig vriendinnetje. Niet getrouwd, niet samenwonend dus dat mag gewoon nog."

Een huwelijk zit voorlopig ook niet in de planning, dus de rennen van 2022 komen voor Gijs niet in gevaar. En heel misschien komt het voor hem wel goed uit dat de race dit jaar niet doorgaat. Hij wist namelijk in 2016, 2018 en in 2020 te winnen. Steeds een jaar ertussen dus, al heeft hij er zelf nog niet op die manier naar gekeken. "Zo bijgelovig ben ik niet. Maar volgend jaar weer winnen, dat zou mooi zijn."

Omroep Babant zendt zondag 7 februari de documentaire 'Ze Zien Los' uit. De Brabantse filmmaker Jacky Brakels groeide op met de traditie van De Metworst en heeft het belang van deze eeuwenoude traditie voor de lokale gemeenschap weten te vangen in deze film.

Te zien op zondag 7 februari om 16.26 en om 21.30 op Omroep Brabant.