Mensen die via de post stemmen, moeten hun stempas en het stembiljet in twee aparte enveloppen doen. Het moet namelijk geheim blijven wat iemand heeft gestemd, dus een envelop met een stempas én stembiljet erin mag niet worden geopend. De NOS constateert dat kiezers dit niet goed hebben begrepen. De meeste briefstemmen zijn ongeldig omdat het stembiljet en de stempas in dezelfde envelop zijn gedaan.

Maar ook de manier waarop de briefstemmen moeten worden geteld, blijkt niet duidelijk op het stembureau. Sommige tellers openen daar de ongeldige enveloppen, halen de stempas eruit en plakken hem vervolgens weer dicht. Zo denken ze de stem weer geldig te maken. "Ik herstel zo het stemgeheim", redeneert een van de tellers. Maar dat klopt niet.

Laura van Herpen, voorzitter van het stembureau in Bernheze, grijpt snel in. "Deze enveloppen mag je nóóit openmaken", zegt ze tegen de tellers. Briefstemmen en het tellen ervan is volgens haar onduidelijk, omdat instructies hierover vaak zijn veranderd. "We dachten dat we het goed hadden uitgelegd, maar blijkbaar toch niet helemaal. Het is toch nieuw allemaal en ik denk daardoor voor mensen een beetje spannend."

Van Herpen noemt het zonde dat zo veel stemmen ongeldig zijn omdat ze in de verkeerde envelop zitten. "Daardoor gaan heel veel stemmen verloren en dat is gewoon jammer. Maar het is nou eenmaal de instructie van het ministerie. Dat kunnen we niet op eigen houtje gaan veranderen."

Alle ongeldige stemmen, worden wel bewaard in de hoop dat er andere regels komen. "Het zou ook jammer zijn als die zomaar worden weggegooid. We houden ze apart, zodat we ze snel mee kunnen tellen als er wel akkoord voor wordt gegeven."

De stembureauvoorzitter denkt dat het hoge aantal onjuiste stemmen ook in andere gemeenten het geval zal zijn. "Het zou heel bizar zijn als wij de enige gemeente zijn waar dit voorkomt. Maar ik had niet verwacht dat er zo veel ongeldig zouden worden verklaard. Dat valt echt tegen."

Dit jaar mogen mensen van zeventig jaar en ouder stemmen via de post. Dat is de eerste keer dat dit zo gebeurt en komt vanwege de coronacrisis. In Bernheze mochten in totaal 4.810 mensen boven de zeventig jaar stemmen per post. Van de 1688 stemmen die daadwerkelijk via de post zijn uitgebracht, zijn er 143 ongeldig verklaard. Dat is dus 8,5 procent van de briefstemmen. Normaal gesproken is ongeveer 0,3 procent van de stemmen bij reguliere verkiezingen ongeldig.

Het stemmen via de post is waarschijnlijk niet alleen in Bernheze fout gegaan. Vorige week bleek al dat van de 400.000 ingediende briefstemmen, zeker 2,5 procent ongeldig is. Die waren er namelijk bij PostNL tussenuit gevist, omdat ze in verkeerde enveloppen zijn opgestuurd.

Lees alles over de Tweede Kamerverkiezingen op onze themapagina.