Het zonovergoten terras van café Schuttershof zit op dinsdagmorgen al aardig vol. Het café wordt gerund door professionele medewerkers, maar eigenaar zijn de inwoners van Esbeek zelf. “De coöperatie heeft zeshonderd leden”, legt voorzitter Piet Verhoeven uit. “Driehonderd van hen hebben aandelen en die hebben een gezamenlijke waarde van 473.000 euro. Van dat geld hebben wij het café gekocht.”

Door initiatieven als deze viel Esbeek al in 2018 zo op dat koning Willem-Alexander een kijkje kwam nemen. Een jaar later werd Esbeek het meest innovatieve dorp van Nederland en daarom dingt het nu mee naar de Europese prijs.

Veilige basis
Voor de volgende stop hoeft de jury niet ver te reizen. Naast de kroeg zit, hoe kan het anders in een dorp, de kerk. Maar de voormalige Adrianuskerk is tegenwoordig een kinderopvang en basisschool. Liesbeth Klessens werkt er sinds het begin: “Ik wil dat alle kinderen in hun eigen dorp naar school kunnen. Zodat ze hier een veilige basis krijgen voor de rest van hun leven.”

De kinderopvang loopt zo goed, dat zelfs ouders uit omliggende dorpen hun kinderen ernaartoe brengen. "Er is nu een wachtlijst", zegt Liesbeth trots.

13.000 latjes
Even buiten het dorp, aan de Beerendijk, staat een blikvanger die de Europese juryleden moet bekoren: een gigantische koe. Het kunstwerk De Melkfabriek maakte Hannes Verhoeven samen met de inwoners van Esbeek. 13.000 latjes timmerden ze tegen de stalen constructie. Via een lange trap kom je in de buik van de koe: de melkfabriek.

Terug naar café Schuttershof. Irma de Graaf is er vrijwilliger. Ze is voor de liefde vanuit Amsterdam naar Esbeek gekomen. Ze heeft ook twee eigendomscertificaten, of eigenlijk: haar kinderen: “Ik heb ze op naam van mijn kinderen gekocht. Ik wilde dat het café behouden blijft voor de toekomst. En mijn kinderen zijn de toekomst, dus zij hebben de aandelen gekregen.”

Wordt het meest vernieuwende dorp van Nederland ook het meest vernieuwende van Europa? Irma heeft goede hoop: “We zijn optimistisch, natuurlijk. Anders waren we ook nooit aan al die projecten begonnen. We gaan er helemaal voor, want we denken dat we een goede kans maken.”

Dit najaar maakt de jury de winnaar bekend.