De eerste coronagolf, in maart 2020, trof Brabant harder dan de andere Nederlandse provincies. In Brabant kregen opvallend meer mensen COVID-19 dan in de rest van Nederland; ook overleden er hier meer mensen dan normaal.

Gevolgen fijnstof
Toen viel al op dat de kaartjes die het aantal coronabesmettingen in beeld brachten, leken op de kaartjes van regio's met veel fijnstof in de lucht. Veel coronaslachtoffers vielen in de traditionele veehouderijgebieden in Oost-Brabant. De veehouderij is een belangrijke bron van fijnstof. Fijnstof bestaat uit hele kleine deeltjes die afhankelijk van de grootte ver in het menselijk lichaam doordringen.

In mei 2020 kwam de Wereldbank met een studie die aantoonde dat corona harder toeslaat in gebieden met veel luchtverontreiniging. Twintig procent meer fijnstof verdubbelde het aantal coronaslachtoffers in een gebied.

Ook politici zagen het
Het verband viel ook Brabantse politici en bestuurders op. Zij vonden dat er onderzoek moest komen. Op 8 april 2020 stelden GroenLinks, SP, Partij voor de Dieren en D66 er vragen over aan het college van Gedeputeerde Staten. Een paar dagen eerder vroeg burgemeester Marieke Moorman van Bernheze zich al af waarom juist in haar gemeente zo veel mensen getroffen werden door het coronavirus.

Het RIVM wil nu onderzoek doen. Dat gaat in samenwerking met de universiteit in Wageningen, de GGD's en de Utrechtse universiteit. Dat wil niet zeggen dat er snel antwoorden komen. De wetenschappers gaan uit van een onderzoek van bijna drie jaar. Er is al een jaar nodig om alle cijfers op een rijtje te krijgen. Voor die tijd moeten drie ministeries de opdracht aan het RIVM nog bevestigen.

Vieze lucht niet goed
Dat luchtverontreiniging niet goed is, staat vast. Deskundigen gaan ervan uit dat Nederlanders gemiddeld een jaar korter leven door luchtverontreiniging. Belangrijke bronnen van fijnstof zijn het verkeer, de veehouderij en de industrie, maar bijvoorbeeld ook houtkachels. Het Longfonds kwam deze week nog met een oproep aan de nieuwe regering om snel meer te doen tegen luchtverontreiniging.

Het zou dus zo kunnen zijn dat fijnstof zorgt voor een slechtere gezondheid en dat mensen met een slechtere gezondheid eerder corona krijgen of dat bij hen het coronavirus harder toeslaat. Hoe dat precies werkt, wil het RIVM nu verder uitpluizen.

Onderzoekers van het RIVM, de universiteit in Wageningen, het Nivel en het IRAS zijn al sinds 2011 bezig met de vraag of de veehouderij in Brabant invloed heeft op de volksgezondheid. Ook daar wordt gekeken naar fijnstof. Inmiddels staat vast dat mensen in de omgeving van een veebedrijf vaker luchtwegklachten hebben en omwonenden van geitenhouderijen vaker longontsteking. Dat geldt in Oost-Brabant, maar is ook onderzocht in andere veehouderijgebieden.

Onderzoek longontsteking stokt
Opvallend genoeg zit het coronavirus het onderzoek naar longontstekingen bij geitenboerderijen nu in de weg. De onderzoekers willen 1200 Brabanders met een longontsteking onderzoeken, maar door alle coronamaatregelen komt longontsteking minder voor. De uitslag van dat onderzoek zal daarom nog een paar jaar op zich laten wachten.

Voor het onderzoek wordt een 'maatschappelijke klankbordgroep' opgericht. De GGD Hart van Brabant hoopt dat Brabant hierin goed vertegenwoordigd zal zijn.