De lading graan komt uit Polen en is in Nederland op drie schepen geladen. Een daarvan ligt nu in Veghel, de andere twee in Utrecht en Zwolle. "In Utrecht is iemand zo slim geweest om de stoffen te meten", weet Sunniva Fluitsma, woordvoerder van de Algemeene Schippers Vereeniging. "Toen kwamen de lossers erachter dat er een zeer hoge concentratie fosfine aan boord was. De hoeveelheid was honderden keren meer dan acceptabel is. Het was levensgevaarlijk."

Extreem giftig
Daarop werd het schip in Veghel gewaarschuwd. Die was daar net aankomen om gelost te worden. De bemanningsleden moesten meteen van boord. Het is onbekend om hoeveel mensen dat ging. "Het is Nederlands gezin. Ze hebben zich uit voorzorg laten controleren in het ziekenhuis. Ze voelen zich allemaal goed." Volgens de woordvoerder hebben ze geluk gehad: "In hun ruim was de concentratie fosfine 300 ppm (deeltjes per miljoen). Maar vanaf 0,5 ppm is het al levensgevaarlijk." Fosfine is een kleurloos, ontvlambaar en zeer giftig gas.

Rattengif in graan
De stof kan volgens de woordvoerder worden vergeleken met rattengif. "Het komt bij het graan in de vorm van pillen en is er om graan te ontsmetten en te zorgen dat er geen ongedierte komt. Naar wat ik had begrepen, zouden ze dat in Polen niet erin mogen doen. Binnen Europa is er namelijk de afspraak dat dit niet wordt gedaan."

Maar waar het nou precies mis is gegaan, is volgens Fluitsma niet duidelijk. "Hoe kan het nou dat een schipper die met die lading werkt niet van tevoren wordt verteld dat er gif in de lading zit? Maar onderling geeft iedereen elkaar natuurlijk de schuld."

Stof breekt vanzelf af
Er mag komende tijd in ieder geval niemand meer in de buurt van de giftige lading komen. Gevaar voor de omgeving is er echter niet.

Wat er met het schip gaat gebeuren, is niet duidelijk. "De gifstof breekt op den duur vanzelf af. Dus tijd zal het werk moeten doen, maar dat kan weken duren. Ik weet wel dat de omgeving het schip weg wil hebben. Bedrijven willen het wegslepen of de lading verplaatsen in bakken. Maar dat moet ook maar veilig kunnen. Daar zijn ze wel mee bezig", weet Fluitsma.

Niet de eerste keer
Volgens Fluitsma is het overigens niet de eerste keer dat dit gebeurt. "Twee jaar geleden zat er ook een giftige lading op een binnenvaartschip. Twee mensen zijn toen met de ambulance afgevoerd en bijna overleden. Dat was een drama."

De Algemeene Schippers Vereeniging heeft volgens Fluitsma toen een hoop herrie geschopt. "Er zijn daardoor Kamervragen gesteld en moties aangenomen om de werkwijze te nemen. Het protocol is aangepast in havens. Maar dat gaat om laden in zeehavens, niet in binnenvaarthavens. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) controleert ons altijd op papieren en dergelijke. Maar het zou fijn zijn als de ILT andersom ons ook zou beschermen en voor ons controleert of het veilig genoeg is."