Brabant ligt nog vol gevaarlijke bommen en granaten: 'De risico's nemen ieder jaar toe'
Het bedrijf Euroradar uit Hardinxveld-Giessendam is ingeschakeld om met geavanceerde apparatuur de explosieven bloot te leggen. "Tot nu hebben wij 35 projectielen gevonden en de verwachting is dat er nog ongeveer 80 bij zullen komen", zegt directeur Frank Barink. Hij is een van de 350 experts in Nederland die dagelijks werken aan het opsporen van de levensgevaarlijke bommen en granaten.
"We kunnen met een grondradar tot ruim vier meter diep in de bodem kijken. De meeste explosieven liggen tussen de vijftig centimeter en tweeënhalve meter diep. De toplaag is vrijwel schoon, omdat de boer die al tientallen jaren lang heeft omgeploegd”, legt Barink uit terwijl medewerkers de verdachte plekken in kaart brengen en markeren met vlaggetjes.
"Je kunt aan de buitenkant niet zien of ze op scherp staan."
Uit oorlogsverslagen, archieven en luchtfoto’s blijkt dat er op de plek in Heerle veel munitie in de bodem verscholen ligt. Het gaat voornamelijk om granaten uit luchtdoelgeschut van de geallieerden. In het najaar van 1944 hadden de Engelsen en Canadezen grote moeite om rond Heerle door de Duitse verdedigingslinie te breken. Engelse troepen schoten daarom granaten af om aanvallende vliegtuigen uit hun buurt te houden.
“Kijk! Dit is een bijzonder type granaat met een heel klein uurwerkje aan de binnenkant. Je kunt aan de buitenkant niet zien of ze op scherp staan, dus we laten ze liggen waar ze liggen”, waarschuwt Frank. Hij wijst naar het projectiel dat in de kleigrond ligt. "De granaten die in Heerle worden ontdekt hebben een doorsnee van bijna tien centimeter en zijn ze zo’n veertig centimeter lang. Ze wegen 22 kilo per stuk. Destijds hadden ze een bereik van veertien kilometer", vertelt Barink gepassioneerd.
"Een flinke lel en dan gaan ze al."
Vorig jaar werd in Nederland zo'n 40 miljoen euro uitgegeven aan het opsporen en opruimen van oorlogsmunitie. In Brabant lag het bedrag op ruim 4,5 miljoen euro. 68 procent van de kosten komt voor rekening van het Gemeentefonds van de overheid. De rest wordt betaald door de opdrachtgever. In onze provincie liggen de meeste onontplofte projectielen in en rond de plaatsen Eindhoven, Overloon, Gilze en Rijen, Woensdrecht en Kapelsche Veer. Gebieden waar veel gevochten is.
Volgens directeur Barink duurt het nog 125 jaar voordat Nederland verlost is van al deze oude munitie. Er ligt dus nog veel werk voor de opsporingsbedrijven. Een klus die ieder jaar grotere risico's met zich meebrengt, want de explosieven in de grond worden elk jaar gevaarlijker.
Frank: “Ik vergelijk het altijd met pindakaas. Wanneer een pot over de datum is dan gaat de pindakaas schimmelen. Dat gebeurt ook met de springstof in de granaten. Die wordt vies en heel gevoelig. Toen ze nog net nieuw waren, moest er een ontsteker aan te pas komen om ze laten ontploffen. Nu hoef je ze maar een flinke lel te geven met een schop en dan gaan ze al."
Het terrein in Heerle hoeft niet tot 2141 te wachten voordat het veilig en explosievenvrij kan worden opgeleverd. De projectielen die zijn gevonden, worden volgende week al door de EOD op een veilige manier tot ontploffing gebracht.