Op Poort 43 heeft de Amerikaanse investeerder Blue Sphere net een grote mestvergister gebouwd, een van de grootste van Nederland. Vanaf november werd de installatie langzaam in gebruik genomen. De mestvergister levert groen gas aan het Nederlandse aardgasnet.

Enorme vlammen
Sinds de installatie draait, klagen omwonenden regelmatig over stank en andere zaken die misgaan. Begin december rukte de brandweer uit vanwege de enorme vlammen bij het affakkelen van gas uit de installatie.

De provincie heeft het bedrijf daarover een stevige brief gestuurd. "We hebben de indruk dat u de processen in uw inrichting tot op heden absoluut niet onder controle heeft." En: "Verder blijkt uit uw feitelijk gedrag in het geheel niet dat u handelt met oog voor omgeving en milieu."

Nieuwe ploeg
In een reactie daarop heeft Blue Sphere het boetekleed aangetrokken. Het bedrijf erkent dat er dingen fout zijn gegaan en heeft de ploeg die de installatie bediende vervangen. Ook is er voortaan voortdurend een 'operator' op het bedrijf aanwezig. Bovendien is de fabriek volgens Blue Sphere van nieuwe techniek voorzien die stank moet tegengaan.

Mestvergisters zijn belangrijk in het Nederlandse overheidsbeleid. Bij de energietransitie wil Nederland aardgas vervangen door biogas uit mestvergisters.

Acht nieuwe vergisters per jaar
Nederland produceert ongeveer tweehonderd miljoen kuub biogas per jaar. In 2030 zou dat tien keer zo veel moeten zijn. Dat betekent dat er per jaar zo'n acht vergisters bij moeten komen die zo groot zijn als die in Sterksel.

"In het belang van de sector is het daarom hard nodig dat het in Sterksel goed gaat," zegt Tom Voncken van de brancheorganisatie Biogas. Het verzet van veel omwonenden tegen mestvergisters zorgt voor veel negatieve aandacht.

Het kan zonder stank
Hij, en Blue Sphere zelf, houden vol dat mestvergisting kan zonder stankproblemen. In alle presentaties stelt het bedrijf dat een mestvergister kan draaien zonder dat omwonenden er last van hebben.

"Maar," zegt Voncken, "de sector ligt onder een vergrootglas en je moet constateren dat de vergister in Sterksel op dit moment niet de beste leerling van de klas is."

Te weinig plannen
Te weinig ondernemers willen volgens hem aan de slag met mestvergisters. "Als je acht nieuwe installaties per jaar wil bouwen, moeten er plannen zijn voor 25 installaties in de komende drie jaar. Die zijn er niet. Blue Sphere is nog de enige grote buitenlandse investeerder die in Nederland actief is." Een aantal plannen voor grote vergisters is in het afgelopen half jaar afgeblazen.

Voncken wijt dat overigens niet aan de maatschappelijke weerstand maar aan de subsidies die de bedrijven krijgen om rendabel te draaien. Biogas maken is nog steeds vele malen duurder dan aardgas uit de grond halen. Via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland legt het rijk in twaalf jaar maximaal 151 miljoen euro toe op de installatie in Sterksel.

Enorm bedrag
Op zoveel geld kunnen nieuwe initiatieven niet meer rekenen. Door bezuinigingen van het rijk zijn de subsidies voor mestvergisters de laatste jaren omlaag gegaan. Het zijn nog steeds enorme bedragen maar volgens Voncken zo'n twintig procent lager dan nodig is voor een goede bedrijfsvoering.

"Overlast wil niemand," zegt Voncken. "Technisch is er veel aan te doen maar dan moet je wel kunnen investeren."