Het voedselbos: 'De toekomst moet duurzaam én lekker zijn'
Wouter staat ook aan de wieg van een nieuw voedselbos in Schijndel. Met twintig hectare wordt dat het grootste voedselbos van Nederland.
Op wat vroeger maisakkers waren, heeft Wouter in Schijndel met een groep vrijwilligers vorig jaar bomen en struiken aangeplant; veel is er nu nog niet te zien. Vandaar dat we op een zonnige herfstmiddag proevend en kauwend door Wouters Groesbeekse voedselbos lopen.
Nashiperen, szechuanpeper, meidoornbessen, olijfwilgbessen, appels, de van oorsprong Noordamerikaanse paw-paw… tussen de bladeren hangt van alles dat eetbaar is. "En lekker", zegt Wouter, "de toekomst moet duurzaam én lekker zijn."
Het Ketelbroek staat bomvol. De soms modderige paden zijn nauwelijks een meter breed. Wie zich er een weg door baant, moet opletten voor heen en weer zwiepende takken. Het voedselbos in Groesbeek is dan ook geen ‘romantisch bos’, de naam die Wouter gebruikt voor de voedselbossen die bedoeld zijn om op zondagmiddag gezellig doorheen te wandelen en om kinderen te leren dat perziken niet uit een blik komen.
"In dit bos groeien verschillende soorten en zijn bestrijdingsmiddelen taboe."
Het Ketelbroek en ook het nieuwe voedselbos in Schijndel zijn een nieuwe vorm van duurzame landbouw. Wouter: "Het moet een bos zijn waar allerlei verschillende soorten groeien. Bovendien mag er geen kunstmest worden gebruikt, zijn bestrijdingsmiddelen taboe en blijft de bodem onberoerd, er mag dus niet worden geploegd."
Volgens die definitie telt Nederland nu ongeveer 120 voedselbossen. ‘Maar de meesten zijn nog erg pril.’
- Zijn voedselbossen rendabel?
‘De kost gaat voor de baat uit. Bij veel struiken duurt het even voordat er vruchten aan komen, bij bomen kan dat jaren duren. Daar staat tegenover dat je er weinig werk aan hebt. Het enige dat we in Groesbeek hebben gedaan, is de bramen weghalen. Verder hoef je alleen maar te oogsten.’
Met het kleine bos in Groesbeek gaat Wouter uit van een rendement van 3500 euro per hectare per jaar. Bij grotere bossen zou dat volgens hem op kunnen lopen tot ruim 12.000 euro per hectare per jaar.
Waar de inkomsten vandaan komen? Chef-kok Emile van der Staak van het Nijmeegse restaurant De Nieuwe Winkel komt wekelijks ‘shoppen’ in het voedselbos. Het legt hem geen windeieren; zijn restaurant werd eind september nog uitgeroepen tot het op één na beste groenterestaurant ter wereld.
De brouwers van de Nijmeegse brouwerij Nevel zoeken regelmatig nieuwe smaakmakers in het voedselbos en er gaan ook groenten en fruit naar een filiaal van EkoPlaza. Wouter: ‘We zijn gebeld door een grote specerijenhandelaar. Die wil szechuanpeper van ons kopen, maar veel meer dan we nu kunnen leveren.’
"Het voedselbos is een ontdekkingsreis voor ons naar nieuwe smaken."
De Bossche cateraar Vitam slaat in bij het voedselbos. Vitam is zeker ook geïnteresseerd in het bos in Schijndel maar moet nog even wachten tot daar iets eetbaars te oogsten valt. ‘Het voedselbos is een ontdekkingsreis voor ons naar nieuwe smaken, waarmee onze koks kunnen experimenteren. Vervolgens kunnen wij onze gasten verleiden tot een gezonde en verantwoorde levensstijl,’ zegt Klaartje Bauwens van Vitam.
Wouter kon het grote bos in Schijndel aanleggen met steun van het Groen Ontwikkelfonds Brabant. Die club bestaat sinds 2014 en moet voor 2027 10.000 hectare nieuwe Brabantse natuur hebben geregeld. Het fonds heeft 240 miljoen euro in kas voor de aanleg van het Robuuste Natuurnetwerk Brabant.
De afspraak met Wouter is dat hij het bos voor twintig jaar pacht voor een prijs die een goede exploitatie mogelijk maakt. Na die twintig jaar is het bos eigendom van de provincie Brabant. Wouter: "De kastanjebomen die we hebben geplant, kunnen wel vierhonderd jaar oud worden."
Een deel van de 10.000 hectare nieuwe Brabantse natuur bestaat uit klassieke natuurterreinen. Maar een deel hoort bij het Ondernemend Natuur Netwerk. Het voedselbos is daar een voorbeeld van, het is natuur waar een ondernemer geld mee kan verdienen zolang hij zich voor altijd aan een aantal regels houdt: geen kunstmest, geen bestrijdingsmiddelen, de bodem mag niet worden omgeploegd en wat de waterstand betreft, gaat de natuur voor.
"Brabant heeft moed voor een nieuw systeem, dat is bijzonder."
Wouter: "Toen we begonnen met de aanleg van beschermde natuurgebieden, werd de natuur in de rest van Nederland vogelvrij. Dat leverde veel landschapspijn op. Nu puzzelen we een nieuw systeem in elkaar en Brabant heeft daar de moed voor. Dat is bijzonder."
LEES OOK: Ger koopt grond op en zorgt zo voor nieuwe Brabantse natuur
