Nabestaanden MH17 spreken tot rechter: 'Ons gezin is geamputeerd'
Het is een foto van blije vakantiegangers, die in de rechtbank wordt getoond. Erop staan vader Rob van Keulen, moeder Caroline van Keulen en hun zonen Allard en Jeroen uit Teteringen. Ze zitten in het vliegtuig, vlak voordat het gaat opstijgen. Zich nog van geen enkel onheil bewust.
De foto komt van een fototoestel dat is gevonden op de crashsite. Een fototoestel van iemand anders, waar deze zo waardevolle foto op bleek te staan. Het gezin Van Keulen in het gangpad.
De advocaat van Jaap van Keulen, de vader van Rob en de opa van Allard en Jeroen, leest zijn verklaring voor. Hoe de ramp op 17 juli zorgde voor een amputatie van het gezin. Hoe ze in 19 maanden na het ongeluk maar liefst 16 keer bericht kregen dat er een stukje van het lichaam van een van hun geliefden was gevonden, 220 stukjes in totaal.
"Zij en alle andere mensen die daar te zien zijn leven niet meer."
Martijn Martens verloor zijn zus, zwager, neefje en nichtjes, een gezin van zes uit Neerkant. "Ik zie mijn zus op de beelden bij de gate zwaaien naar de rest van haar gezin. Het duurt lang en het is fijn om te zien. Maar dan komt het besef. Zij, en alle andere mensen die daar te zien zijn leven niet meer." De onzekerheid heeft hem lang aangevlogen. "Krijgen we de lichamen terug? In welke staat?".
Het verdriet was eindeloos. Niet alleen van hem, maar ook van zijn ouders. Hij heeft geprobeerd hen zo goed mogelijk bij te staan, maar dat was en is nog steeds zwaar.
"Ze liegen, wij weten dat ze liegen en zij weten dat wij weten dat ze liegen."
"Ze liegen, wij weten dat ze liegen en zij weten dat wij weten dat ze liegen." Zo begon de eerste slachtofferverklaring die werd voorgelezen. Ria van der Steen verloor op 17 juli 2014 haar vader, stiefmoeder en hun kleinkinderen. Van der Steen las het citaat van de Russische schrijver Alexander Solzhenitsyn uit De Goelag Archipel voor in het Russisch. "Zodat ze ook dáár weten, dat we het weten." Het is de pijn van geen afscheid hebben kunnen nemen, zegt Van der Steen. "En zonder afscheid is er geen acceptatie van de dood."
In totaal hebben 91 nabestaanden uit binnen- en buitenland aangegeven gebruik te willen maken van het spreekrecht. Het gaat om 63 Nederlanders, 15 Australiërs, 3 Maleisiërs, 2 Nieuw-Zeelanders, 2 Indonesiërs, 2 Britten, 1 Canadees, 1 Amerikaan, 1 Duitser en 1 Zuid-Afrikaan. De verklaringen worden toegevoegd aan het strafdossier. Zo zal elke verklaring meewegen in het bepalen van de strafmaat.
Het MH17-proces startte ruim een jaar geleden, zes jaar na de ramp, op 9 maart 2020. In juni 2021 begon de inhoudelijke behandeling van het proces. Daarin is onder meer gesproken over wat de rol was van de vier verdachten, of het daadwerkelijk een BUK-raket was die het vliegtuig neerhaalde en wat de exacte lanceerlocatie zou zijn geweest. Het uitspreken van deze slachtofferverklaringen is een sluitstuk te noemen van de zaak.
De rechtbank doet op zijn vroegst in september 2022 uitspraak
Rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis zegt dat de rechtbank nog veel tijd nodig heeft. "De rechtbank doet op zijn vroegst in september 2022 uitspraak." Wel is er een redelijke kans dat dat moment nog te vroeg komt. Voor de uitspraak zijn dus nog twee mogelijke andere data gereserveerd. Ofwel op 17 november 2022 of op 15 december 2022.