Einde van een tijdperk: laatste sigaar rolt van de band in de Kempen
In Eersel werden namen als La Paz, Davidoff, Petit en Henri Wintermans geproduceerd, maar ook de kleinere namen Willem II en Hofnar. In de fabriek in Duizel werd alleen nog maar verpakt, maar jaren geleden werden daar de merken Mehari’s, Panter, Biddies en Balmoral.
Vanaf 1845 werden er miljarden sigaren gedraaid bij de verschillende fabrieken in de Kempen. Het was een booming business. Was, want de laatste jaren waren er nog maar twee over: Scandinavian Tobacco Group in Eersel en Royal Agio Cigars in Duizel. Nu sluiten deze dus ook definitief de deuren.
Het begon voor deze twee fabrieken allemaal in 1904. Sigarenfabriekjes schoten als paddenstoelen uit de grond in de regio. Laatbloeier Jacques Wintermans leende 200 gulden van zijn vader en begon in een schuurtje Wintermans & Zonen op, de voorloper van Agio.
"Je kon zo achterin de tuin in een schuurtje beginnen."
Jacques’ broer Harrie begon in 1934 in Eersel voor zichzelf onder de deftige naam Henri Wintermans. Dat bedrijf werd in 1996 overgenomen door het huidige Scandinavian Tobacco Group, dat twee jaar geleden ook Agio in Eersel overnam voor 210 miljoen euro.
Dat juist hier de sigarenindustrie zo opbloeide is niet vreemd, zegt historicus Henk van Mierlo. Hij promoveerde op de tabaksindustrie en schrijft er ook een boek over. "De fabrikanten waren vaak middenstanders die al in de gemeenten woonden. Ze roken hun kans om in de sigarenindustrie te stappen die alsmaar populairder werd."
Zo’n fabriek beginnen was ook niet lastig. ‘’Er waren geen forse investeringen nodig. Je kon zo beginnen in een schuurtje achterin de tuin. Het was ook geen ingewikkeld werk. Als je het een tijdje deed, kreeg je er handigheid in.’’
Ook was het handig dat de Kempen aan een stoomtramlijn en later een spoorlijn lag. Personeel vinden was ook niet zo moeilijk. "De meeste dorpen in de Kempen draaiden om landbouw. Je had hier veel boeren die ook veel zonen en dochters kregen, maar er was te weinig land om ieder een stuk te geven. De sigarenindustrie bood uitkomst."
''Ik dacht eerst dat het niks was: Het stonk en het was mijn ding niet.''
"De sigarenindustrie bracht enige welvaart, maar er moest wel hard gewerkt worden en het was eentonig. Het heeft wel geholpen bij de ontwikkeling van de dorpen in de Kempen. De fabrikanten stonden dicht bij hun mensen.’’
Dat vindt ook oud-sigarenmaker Marie-Anne Dierckx met 45 dienstjaren op haar naam. Ze begon ooit als meisje van 18 jaar in de fabriek in Eersel en ging nooit meer weg. "Ik dacht eerst dat het niks was. Het stonk, het was mijn ding niet en ik dacht dat ik het niet zou volhouden, maar je raakt eraan gewend en ik ben blijven hangen."
"We werkten in een heel sociaal bedrijf. Henri Wintermans was een familiebedrijf. Iedereen kende iedereen. Met problemen werd rekening gehouden. We waren geen nummer. We hadden allemaal een naam."
"Ik weet niet anders dan dat ik sigaren heb gemaakt."
Uiteindelijk ging het bergafwaarts. Concurrentie uit andere landen nam toe. Machines namen steeds meer het werk over en jongeren gaven meer en meer de voorkeur aan de sigaret. En onderzoeken waarschuwden voor de gevaren van roken. Steeds meer fabrieken sloten en uiteindelijk dus ook de laatste twee.
Bea de Wit (48) uit Eersel is een van de laatste productiemedewerkers en heeft donderdag, net als Marie-Anne, haar laatste dag. "Ik weet niet anders dan dat ik sigaren heb gemaakt", vertelt ze terwijl ze de laatste bolknakken door de machine jaagt. "Het is zo bizar. Het bedrijf voelde als familie. We hebben veel met elkaar gedeeld."
In al die jaren dat beide dames erin werkten, rookten ze vreemd genoeg bijna nooit een sigaar. De allerlaatste sigaar verdwijnt langzaamaan aan de lippen van Bea. "Hij smaakt een beetje zwaar, maar het is een mooie afsluiting op mijn allerlaatste dag."
In de twee fabrieken werkten de afgelopen tijd nog zo'n vierhonderd medewerkers. 150 van hen krijgen een kantoorbaan in de regio.
