Spoiler alert: het antwoord op die vraag stemt somber. Het ziet ernaar uit dat we een donkere lente tegemoet gaan. Dat blijkt uit doorrekeningen die Jaap van Dissel van het RIVM donderdag aan de Tweede Kamer presenteerde. Scenario's die wel met veel onzekerheden omgeven zijn. Een aantal ingrediënten van deze citroenzure cocktail zetten we hier op een rij.

1. Britse variant zorgt voor een derde golf
Wie de coronacijfers bijhoudt, ziet al lange tijd een daling van het aantal positieve tests en ziekenhuisopnames. De harde lockdown werkt dus, concludeert het RIVM.

Toch kan de vlag allerminst uit. De besmettelijkere, Britse coronavariant B.1.1.7. is de spelbreker. Zo neemt het totaalaantal besmettingen nu wel af, maar het aandeel van deze mutatie stijgt juist. Inmiddels is twee derde van alle nieuwe besmettingen van ‘Britse’ makelij. Dit type verdringt het ‘klassieke’ coronavirus en neemt de boel als het ware over. Op korte termijn zal de besmettingscurve volgens experts stijgen.

Zelfs de huidige set maatregelen – inclusief avondklok, bezoekbeperking van één persoon per dag, gesloten basisscholen en kinderopvang – voorkomt verspreiding van B.1.1.7 niet. Al blijft de schade in het gunstigste geval wel enigszins beperkt.

2. De impact van een strenge lockdown
De inzet van coronamaatregelen is tot het vaccin haar werk doet de belangrijkste troef om verspreiding van het virus tegen te gaan. Die maatregelen spelen ook een grote rol in de RIVM-berekeningen voor de komende maanden.

Zo onderzocht het RIVM de te verwachten effecten van:

• Het per 8 februari heropenen van basisscholen en de kinderopvang.
• Het voorgaande, plus afschaffen avondklok en één persoonsbezoekbeperking.
• Het voorgaande, plus heropenen van middelbare scholen en niet-essentiële winkels.

Hoe meer van deze maatregelen de overheid loslaat, hoe meer besmettingen, opnames in ziekenhuizen en ic’s en sterfgevallen er zijn. Op zich een logische conclusie. Maar het zijn de lijnen die grafieken soms te boven gaan waar sommigen van schrikken. Het ongecontroleerd heropenen van basisscholen en de kinderopvang zou leiden tot een nieuwe ziekenhuispiek met tussen de 3000 en 5000 coronapatiënten. Van hen liggen tussen de 900 en 1400 op de intensive care. Daarom gaat de heropening van scholen maandag gepaard met strenge regels.

Als daarnaast ook de avondklok en eenpersoons-bezoekbeperking worden afgeschaft, leidt dat mogelijk tot een ziekenhuisbezetting met op het hoogtepunt tussen de 6000 en 15.000 coronapatiënten. Op de intensive cares liggen dan tussen de 1600 en 2500 coronapatiënten, terwijl er 1350 ic-bedden zijn. Als ook middelbare scholen en niet-essentiële winkels opengaan, is een vloedgolf van meer dan 1000 ziekenhuisopnames per dag in maart mogelijk de consequentie.

Van Dissel benadrukte in de Tweede Kamer meermaals dat de cijfers niet keihard zijn. Veel is nog onbekend, dus kleine veranderingen kunnen grote gevolgen hebben. Het kan dus (veel) beter gaan, maar ook (veel) slechter. Dat is te zien aan de grote roze vlakken in onderstaande grafieken. De roze lijn geeft het meest waarschijnlijke scenario weer.

3. Alleen vaccineren is niet genoeg
Stevig doorprikken, helpt ons dat dan niet? Het antwoord is een gedeeltelijke 'jawel'. In de eerste week van maart moeten twee miljoen inentingen gezet zijn. Dat lijkt heel wat, maar op zeventien miljoen Nederlanders is dat 'slechts' twaalf procent van de bevolking. Bovendien heeft iemand twee prikken nodig om maximaal beschermd te zijn en duurt het even voordat diegene antistoffen opbouwt. Dus zelfs als de priktrein verandert in een TGV, kunnen we alleen hiermee een derde golf niet voorkomen.

Het vaccinatieprogramma kan dit voorjaar volgens de RIVM-scenario's wel tot enkele duizenden ziekenhuisopnames schelen. Ook als het virus een gevaccineerde niet raakt, maar diegene het wel kan overdragen. Het motto blijft dus: prikken wat je prikken kan.

Een donkere lente
Al met al zijn er volgens Van Dissel 'veel donkere wolken' aan de horizon. In de meeste scenario's piekt en breekt de derde coronagolf in april, daalt die verder in in mei en vlakt die rond juni af. Alleen doorprikken zet te weinig zoden aan de dijk en dus lijken veel van de huidige lockdownmaatregelen nog maanden nodig om te voorkomen dat de zorg dit voorjaar alsnog overspoelt. Grote economische en sociaal-maatschappelijke schade en onrust zijn de keerzijde. Het zoveelste duivelse dilemma waar het kabinet voor staat.

LEES OOK:

Vaccinatiesnelheid omhoog door opprikken voorraad, dit is wanneer jij jouw coronaprik kan verwachten

West-Brabantse scholen op de vingers getikt door ministerie, deuren toch open vanaf woensdag

De GGD wil wel, maar kan inenten in Veghel nog niet opschalen door schaarste aan coronavaccins