Joris is proefpersoon voor nieuw coronavaccin dat in Amphia wordt getest
"Mannengriepje?", vraagt mijn vriendin. Chagrijnig schuif ik de telefoon weg. Mijn bonkende hoofd leg ik weer op een kussen. Ik heb spierpijn, 38 graden koorts, koude rillingen en doe middagdutjes vanwege de moeheid: de hele mikmak aan mogelijke bijwerkingen van een vaccin. En zij vraagt of ik een mannengriepje heb.
Het is vrijdagmiddag. 24 uur geleden heb ik ‘m gekregen: mijn eerste prik. Of er een vaccin in zit of een placebo: dat blijft voorlopig onbekend. Maar met zoveel klachten twijfel ik niet: dit móét toch wel het nog te keuren vaccin van fabrikant Curevac zijn? Of laten mijn lichaam en geest zich misleiden door het placebo-effect?
Nederland bestelde miljoenen doses
In december gaf ik me op als proefpersoon, om het Duitse vaccin te testen. Nederland bestelde miljoenen doses van CureVac, die vanaf het derde kwartaal geleverd worden. Na bijna een jaar schrijven over het coronavirus, leek me dit een interessante inkijk voor een nieuw verhaal. Zonder risico's is het natuurlijk niet, maar na me ingelezen te hebben, vertrouw ik de studie en een mogelijk proefvaccin. Extreme bijwerkingen zijn mogelijk, maar de kans dat je die krijgt, acht ik heel klein.
Een vriendelijke mevrouw belt me in februari op: of ik een week later naar het Amphia Ziekenhuis in Breda kom voor een informatiegesprek. Zeven dagen later volgt een eerste prik, vier weken erna de tweede.
Uitgebluste coronapatiënten
Een beetje zenuwachtig loop ik naar de eerste verdieping en volg ik de Herald-bordjes, die me naar de studie-afdeling leiden. Het uitzicht naar buiten herken ik. Dit lijkt wel de corona-vleugel, waar ik in mei 2020 fysiotherapeut Lennart een middag volgde. De afdeling waar normaal gesproken fitte vijftigers en zestigers vanwege het virus compleet uit het veld geslagen aan het zuurstof lagen. En waar extreme benauwdheid zich uitte in een paniekerige blik in hun ogen. Een medewerkster bevestigt: hierboven is de COVID-afdeling. Ik krijg er kippenvel van.
Ze geeft me een berg informatie. Als ik al eens positief getest ben op corona, mag ik niet meedoen. Ben ik van plan binnenkort aan kinderen te beginnen, dan wordt deelname uit voorzorg afgeraden. Eerdere studieresultaten - tests op knaagdieren en een kleine groep mensen - waren 'veelbelovend', wordt me in het ziekenhuis verteld.
36.500 proefpersonen
Aan deze derde en laatste testperiode doen 36.500 proefpersonen in Europa en Midden- en Zuid-Amerika mee. De helft krijgt tweemaal een vaccin ingespoten, de andere een zoutoplossing. Gekeken wordt naar bijwerkingen, aangemaakte antistoffen en of het vaccin beschermt tegen ziek worden na een corona-infectie.
Wie na de spuitjes coronasymptomen krijgt, kan goud waard zijn. Zij moeten zich op de infectieziekte laten testen. Want hoe goed het vaccin werkt, wordt gebaseerd op hoeveel mensen uit welke groep (placebo of vaccin) corona krijgen. Een eerste meting wordt gedaan bij 56 bevestigde coronagevallen.
Een voorbeeld: hoe meer mensen uit de placebogroep corona oplopen ten opzichte van de vaccingroep, hoe beter het middel werkt. Andersom kan natuurlijk ook. Stel: het aantal mensen dat COVID-19 krijgt, is in de placebogroep even groot als in de vaccingroep, dan kun je statistisch concluderen dat het vaccin niet effectief is.
Longarts leidt onderzoek in Breda
Remco Djamin leidt in het Amphia Ziekenhuis het vaccinonderzoek. Hij is longarts. Als we elkaar woensdagavond telefonisch spreken, heeft hij er een lange dag opzitten. Djamin is in touw geweest op de weer volle corona-units op volle verpleegafdelingen en de intensive care. "Het maakt nog steeds veel indruk: jonge mensen die er zo ziek van kunnen worden."
Ook omdat de arts dagelijks ziet wat het coronavirus kan aanrichten, vindt hij het bijzonder mee te werken aan dit vaccin. "Zonder vaccinaties komen we hier niet uit", is zijn overtuiging. "Mensen die bij ons in het ziekenhuis terechtkomen, zijn er niet mee geholpen. De vaccinatiecampagne verloopt frustrerend traag."
Maatschappelijke betrokkenheid
Inmiddels hebben alle deelnemers hun prikken gehad. Ook ik. Beide keren kreeg ik de dag erna griepverschijnselen, mogelijk een reactie op het proefvaccin (of placebo). Een Bredase vrouw die in de wachtkamer van de studie zit, lag na de eerste prik zelfs 'helemaal plat'. Terwijl een student vertelt nergens last van te hebben gehad. Hij doet mee voor het geld: per bezoek krijgen deelnemers 175 euro. En de Bredase? "Voor de maatschappij", klinkt het.
Zoals zij hebben 'opvallend veel mensen' een idealistisch motief om mee te doen, zegt onderzoeker Djamin. "We hadden heel snel genoeg deelnemers. Als ze zo een steentje kunnen bijdragen om het coronavirus tegen te gaan, dan is dit een gemakkelijke manier." Veel moeite kost het inderdaad niet. Tot nu toe moest ik vier keer naar het ziekenhuis: voor informatie, om prikken te krijgen en mijn bloed te laten controleren op antistoffen. Thuis geef ik om de paar dagen via een app door of ik last heb van corona-symptomen.
56 coronagevallen zijn nodig
CureVac hoopt dat het vaccin in juni wordt goedgekeurd door het Europese Medicijn Agentschap. Maar daarvoor zijn dus wel 56 bevestigde coronabesmettingen onder de deelnemers nodig.
Voor nu ben ik benieuwd of ik een placebo of een vaccin heb gekregen. Djamin lacht. Áls de arts het al weet, mag hij het niet vertellen. Er zit dus niets anders op dan geduldig afwachten en braaf eventuele symptomen doorgeven. En in de tussentijd - hoe cru dat ook klinkt - hopen dat genoeg deelnemers snel corona krijgen. Zodat gauw duidelijk wordt hoe goed het vaccin werkt en ik weet of die prikken mijn 'mannengriepje' waard waren.