De nieuwe installatie in Sterksel gaat per jaar 135.000 ton mest vergisten en nog eens 135.000 ton ander afval. Het is er een uit een serie grote mestvergisters die in Nederland gebouwd worden. Een andere grote vergister staat in Coevorden, in het Zeeuwse Rilland wordt ook gebouwd.

Groen gas in plaats van aardgas
Volgens GasTerra, het bedrijf dat het groene gas uit Sterksel koopt, spelen de nieuwe grote vergisters een belangrijke rol in de energietransitie, het proces waarbij Nederland van fossiele brandstoffen overstapt op hernieuwbare energiebronnen. Ze moeten helpen de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. Op dit moment verstookt Nederland per jaar 35 miljard kuub aardgas.

Hoe belangrijk de overheid de vergister in Sterksel vindt, blijkt ook uit de maximumsubsidie van ruim 160 miljoen euro die de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland de komende twaalf jaar voor Sterksel opzij heeft gezet. Die subsidie moet het verschil goed maken tussen de kostprijs van groen gas en de (nog) veel lagere kostprijs van aardgas. Zonder subsidies is geen enkele vergister rendabel.

Methaan
Bij een vergister maken de bacteriën in de mest methaan. Dat heet dan biogas. Nederland heeft 250 (vaak) kleinere vergisters. In de helft wordt met het methaan stroom of warmte gemaakt. De andere helft bewerkt het methaan en levert het daarna als groen gas aan het aardgasnet.

Maar er is nog veel te weinig groen gas. Volgens Jan Hendrik Annema van Gas Terra is in 2030 in Nederland vijftien tot twintig keer zo veel groen gas nodig als er nu wordt geproduceerd. In een brief aan de Tweede Kamer schreef minister Schouten in maart ook dat Nederland veel meer biogas nodig heeft om de eigen klimaatdoelstellingen te halen.

Er is geld
Volgens Annema maakt die doelstelling Nederland ook aantrekkelijk voor investeerders. "Nederland wil de energietransitie maken en er is geld voor. Die nieuwe installaties móeten er komen om de klimaatdoelen te halen. Dat is voor ondernemers een aantrekkelijk perspectief.”

De nieuwe grote vergister in Sterksel is van het Amerikaanse bedrijf Blue Sphere en is medegefinancierd door de BNG. Blue Sphere heeft ook in Italië vergisters. Blue Sphere laat de vergister bouwen en exploiteren door Anaergia. De door de provincie afgegeven vergunning staat op naam van bedrijvenpark Poort 43.

Niet overal grote bijval
Mestvergisters kunnen niet overal rekenen op grote bijval. Het IVN Heeze-Leende wil dat de provincie de nieuwe vergister in Sterksel strengere geurregels oplegt. En bij de rechtbank in Den Bosch loopt een zaak tegen de plannen voor een ook door het Rijk gesubsidieerde mestvergister in Nistelrode.

Op een aantal plaatsen hebben Brabanders slechte ervaringen met mestvergisters. Dat geldt bijvoorbeeld voor Nistelrode waar de provincie de mestvergister van BioSpares in 2015 sloot omdat het bedrijf zich niet aan de regels hield. In Sterksel waren er klachten over stank van de veel kleinere vergister van het Varkens Innovatie Centrum.

Opgelucht ademhalen
Veel Sterkselnaren haalden dan ook opgelucht adem toen Re-N Technology uit Hilvarenbeek afzag van plannen om die oude vergister te kopen. Re-N heeft onder de naam Zitta-Biogas plannen voor een mestverwerker in Tilburg.

Zitta Biogas heeft ook geprobeerd een grote vergister te bouwen op industrieterrein Chemelot in Geleen. Chemelot besloot vorig jaar de banden met Zitta Biogas te verbreken omdat het bedrijf niet opschoot met de bouw van de vergister.

Annema van Gas Terra noemt de vaak voorkomende bezwaarprocedures tegen mestvergisters 'de Nederlandse reflex'. Volgens Tom Voncken van belangenbehartiger De Biogasbranche zijn de bezwarenprocedures reden voor veel ondernemers om te aarzelen nieuwe grote vergistingsinstallaties te bouwen. "De installaties die nu op de markt komen, zijn de plannen van zes jaar geleden; ik zie geen níeuwe plannen."

Angst voor stank
In Brabant duikt bij alle plannen om iets met mest te doen de angst voor stank op. De bouwers van de installaties zeggen dat er van alles gedaan word om stank te voorkomen. Zo wordt de mest gelost in een ruimte met een verlaagde luchtdruk waardoor geur niet kan ontsnappen. "De grote ondernemers nemen de angst voor stank serieus en houden er rekening mee", aldus Annema van Gas Terra.

Het vorig jaar verschenen rapport 'Geur Bekennen' maakt duidelijk dat in de varkensprovincies Brabant, Gelderland en Limburg stank voor veel mensen een serieus probleem is. Omdat luchtwassers op varkensstallen minder goed presteren dan was berekend, hebben omwonenden vaak met stank te maken. Het maakt hen waarschijnlijk extra achterdochtig voor andere bedrijven die met mest aan de slag gaan... zoals mestvergisters..

LEES OOK:

Omwonenden willen mestverwerker weg uit Nistelrode maar rechtszaak loopt nog even door

'Geen nieuw agrarisch bedrijf op plek van onderzoekscentrum voor varkens vlakbij natuurgebied'