Nederland hield zich lange tijd vooral met corona bezig. In die tijd is de stikstofcrisis achter de schermen gewoon doorgegaan. Een van de belangrijkste politieke vragen is hoe het nieuwe kabinet met die stikstofcrisis omgaat.

De natuur in Nederland gaat snel achteruit. Ook in Brabant, blijkt uit vorige week verschenen onderzoek van de provincie, verdwijnen belangrijke én beschermde soorten in een rap tempo. Stikstof is daar een belangrijke oorzaak van.

Halveren stikstof
Het parlement keurde daarom in december een wet goed waarin staat dat de hoeveelheid stikstof in Nederland de komende tien jaar gehalveerd moet worden. Op die manier moet de hoeveelheid stikstof die in natuurgebieden terecht komt snel minder worden. Overigens wordt ook gezegd dat die halvering niet voldoende is en dat ingrijpendere maatregelen nodig zijn.

Het PBL heeft in een advies op een rijtje gezet wat de consequenties van die wet kunnen zijn. Daarbij gaat het vooral om het idee dat geprobeerd wordt over heel Nederland de uitstoot terug te brengen.

Brabant gevoelig
Brabant is als provincie met veel zandgronden gevoelig voor stikstof. De natuur die hier van oudsher voorkomt, is gewend aan de schrale zandgrond en lijdt snel onder een overmaat aan stikstof. Daar komt bij dat Brabant een boerenprovincie is met veel vee. Ammoniak in mest veroorzaakt stikstof.

Het Planbureau voor de Leefomgeving schrijft dat het vasthouden aan het stikstofbeleid een 'politieke keus' is. Volgens het PBL wordt het dan in Brabant (en andere zandprovincies) onmogelijk om nog landbouw te bedrijven. Dat geldt ook, zo staat er in het rapport, voor biologische of extensieve landbouw - dat zijn boerderijen met heel weinig beesten per hectare en veel aandacht voor de natuur.

'Dat is het einde van een leefbaar platteland,' schrijft boerenorganisatie LTO in een eerste reactie op het stuk. Biologisch boer Kees Scheepens uit Oirschot ziet de landbouw nog niet snel verdwijnen, "maar dat het anders moet of anders kan, daar wil ik nog wel een boom over opzetten."

Techniek
Het PBL waarschuwt ook voor het vertrouwen in technische oplossingen. De kans is groot dat grote investeringen op boerenbedrijven snel nutteloos blijken te zijn omdat Nederland als geheel de gestelde stikstofnorm niet haalt.

Het Planbureau wijst erop dat er naast het stikstofbeleid ook nog Europese afspraken zijn voor broeikasgassen. Ook landbouwbedrijven zorgen voor broeikasgassen. De combinatie van maatregelen tegen stikstof én maatregelen tegen broeikasgassen maken het erg lastig.

Stikstof niet in wet
Het Planbureau schrijft dat in de wetgeving voor Natura 2000-gebieden niets over stikstof staat. De opdracht voor Nederland is om die natuurgebieden - die nu voor het overgrote deel snel achteruit gaan - weer tot leven te wekken. Stikstof speelt daarbij een rol maar niet de enige.

Het PBL maakt nadrukkelijk geen politieke keuze. Dat is aan de nieuwe regering en aan het parlement. De suggestie in het stuk is om beter te kijken naar de aparte natuurgebieden en naar maatregelen om de kwaliteit daarvan te verbeteren. Dat zou kunnen door boerderijen in de omgeving uit te kopen en door steviger in te zetten op actie tegen de verdroging van de natuur.

LEES OOK: De boer verdwijnt uit Brabant als stikstofregels worden aangescherpt