“Het is niet vijf over twaalf, maar zes over twaalf. Ik durf stellig te beweren dat er meer mensen kapotgaan aan het beleid dat ons land heeft, dan aan softdrugs zelf”, zegt de zeer verontruste burgemeester Han van Midden van de gemeente Roosendaal.

Van Midden is een van de kartrekkers van het manifest waarin de burgemeesters pleiten voor:

• zwaardere straffen,
• de legalisering van cannabis,
• het voorkomen van ronselpraktijken,
• het mobiliseren van de inwoners.

“We willen toch niet dat Nederland wordt uitgehold tot een drugsland? We leven in een van de allermooiste landen op aarde. Laten we dat zo houden. Dat kan alleen als we er nu voor zorgen, anders is het te laat.”

Burgemeester Van Midden stelde het document op samen met burgemeesters Paul Depla (Breda), Theo Weterings (Tilburg), Hanne van Aart (Loon op Zand) en Koen Schuiling (Groningen). Ze willen dat de aanpak van de ondermijnende criminaliteit hoog op de politieke agenda van het nieuwe kabinet komt.

Inmiddels heeft het manifest steun gekregen uit alle hoeken van Nederland. Zo'n 40 burgemeesters, van wie ongeveer de helft uit Brabant, zetten hun handtekening eronder.

Dat juist de Brabantse burgemeesters het voortouw nemen, is geen toeval. “Vooral onze provincie en met name de grenssteden hebben last van zware criminaliteit. De recente vondst van een heel groot afgebrand drugslab én martelkamers in Wouwse Plantage toont aan hoe serieus dit in onze omgeving voorkomt”, zegt Han van Midden.

Inmiddels is er 400 miljoen euro extra aangekondigd voor meer agenten, officieren van justitie en rechters, maar dat vindt de Roosendaalse burgemeester een druppel op de gloeiende plaat. “Onze strafrechtketen moet over de hele linie worden verstevigd met extra interventieteams en wetgeving.

Het ligt voor de hand dat we op een specifieke manier gaan straffen”, zegt Van Midden. Daarbij gaan zijn gedachten uit naar ‘de maffiawetgeving waarmee in Italië al lange tijd wordt gewerkt’. In dat land gelden zeer zware maatregelen voor criminelen die zich schuldig maken aan ondermijnende criminaliteit oftewel maffiapraktijken. “We hebben dit hier keihard nodig. De moord op Peter R. de Vries bewijst dat.”

Vrijwel dagelijks is Van Midden getuige hoe jongeren in zijn Roosendaal afglijden naar de onderwereld. Auto’s die door de wijk scheuren, sommige jongeren die zich nergens wat van aantrekken, geen normen kennen en intimideren. Dat drukt volgens de burgemeester op het veiligheidsgevoel van heel veel inwoners.

Hij wijt dit alles aan het beleid dat in Nederland wordt gevoerd. “Hierdoor is een soort gouden roltrap gecreëerd die jongeren naar de georganiseerde criminaliteit brengt. Die gouden roltrap moet stoppen, die willen wij afbreken, want zo gaat het niet langer goed in Nederland. ”

Door lage straffen, het gebrek aan handhaving en hoge opbrengsten komen jongeren heel geleidelijk bij het grote geld terecht. Dat begint met het wegbrengen van een ‘tasje’, maar al snel is er geen weg meer terug en zitten ze vast in de zware criminaliteit.

Wat Van Midden betreft moet er dan ook veel meer aandacht komen voor preventie. “Jongeren vervelen zich te pletter en in die hippe series zoals ‘Mocro Maffia’ wordt criminaliteit geromantiseerd. En als je je dan te pletter verveelt, je hebt geen perspectief en je ziet die gouden roltrap dan stap je daar toch op. Dus maak de jongeren onderdeel van de samenleving op de manier die zij willen.”

Meer jeugdwerkers, jeugdprofessionals en voorzieningen voor dagbesteding zijn daarvoor cruciaal, zo stelt de burgemeester. “Minder jeugdzorg, meer jeugdwerk.”

Een ander wapen om het ‘veelkoppige monster’ te verslaan is volgens het manifest de legalisering van softdrugs. “We staan wel toe dat wiet gekocht wordt bij een coffeeshop, maar de toelevering niet. Hoe idioot is dat?” Van Midden wil dat het opheffen van dit verbod bespreekbaar wordt gemaakt. Door het verdienmodel bij de criminelen weg te nemen, kunnen kwetsbare inwoners worden beschermd.

De bestuurder beseft ook dat de legalisering van cannabis gevoelig ligt bij verschillende partijen in Den Haag. “En dat is logisch, want het gaat om softdrugs. En softdrugs hebben een bepaald imago, maar nu steken we onze kop in het zand.”

Dat uitgerekend de burgemeester van Roosendaal voorstander is voor legalisering, is opmerkelijk. In 2009 sloot zijn voorganger alle coffeeshops in de stad. Ook in Bergen op Zoom gingen ze toen dicht. Van Midden pleit er nu ook niet voor om de coffeeshops in Roosendaal meteen volgende week te heropenen. “We hebben eerst een nationaal standpunt nodig. Dan pas kunnen we kijken of en hoe we dit kunnen uitvoeren.”

Om de strijd tegen de georganiseerde misdaad te kunnen winnen, zien de burgemeesters ook een belangrijke rol weggelegd voor hun inwoners. Zij zouden, als oren en ogen in de wijk, de telefoon moeten pakken en Meld Misdaad Anoniem bellen. Of de wijkagent aanspreken als ze denken dat er iets niet in de haak is.

Op die manier kan de volle aandacht op de georganiseerde misdaad worden gericht. “Ik wil dat we met z’n allen wat meer verontwaardiging laten zien. Wees alsjeblieft woedend als je ziet wat er gebeurt”, stelt Van Midden.

Het manifest van de Brabantse burgemeesters kun je hier lezen: Manifest Ondermijnende Criminaliteit.