Live zien agenten maandenlang nog gekkere dingen voorbijflitsen. Kiekjes van zeecontainers, berichten over wapens, cocaïne, pillen, een martelkamer. Maar ook familiefoto's. En dikke pakketten bankbiljetten.

Bij de dakloze man in Eindhoven, besluiten agenten toch maar eens een kijkje te nemen. Ze vinden er 12,5 miljoen euro., netjes verpakt in grote boodschappentassen.

In zijn slaapkamer ligt de cryptotelefoon. In huis ligt ook een briefje met de toegangscode. Het is een reeks cijfers die eindigt op 1984. Makkelijk te onthouden want het is zijn verjaardag. De cryptotelefoon ligt steeds dicht bij het privémobieltje van de Eindhovenaar. Ze maken samen contact met een zendmast, boven op een kantoor aan het Stadhuisplein.

Tientallen politieonderzoeken verlopen zo. Het begint met een verdachte chat, even puzzelen en ingrijpen als het nodig is. Meer dan 70 dagen lang stromen de bewijzen binnen. Tot 13 juni als de hack wordt ontdekt en gebruikers gewaarschuwd worden hun mobieltje acuut te dumpen.

De grootste inkijkoperatie ooit ('onderzoek 26Lemont') begon exact een jaar geleden en leverde spectaculaire vangsten op:

- Wouwse Plantage, een onderwereldgevangenis met martelkamer

- Tilburg, een netwerk van criminele ketelbouwers voor drugslabs

- Veldhoven/Geldrop, witwassers met diplomatieke paspoorten

- Zeeland/West-Brabant, drie netwerken van cokeimporteurs met een foute douanier

- Kapelle/Berkel Enschot, een groep cokesmokkelaars die kletste over hun zaak

- Rotterdam/Breda, de smokkel van 900 kilo coke uit een gekaapte container

- Oss/Veluwe, een voortvluchtige uit operatie Alfa gelokaliseerd en gepakt

Het aantal zaken met Encrochat als bewijs, is opgelopen tot vele tientallen. Ongekend grote internationale drugsnetwerken kwamen in beeld, met coke en crystal meth. Ook in Brabant.

Criminelen dachten onzichtbaar te zijn. Riskant, want het pakte vaker slechter voor hen uit. De politie vond sinds pakweg 2014 vaak cryptotelefoons bij huiszoekingen. Politie-specialisten rollen al jaren complete telefoonnetwerken met servers op: Ennetcom, PGP Safe, IronChat, Encrochat en begin 2021 volgde Sky Ecc, de grootste tot nu toe.

Er is altijd een hobbel voor de politie. Die moet eerst uitpluizen wie de telefoons gebruiken. Criminelen gebruiken verzonnen accountnamen, zoals Broodjekaas, Tolpainter, Hannibal, Luxuryballoon of Roadpuppy. En dus zeggen verdachten: hoezo ben ik dit? Bewijs het maar eens.

Wat uit te leggen
Een Encro-bericht alleen is onvoldoende. Maar je hebt wel wat uit te leggen als je zo'n toestel in huis hebt of er een selfie in je account zit en verderop een foto van een drugslab.

Advocaten vinden doorpluizen van de database een aanval op de privacy, er zitten ook familiefoto's tussen. Een Bredase advocaat noemde dat het een 'datarazzia'. Toch zien rechters ook bij Encrochat geen bezwaren.

De Eindhovense man van 12,5 miljoen kreeg 3,5 jaar cel voor witwassen. Maar hij had het geld niet in zijn eentje verdiend, hij was alleen bewaker. Er waren meer mensen betrokken bij het illegale gelddepot. In zijn telefoons vond de politie berichten zoals ‘Cookie komt zo 16 K halen’.

Cookie is nog niet opgespoord. In het database van Encrochat zitten meer dan 20 miljoen chats. Dat kost dus nog even wat tijd om ze te lezen. En ook met de nieuws hack heeft de politie een zee aan bewijzen. Nu de zaken nog.