“De discussie over slavernij die moet je voeren. Maar niet over de rug van Peerke Donders. Die heeft zich juist altijd met afschuw uitgesproken over de slavernij." Hein van Oorschot, voorzitter van de stichting Petrus Donders Tilburg, windt er geen doekjes om. Dat het Ubuntu Connected Front (UCF) Tilburg maandag een ingezonden brief op Tilburgers.nl plaatste, waarin ze zich uitspreekt tegen Donders, is niet goed gevallen.

In het Wilhelminapark staat een beeld van de Tilburgse missionaris die in de 19e eeuw in Suriname werkte. Hij staat en houdt zijn hand op het hoofd van een knielende Afrikaan. “Is de hand van de missionaris op het hoofd van de naamloze geknielde zwarte man feitelijk anders dan de knie van de politieagent in de nek van George Floyd?”, zo refereert Kenneth Cuvalay van UCF aan de Black Lives Matter discussie.

In brieven die hij naar Nederland schreef, stelde Donders dat de Afrikanen halve wilden waren, zonder echt geloof. Van Oorschot: “Je moet dat zien in die tijdsgeest. Peerke ging daarheen als missionaris om het christelijk geloof te verspreiden.”

“Het is ook een verkeerde interpretatie van het standbeeld”, zo stelt Van Oorschot verder. Dat moet blijven waar het staat, vindt hij. Hij krijgt bijval van medebestuurslid Paul Spapens: “Peerke heeft zich in 1846 in een brief aan monseigneur van Someren uitgesproken tegen de slavernij. Dat was voor die tijd heel bijzonder. Hij liep het risico dat de Nederlandse gemeenschap zich tegen hem zou keren.”

In de brief stond onder meer: “O, had men hier zooveel zorg voor het behoud en welzijn der slaven, als men in Europa voor de lastdieren heeft, dan zou het er beter uitzien. …… Ongelukkig zij, die zich met het zweet en bloed verrijken van die arme slaven, die geen verdedigers vinden dan God!"

Die tekst is op borden gezet die dinsdag bij het Peerke Donders paviljoen zijn opgehangen. De missionaris bestreed de slavernij echter niet actief. “Donders was ook geen politiek activist", verdedigt Van Oorschot de missionaris. “Het was niet iemand die op de barricades ging staan.”

Het beeld in het Wilhelminapark is geen eigendom van de stichting Petrus Donders, benadrukt Spapens. “We vragen de gemeente al vier jaar om een uitleg bij het beeld te plaatsen over wie Peerke nu eigenlijk was. Maar dat wordt niet gedaan.” Van Oorschot voegt toe: “Dan hadden we dit gekut niet gehad."

Kenneth Cuvalay van UCF blijft echter bij zijn standpunt: "Donders heeft één keer gezegd dat hij tegen slavernij is. Maar die man heeft toch meegewerkt en leefde in de structuur die kolonisatie en slavernij hebben vertegenwoordigd. Kinderen wordt geleerd dat Donders een held zou zijn. Dat is een misleidende vorm van indoctrinatie.”

Hij wijst naar het beeld. “Alleen al hoe hij kijkt, het is een uitstraling van superioriteit. Ik sta hoog verheven boven jou. Hij kijkt op de man neer, doet alsof die Afrikaan inferieur is, hulpeloos, zonder kracht en is overgelaten aan zijn christelijke barmhartigheid.”

Het was ook helemaal niet nodig om de Surinamers het christelijke geloof op te leggen, vindt Cuvalay. “Die mensen hadden een eigen cultuur en beschaving. Wat was daar mis mee? Donders heeft meegewerkt aan de onderdrukking en vernietiging van de cultuur van inheemse en Afrikaanse mensen, alsof hun cultuur niet van betekenis was.”