Boeren in Meierijstad houden gezamenlijk bijna twee miljoen dieren. Minder dieren is manier om de uitstoot naar beneden te krijgen, maar het is geen doel op zich, zegt Goijaarts. "Er zijn ook andere innovatieve manieren om uitstoot te verminderen." Toch juicht de gemeente initiatieven toe om de veestapel in de gemeente te verkleinen.

"Agrariërs denken er serieus over na", zegt Goijaarts. Voor de warme sanering vanuit het Rijk, meldden zich alleen al 23 varkensboeren. "Die hebben getekend om te stoppen met fokken." De gemeente wil zelf ook graag helpen als boeren twijfelen over wat ze met hun bedrijf moeten doen.

"We proberen in gesprekken aan de keukentafel te kijken wat er mogelijk is op de plek van het boerenbedrijf. Niet alles wat wordt bedacht kan ook worden uitgevoerd", zegt Goijaarts. Ook is het van belang dat boeren met bedrijven in hun omgeving praten. "Samen optrekken. We proberen te stimuleren dat wordt gekeken naar een gebiedsverandering."

Zo'n gebiedsverandering staat op de planning in het buitengebied van het dorp Eerde. De rand van de Vlagheide is uitgeroepen tot recreatiegebied. Net als bij de Noordkade in Veghel en de Kienehoef in Sint-Oedenrode is het ontwikkelen van recreatie een speerpunt. Goed nieuws voor de familie Van de Meerakker in Eerde, zou je denken.

Ad en Petra van de Meerakker begonnen hun boerenbedrijf in 1978. Ad noemt het een bestaan van 'leven op de klok'. "Zeven dagen per week, twee keer per dag de koeien melken." Tientallen jaren gaat dat goed totdat Ad en Petra hun dochter verliezen bij een verkeersongeval. "Willen we dit nog wel, vroegen we ons af. Is dit het leven dat we willen leiden? Stoppen wilden we niet, maar zo doorgaan óók niet", zegt Ad.

Na lang wikken en wegen komt er in 2006 een melkrobot. Dat geeft Ad en Petra meer vrijheid, maar ze moeten hun aantal koeien wel verminderen. Ook komt er een zorgboerderij op hun land. "Vier dagen per week krijgen cliënten hier dagbesteding, de overige dagen wordt ons boerderijke verhuurd", zegt Petra. Ad past de stal aan aan de nieuwe overheidsregels. Zo kunnen ze er nog een kleine vijftien jaar mee uit de voeten.

Die tijd is nu om. Opnieuw investeren voor nog eens vijftien jaar gaat niet. Ad en Petra zijn inmiddels op leeftijd, hun zoon Paul ziet zichzelf niet als koeienboer. "De techniek van de melkrobot of van de voertuigen vind ik bijster interessant, maar die koeien toch net iets minder. En als koeienboer zou dat nou precies andersom moeten zijn."

Paul en zijn vrouw Cindy willen het bedrijf wél overnemen, maar dan zónder koeien. "Er komen een paar recreatiewoningen, met dieren eromheen. Er komt een bed and breakfast en de zorgboerderij blijft." De gemeente is onder de indruk van de plannen, maar dan blijft het heel lang stil.

Volgens Gerard van Zutphen van ZLTO is het ambtelijk apparaat nog niet zo ver. "Bestuurlijk is met het college afgesproken dat vrijgekomen agrarische bedrijven redelijk makkelijk een andere bestemming moeten kunnen krijgen. Het probleem is dat de ambtenaren nog moeten worden bijgepraat. De ambtenaar bladert nu een boek door en als het initiatief niet in dat boek staat, dan kan het niet."

De gemeente wil dus wel, maar is nog onvoldoende toegespitst op nieuwe initiatieven. Extra pijnlijk voor agrariërs die het moeilijk vinden om te stoppen, zegt Van Zutphen. "Vaak is het voor de agrariër al een enorme worsteling om te stoppen. Als die beslissing dan eenmaal genomen is, dan wil die boer ook gewoon dóór."

Wethouder Goijaarts bevestigt dat innovatieve plannen niet altijd meteen passen in bestaand beleid. "Maar we zijn bereid om dat beleid aan te passen om die ideeën mogelijk te maken. Maatwerk is het sleutelwoord en daar zullen we ons best voor doen." Dat betekent volgens Gooijaarts ook dat de gemeente er uiteindelijk anders uit gaat zien.

"De komende decennia voeren we de strijd om de vierkante meter. Woningbouw, bedrijventerreinen, de energietransitie. Alles heeft ruimte nodig, maar óók de agrarische sector. De typische Hollandse landschappen met de koeien in de wei mógen niet verdwijnen. Die ruimte moeten we ook blijven bieden."

Voor Ad en Petra van de Meerakker zal het wennen zijn, als de koeien uiteindelijk niet meer in de wei lopen. "Ik ben de vierde generatie in de landbouw en nu stopt het hier. Maar, weet je? We kunnen er makkelijker in mee, want de kinderen zijn dan gelukkig", zegt Ad. Even zijn ze stil en dan vult Petra aan: "En wij hebben het geluk dat we niet op een appartementje hoeven te gaan wonen. Wij kunnen hier blijven."

LEES OOK:

Brabant verandert: straks meer dan 900 boeren minder

30 boeren die veel stikstof uitstoten bij natuurgebieden, willen stoppen

Wim helpt boeren die in de put zitten: ‘Je moet stoppen voordat je de regie kwijtraakt’