Wie de stikstofcrisis een beetje bij wil houden, krijgt nogal wat leeswerk te verstouwen. In mei kwamen boeren, bouwers en natuurbeschermers met hun Versnellingsakkoord. Vorige week presenteerde stikstofprofessor Jan Willem Erisman zijn verhaal 'Naar een ontspannen Nederland' en maandag verscheen een advies van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Natuur snel slechter
Tussendoor kwam de provincie nog met een rapport over de toestand van de Brabantse natuur. En die gaat snel achteruit. Ook door de nog steeds overmatig neerdwarrelende stikstof.

Het is niet toevallig natuurlijk al die rapporten. Den Haag werkt aan een nieuw kabinet. Alle partijen wachten op maatregelen. Niemand gaat ervan uit dat tijdens de coranacrisis de stikstofcrisis zichzelf heeft opgelost.

Geen stikstof erbij
Nederland is wettelijk verplicht de natuur in bepaalde natuurgebieden te beschermen. Omdat stikstof slecht is voor die natuur mag er eigenlijk geen stikstof meer bijkomen. Het speelt al tientallen jaren maar wanhopige natuurbeschermers zetten Nederland in mei 2019 met een juridische procedure voor het blok. Stikstof uitstoten mag pas als wetenschappelijk is aangetoond dat effectieve maatregelen worden genomen om de hoeveelheid stikstof te verminderen.

Het demissionaire kabinet Rutte legde zes miljard euro opzij om iets te doen aan de stikstofcrisis. Daar zal het niet bij blijven. Stikstofprofessor Erisman pleit in zijn rapport voor een investering van anderhalf tot twee miljard per jaar in de komende tien jaar. Een vergelijkbaar bedrag staat in het Versnellingsakkoord en wordt genoemd door politieke partijen in Den Haag.

Natura 2000-gebieden
In zijn eerste reactie op het PBL-advies pleitte Janus Scheepers van de ZLTO er maandag nog eens voor om de status van de zogenaamde Natura 2000-gebieden (Brabant heeft er twintig) tegen het licht te houden. Het is vaker geopperd maar het is ook iets waar juristen die de Europese regelgeving goed kennen weinig heil in zien. Het is bijna onmogelijk om gebieden die status af te pakken.

Inmiddels heeft demissionair minister Carola Schouten een wet door het parlement geloodst waarin staat dat over ruim tien jaar bijna de helft van de Natura 2000-gebieden een gezond (en dus veel lager) stikstofniveau moet hebben. In de jaren erna moet het aantal 'gezonde hectares' steeds verder stijgen. De partijen van het Versnellingsakkoord (boeren, bouwers en natuurbeschermers) willen daar met extra investeringen nog een schepje bovenop doen.

Te veel techniek
Het Planbureau voor de Leefomgeving was eerder kritisch over dat Versnellingsakkoord. Volgens het PBL steunt het te veel op technische maatregelen (bijvoorbeeld nieuwe stallen) waarvan (nog) niet altijd duidelijk is of ze wel effectief zijn.

In het maandag verschenen rapport wordt die kritiek herhaald met de waarschuwing dat investeringen in techniek versneld afgeschreven moeten worden als ze niet het gewenste resultaat hebben.

Het meest schokkende deel van het PBL-rapport is wel dat bij het strikt vasthouden aan de stikstofnormen in de toekomst in de boerenprovincies Brabant, Gelderland en Overijssel geen ruimte meer is voor de landbouw. Janus Scheepers maakte maandag meteen duidelijk dat hij zich dat niet kan voorstellen.

'Zeker niet het doel'
Bij een kort rondje langs verschillende milieuorganisaties klinkt hetzelfde geluid. De landbouw moet anders (minder intensief met minder dieren en meer aandacht voor de natuur) maar niemand wil een Brabant zonder boeren.

"Dat is zeker niet het doel", zegt Misha Mouwen van de Brabantse Milieufederatie. "We gaan voor een toekomstbestendige landbouw. We hopen niet dat een Brabant zonder boeren de uitkomst is."

Biologisch boer Kees Scheepens uit Oirschot ziet de landbouw ook nog niet snel verdwijnen:

LEES OOK: Planbureau: 'Handhaven stikstofnorm maakt landbouw in Brabant onmogelijk'