Smiley of scheldwoord op je stembiljet? Dan is je stem nog steeds geldig
Je mag 'zakkenvullers!' op je stembiljet schrijven. Je stem is dan gewoon geldig, mits je wel keurig en 'ondubbelzinnig' één rood vakje hebt ingekleurd. "In dit geval kan de kiezer door het vermelden van ‘zakkenvullers!’ op het stembiljet niet worden geïdentificeerd", zo staat in een uitgebreide handleiding van de Kiesraad. Of het wordt gewaardeerd is dan weer de vraag.
Voor wie wat vrolijker is ingesteld: ook een smiley is niet verboden. De kiesraad is er meer dan duidelijk over in het protocol: "In vrijwel alle gevallen zal het stembureau immers enkel aan de hand van de smiley niet in staat zijn de kiezer te identificeren." Voor de duidelijkheid is er zelfs een voorbeeldfoto bijgedaan:
Je mag niets op het stembiljet schrijven waarmee iemand je identiteit kan achterhalen. Door een naam op te schrijven, maak je je stem al snel ongeldig. "Het doet daarbij niet ter zake of het de eigen naam of een andere naam is, want dat valt door het stembureau niet na te gaan." Toch zijn ze niet flauw. Als je letterlijk de naam van de kandidaat nog een keer overschrijft én het bijpassende bolletje rood maakt, knijpen ze een oogje toe.
Toch zijn er ook lastige situaties, zoals op de foto hieronder. "Dit is een twijfelgeval. Indien het stembureau aan de hand van de opmerking weet wie deze heeft gemaakt is de stem ongeldig. Dat is bijvoorbeeld het geval als de stembureauvoorzitter maar één buurman heeft, of als het handschrift wordt herkend."
Het lijkt zo simpel: je kleurt een bolletje rood. Wat doe je dan als stembureau bij andere symbolen? Een rood vinkje, stipje of kruisje in het vakje mag van de Kiesraad. Wie geen bolletje inkleurt en alleen de naam van zijn kandidaat eronder schrijft, heeft pech. "De wet vereist immers dat het witte stipje in het stemvak geheel of gedeeltelijk wordt ingekleurd." Ook alleen een pijltje voor je favoriete kandidaat is dus niet goed.
Heb je in een verwarde bui een verkeerd bolletje ingekleurd? Je moet je dan melden bij iemand van het stembureau. Je krijgt een schoon biljet en het oude wordt vernietigd. Doorkruisen en eigenwijs nog een bolletje inkleuren is zeker geen goed idee, dan is je stem ongeldig:
Hoe vaak dit alles nu precies voorkomt weet de Kiesraad niet.