Nederland viert dat het 76 jaar geleden bevrijd werd van de Duitse onderdrukker. Steeds minder Nederlanders hebben de bezetting zelf nog meegemaakt. Wereldwijd leven nog altijd vele miljoenen mensen dagelijks in angst omdat ze worden onderdrukt door een dictator. Malek AlGhayad ondervond het aan den lijve en vluchtte in 2013 uit Syrië. Hij vertelt zijn verhaal.

In 2011 groeide het verzet tegen president Assad. Ook in de stad Daraa waar Malek woonde. Kinderen van 13 en 14 jaar werden opgepakt omdat ze een leus tegen de dictator op de muur van hun school hadden gekalkt. Twee maanden lang werden ze gemarteld. De militairen veegden de smeekbede van de ouders van tafel en weigerden om de kinderen vrij te laten, waarna de inwoners massaal de straat op gingen om te demonstreren.

Assad omsingelde Daraa met militairen en tanks. Mensen vluchtten hun huizen in. “Dit had ik nog nooit meegemaakt. Na de beschietingen was het doodstil in de stad. De volgende dag kwamen de soldaten en werden heel veel mensen opgepakt. Ook mijn broer en ik.”

Ze werden naar een gebouw van de veiligheidsdienst gebracht. “Daar werden we geslagen met houten stokken, plastic slangen, zwepen en kregen we elektrische schokken over ons hele lichaam. We werden uitgemaakt voor verraders en moesten vertellen wie onze opdrachtgevers waren. Maar die hadden we niet.”

Na een paar dagen werden de gevangenen overgeplaatst naar ondergrondse martelkamers in de hoofdstad Damascus. “De hele dag werden we verhoord en mishandeld. Daarna werden we teruggestopt in onze kleine cel, gevuld met nog 70 gevangenen. We kregen geen eten of drinken. Om te overleven dronken we water uit de smerige wc.”

Het ergste moest toen nog komen: de broers werden van elkaar gescheiden. “Hij werd naar een andere cel gebracht. Ik maakte me grote zorgen, want wist niet hoe het met hem ging. In de cel hoorde ik mannen, vrouwen en kinderen wanhopig schreeuwen en smeken om genade. Ik zag lijken. Ze waren doodgemarteld.”

Na drie weken werden Malek en zijn stadsgenoten plotseling vrijgelaten. Ondervoed, verwilderd, met bebloede kleding en zonder schoenen vond hij zijn familie terug. Ook zijn broer overleefde de martelingen.

In juli 2012 probeerden hoge officieren een militaire staatsgreep tegen de president te plegen. Die mislukte. Direct daarna werden er door het leger overal controleposten opgezet. Ook Malek werd bij zo'n checkpoint opgepakt en twee dagen gemarteld. Zonder aanleiding. "We werden geslagen en uitgescholden omdat wij uit de stad Daraa kwamen, waar het protest tegen het regime was begonnen."

In februari 2013 werd zijn stad veroverd door de rebellen en werd ook van Malek verwacht dat hij zich aansloot bij het gewapende verzet. Maar Malek wilde niet vechten. Hij vluchtte en liet zijn vader en moeder, vijf zussen en vier broers achter. "Het was oorlog. Ik moest direct vluchten en kon van niemand afscheid nemen."

Malek bereikte het buurland Libanon. Via Turkije en Griekenland reisde hij door naar Nederland. In september 2014 kreeg hij een verblijfsvergunning. Hij werkt nu in een restaurant, maar na de zomer gaat hij weer studeren: sociaal-juridische dienstverlening. Om mensen te helpen.

"Ik geniet echt van de vrijheid in dit land. Je bent hier een mens en wordt ook als mens behandeld. Ik mag hier een mening hebben en mag alles lezen. Wij hadden in Syrië spreekwoord 'De muren hebben oren'. Hier is dat niet. Als je daar ook maar een slecht woord over het Assad-regime zei, dan werd je opgepakt. Het bewind heeft overal oren en ogen. Ook onder de bevolking."

"Voor de meeste Nederlanders is vrijheid vanzelfsprekend, maar voor ons was het de grootste droom. Bijvoorbeeld bij de verkiezingen in Syrië. Wij moesten gaan stemmen, anders werd je opgepakt. En er was maar één partij waarop je kon stemmen: de partij van Assad."

Malek roept Nederlanders om meer te genieten van onze vrijheid en veiligheid. "Die gaan namelijk hand in hand. Je kunt niet genieten van vrijheid zonder veiligheid. En andersom. Jullie mogen echt elke ochtend dankbaar zijn dat jullie in Nederland leven. Sommige mensen klagen hier over de politie, maar die is hier om ons te beschermen. En niet zoals in Syrië om mensen op te pakken die het niet eens zijn met de dictatuur."

Het verhaal van Malek is het vijfde deel van een vijfdelige serie over het thema vrijheid.