Elke nabestaande krijgt maximaal twintig minuten de tijd om zijn of haar verhaal te doen. "De belangrijkste twintig minuten van je leven", zegt Jeanne Hornikx. Zij en haar man verloren die 17e juli hun enige dochter, Astrid. "Je hebt maar één kans, één mogelijkheid om iedereen te vertellen hoe zwaar het gemis is. Nog één keer, voor Astrid."

Historisch moment
Nabestaanden hoeven niet aanwezig te zijn in de rechtbank om hun verhaal te doen. Het mag ook door middel van een vooraf opgenomen boodschap, of via een live verbinding vanaf een andere locatie. Toch kiezen de meeste mensen ervoor om hun verhaal wel in de rechtbank te doen. Volgens het Rechtsbijstandsteam MH17 is dit een historisch moment in de Nederlandse strafrechtspleging. Nooit eerder maakten zoveel slachtoffers gebruik van hun spreekrecht in een strafproces.

Niet alleen Nederlanders zullen spreken. Ook nabestaanden uit Australië, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Canada, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Indonesië spreken de wereld toe. Er is voor de sprekers en hun familie een speciale ruimte ingericht op het Justitieel Complex Schiphol. Zo kunnen zij het verloop van de zaak volgen en elkaar steunen waar nodig.

Verklaringen komen in het strafdossier
De verklaringen worden toegevoegd aan het strafdossier. Zo zal elke verklaring meewegen in het bepalen van de strafmaat. Dat is voor veel nabestaanden belangrijk, omdat het een beetje houvast geeft. Achter elke overledene schuilt een poel van verdriet, die op deze manier serieus wordt genomen.

Voor het afleggen van de slachtofferverklaringen zijn drie weken uitgetrokken. Jeanne en Bart Hornikx komen op de laatste dag, 24 september, aan de beurt. Dat voelde eerst niet goed. "Dan heeft iedereen zijn verhaal al gedaan. Wat is dan nog de impact van het onze? Doen we zo recht aan Astrid?"

Jeanne heeft het zich een tijd lang afgevraagd. Tot ze zich realiseerden dat ze zouden spreken op de verjaardag van Bart Lambregts, de vriend van Astrid, met wie ze op die fatale dag vertrok voor een prachtige vakantie. "Het moet zo zijn, dat voelen we nu wel."

Alle inzittenden kwamen om
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 onderweg van Schiphol naar Kuala Lumpur. Vanwege overboeking en omdat passagiers met een transfer later bij de gate op Schiphol aankwamen, vertrok de vlucht dertien minuten later dan gepland. Rond 15.40 uur Oekraïense tijd, drie uur na vertrek, werd MH17 neergehaald boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 50 Brabanders.

Na jaren onderzoek, zegt het speciaal hiervoor opgerichte internationale onderzoeksteam onomstotelijk bewijs in handen te hebben dat vlucht MH17 is neergeschoten door een BUK-raket. Volgens de onderzoekers zijn de raket en het bijbehorende lanceersysteem aangevoerd vanuit Rusland. Drie Russen en een Oekraïner staan terecht voor betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17.

Rusland weigert verdachten uit te leveren
Hoe lang het proces nog gaat duren is onduidelijk. In het meest gunstige geval komt er eind 2022 een uitspraak. Of de verdachten, als ze veroordeeld worden, ooit achter tralies zullen verdwijnen is nog maar de vraag. Rusland weigert de verdachten uit te leveren aan Nederland. Ook hebben zij zelf eerder al aangegeven niet naar Nederland te komen voor het proces.