Een stedenband is een vriendschap tussen een Nederlandse gemeente en een plaats in een ander land. In onze provincie zijn er tussen de 45 en 60:

• Soms heeft de samenwerking iets weg van ontwikkelingshulp.
• Soms worden wedstrijden georganiseerd tussen sportteams.
• Of er worden uitwisselingsprojecten voor studenten gestart.
• Soms is er ook een economische samenwerking.

Veel stedenbanden zijn de afgelopen jaren opgeheven of leiden een 'slapend' bestaan. Andere zijn omstreden.

Gratis mondkapjes
Cuijk en Tilburg zijn de gemeenten met de meeste actieve stedenbanden. Cuijk onderhoudt vriendschappen met maar liefst zeven buitenlandse plaatsen in de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Tilburg heeft vijf stedenbanden iets verder van huis, waaronder Matagalpa in Nicaragua, Minamiashigara in Japan en Same in Tanzania.

Aan het begin van de coronacrisis legden de banden met China ons geen windeieren. Oss ontving duizenden coronatesten van zusterstad Taizhou en in Tilburg werden 20.000 mondkapjes uit Changzhou afgeleverd. Breda kreeg er van hun zusterstad Yangzhou nog eens 30.000.

Toch klonk er al snel kritiek: een meerderheid van de Tilburgse gemeenteraad vroeg zich af of een vriendschap met een land waar de mensenrechten geschonden worden wel een goed idee is. In Oosterhout (bevriend met het Chinese Nantong) speelde dezelfde discussie.

'Mensenrechtenlink'
En ze zijn niet de enige, al is China niet altijd de bron van het ongemak. De VVD in Oisterwijk wond zich vorige maand op om het feit dat de vlag van Azerbeidzjan aan het gemeentekantoor wapperde. Het land schendt het oorlogsrecht door al maanden 200 Armeniërs krijgsgevangen te houden. Toch onderhoudt Oisterwijk heel warme banden met het dorp Muganli. Volgens de VVD moet dat in de toekomst duidelijker aangegeven worden dat de contacten met dat dorp niet betekenen dat de gemeente het landelijk regime steunt.

Wat kun je nog meer doen, behalve de band verbreken? In Breda besloten ze na gedoe in de gemeenteraad bij ieder bezoek aan Yangzhou de mensenrechten aan te kaarten. Eerder werd al besloten dat bij een geschonken Chinees paviljoen op enige manier een link moet worden gelegd met de mensenrechtensituatie. Hoe dat er precies uit gaat zien is nog niet bekend, maar dat kan bijvoorbeeld een bordje met een tekst zijn. Eindhoven heeft ook een paviljoen gekregen van zusterstad Nanjing, daar is van een bordje met uitleg nog geen sprake.

Vlag van de oppositie
Dat weerhoudt de stad er niet van af en toe een statement te maken, stedenband of niet. De officiële vriendschap met Minsk (Wit-Rusland) is al in 2013 gestopt, maar toen oppositieleider Svetlana Tichanovskaja een bezoek aan Nederland bracht wapperde bij het stadhuis een onofficiële versie van de vlag van Belarus, die gebruikt wordt door tegenstanders van het regime.

De Federatief Joods Nederland riep begin 2020 Oss op om de band met het Belgische Aalst direct te verbreken, nadat er antisemitische karikaturen te zien waren in de carnavalsoptocht aldaar. Dat bleek na onderzoek niet nodig: de gemeente onderhoudt geen officiële vriendschapsband met de Belgen.

Omstreden homowet
Nu mensenrechten in zustersteden steeds vaker voer voor discussie zijn kunnen ze in Altena en Goirle tevreden zijn. Hun banden met respectievelijk Heves in Hongarije (omstreden homowet) en Krasnagorsk in Rusland (mensenrechten in het algemeen) behoren al een tijdje tot het verleden.